Ποίηση
H νέα έκδοση του τόμου Ποιήματα, περιλαμβάνει τα σεφερικά ποιήματα που είχε το ομότιτλο βιβλίο που κυκλοφορούσε από το 1972 έως σήμερα. Επιπλέον συσσωματώνονται στη νέα αυτή έκδοση, για πρώτη φορά, τα ποιήματα από το Τετράδιο Γυμνασμάτων β’.
Ο επιμελητής του τόμου Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ακολούθησε τις εκδοτικές αρχές του Γ.Π.Σαββίδη, όπως είναι διατυπωμένες στις μέχρι σήμερα εκδόσεις των Ποιημάτων και του Τετραδίου Γυμνασμάτων β’. Οι σημειώσεις του Γ.Π.Σαββίδη, αναθεωρήθηκαν και έγιναν μόνον οι απαραίτητες προσθήκες, διαγραφές, συγχωνεύσεις και ενοποιήσεις.
Η νέα έκδοση των σεφερικών ποιημάτων συμπίπτει με την επέτειο των πενήντα χρόνων από τη βράβευση του ποιητή με το Νόμπελ. Οι αναγνώστες του Σεφέρη, παλαιότεροι αλλά και νεότεροι, έχουν τώρα την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με την κύρια ποιητική παραγωγή του και να συνεκτιμήσουν τις ποικίλες διακλαδώσεις του άλλοτε υπαινικτικού και άλλοτε απροσδόκητα παιγνιώδους χαρακτήρα της.
Η παρούσα έκδοση αντικαθιστά την προηγούμενη, που δεν θα επανεκδοθεί. Σύντομα θα κυκλοφορήσει και η πανόδετη μορφή της, με κουβερτούρα, ενώ ετοιμάζεται και η κυκλοφορία του ebook.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Επιστολές στην αδελφή του Ιωάννα (1946-1952), Δεύτερος Τόμος
Οι επιστολές του Σεφέρη στην αδελφή του Ιωάννα Τσάτσου, ουσιαστικά συνιστούν μιαν «αδιατάραχτη στρωματογραφία» ολόκληρης της ενήλικης ζωής του ποιητή. Παρουσιάζουν αντιστικτικά, για κάθε μια διακριτή περίοδο, ανάγλυφη την εξέλιξη της προσωπικής, της ποιητικής και της υπηρεσιακής του ζωής, περισσότερο από τα ημερολόγιά του ή άλλη αλληλογραφία του.
Απευθυνόμενος στην κατά δύο χρόνια μικρότερη αδελφή του, της γράφει για όλα, σημαντικά και ασήμαντα, εντελώς αυθόρμητα, χωρίς αναστολές, ιδιαίτερα για τα προσωπικά του θέματα, τα βαθιά του συναισθήματα, για όλες τις μικρές χαρές του, για όλους τους δισταγμούς και τους καημούς του, προσωπικούς και υπηρεσιακούς.
Πολλές φορές της γράφει εξομολογητικά, με έναν τόνο απογοήτευσης και πικρού παράπονου, ενώ άλλοτε, κάνοντας τους προσωπικούς του απολογισμούς, εκφράζει τις ενδόμυχες σκέψεις του με αισθήματα βαθιάς μελαγχολίας ή και απόγνωσης. Όμως, άλλες φορές, λιγότερο συχνά, γράφει με ένα χαριτωμένο χιούμορ ή έναν παιγνιώδη αυτοσαρκασμό αποφορτίζοντας το τραγικό κλίμα των επιστολών.
Ελληνική λογοτεχνία
Ερχομός στην Ελλάδα. Η εποχή της «Στροφής» και του μυθιστορήματος «Έξι νύχτες στην Ακρόπολη». Επίσκεψη στη Σκιάθο.
“…Ο άνθρωπος είναι πάντα διπλός: εκείνος που πράττει, κι εκείνος που βλέπει τον εαυτό του να πράττει· εκείνος που υποφέρει, κι εκείνος που βλέπει τον εαυτό του να υποφέρει· εκείνος που αισθάνεται, κι εκείνος που παρατηρεί τον εαυτό του να αισθάνεται. Όταν λέω «εγώ», τι εννοώ, το εγώ μου Α ή Β; Κι αυτό δείχνει πως είναι σχεδόν αδύνατο να είναι κανείς ειλικρινής.”
Ελληνική λογοτεχνία
Λονδίνο. Η εποχή της «Στέρνας». Κυοφορία του «Μυθιστορήματος». Επινόηση του Στράτη Θαλασσινού. Ο Σεφέρης ακούει πολλή μουσική.
“…τώρα που κοιτάζω πίσω, βρίσκω ένα μυστικό: δεν υπάρχουν μικρά πράγματα στη ζωή. Αν κοιτάξεις με πολλή δύναμη και πολλή αγάπη μια φλόγα. μπορεί να σου μάθει περισσότερα παρά αν διαβάσεις πολλά βιβλία (και ξοδέψεις πολλή φαιά ουσία) για την εξέλιξη της ανθρωπότητας.”
Ελληνική λογοτεχνία
Κορυτσά – Αθήνα (υπουργείο Τύπου). Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Εποχή του «Μυθιστορήματος», των «Ημερολογίων Καταστρώματος Α’» και των Δοκιμών για την ποίηση.
“…Δεν πιστεύω σ’ αυτούς τους ανθρώπους που φλυαρούν, ή στους άλλους που δεν ξέρουν τι κάνουν· δεν εννοώ να βουλιάξω μέσα στην απερίγραπτη μιζέρια των χαρακτήρων – πιστεύω σε δυο-τρεις ιδέες που προχωρούν, και τώρα ακόμη, ύστερ’ από χιλιάδες χρόνια, σ’ αυτή τη γλώσσα. Γι’ αυτές τις δυο-τρεις ιδέες που πρέπει να ζήσουν εδώ, και μονάχα εδώ θα μπορούσαν να ζήσουν καθώς τις σκέπτομαι, υπομένω αυτή την αθλιότητα.”
Ελληνική λογοτεχνία
Επιστροφή στην Αθήνα. Πρεσβευτής στο Λονδίνο. Η εποχή του κυπριακού αγώνα.
“Απόγευμα ―αργά― βραδιάζει νωρίτερα. Ουρανός με λίγα σύννεφα― από τους σπάνιους εφέτο. Απέναντί μου σοφίτες μισές πράσινες ―στη μέση άσπρες― έπειτα πάλι πράσινες―ψυχρό χρώμα του γραφίτη στις στέγες ―μελί χρώμα των τούβλων και των κεραμιδιών. Αριστερά μια γωνία από το χτίριο της Αμερικανικής Πρεσβείας που υψώνεται, δεν ξέρω ως που. Ήχος ενός σκεπαρνιού διαλείπων και πίσω το γύρισμα μιας μηχανής, ένα βουητό, τίποτε άλλο.―Ένα παράδειγμα γραφής που θα μου χρειαζότανε για κάμποσο καιρό―απλώς ονοματίσματα― για να ηρεμήσω.
Μήπως το να έχει κανείς κάθε τέσσερα χρόνια τα γενέθλιά του τον επηρεάζει. Διαφορετικό ειδικό βάρος του χρόνου· θα ‘λεγα πιο βαρύς; ―δεν ξέρω. Πιο πλατύς, βέβαια, άλλη προοπτική, άλλη γεύση, ή συνήθεια επεμβαίνει λιγότερο. Θα προτιμούσα αλλιώς; Δεν είναι άσκημα έτσι. Έκλεισα χθες τα 60. Συλλογιζόμουνα χτες πως ίσως είναι τώρα καλύτερα, μια καινούργια άποψη, αν θέλει ο Θεός―πιθανότητες να βγω από την καθημερινή υπηρεσία· αυτή τη σπατάλη ―τόση σπατάλη― να δουλέψω, αλλιώς, να προσηλωθώ· αυτό που μου έλειψε τόσο να προσευχηθώ. Πάει ένας χρόνος και λίγες μέρες, το ενδιαφέρον μου για το υπηρετείν έχει αμβλυνθεί πολύ. Δεν είμαστε για μεγάλα πράγματα.”
Ελληνική λογοτεχνία
Λονδίνο – Μέση Ανατολή – Κύπρος. Η εποχή του «Ημερολογίου Καταστρώματος Γ’».
“Ο μύλος της δημόσιας ζωής δεν πρόκειται να σταματήσει ―ούτε η κούραση ούτε η αηδία που μας ποτίζει το μεροκάματό μας. Υπάρχει ένα καλό σ’ αυτό το βάσανο: δε μ’ έχει χωνέψει· δεν είμαι σαν τις τροφές που έχει συνηθίσει. Ως άνθρωπος των γραμμάτων ανήκω σ’ έναν κόσμο που αποκλείει· ως άνθρωπος χωρίς περιουσία το ίδιο· το ίδιο και ως άνθρωπος με αντιδράσεις τιμιότητας, και με τη συνείδηση του υπηρετείν. Όλα αυτά δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν· τουλάχιστο να μη βλάψουν το Θεό.”
Ελληνική λογοτεχνία
Λονδίνο – Οριστικά στην Αθήνα, στο σπίτι της Άγρας. Βραβείο Νόμπελ.
Οι «Μέρες Η΄» εκτείνονται από τον Ιανουάριο του 1961 ως και τον Δεκέμβριο του 1963. Καλύπτουν τους τελευταίους μήνες της θητείας του Γιώργου Σεφέρη ως Πρέσβη στη Μεγάλη Βρετανία και φτάνουν ως τον επαναπατρισμό του και την αναγγελία του Βραβείου Νόμπελ. Πρόκειται για μια σπάνια καταγραφή των εσωτερικών αναζητήσεων του νομπελίστα ποιητή, αλλά και μια ιδιαίτερη τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής, που φωτίζεται μέσα από τις σελίδες του.
“Συλλογίζομαι το γυρισμό στην Ελλάδα αυτές τις ώρες, πάρα πολύ. Εικόνες του τόπου που μου δημιούργησε η ξενιτιά. Και άγνωστές μου συνθήκες που με περιμένουν. Ρωτιέμαι, πολύ το ρωτιέμαι, τι θα βγάλω πέρα, ακόμη.
Συλλογίζομαι πως η ανάγκη μου στο Λονδίνο ήταν να δημιουργήσω μέσα μου το άδειο, το κενό· αυτό το κενό που πρέπει τώρα να εμπιστευτώ.”
Ελληνική λογοτεχνία
Συνταξιοδότηση. Πρίνστον (ΗΠΑ). Τρία κρυφά ποιήματα. 28/3/69: Η δήλωση κατά της δικτατορίας. Η τελευταία εγγραφή, Τρίτη 4 Μάη 1971 (η έγνοια του για την Κύπρο).
Στον τόμο αυτό εμπεριέχονται αμιγώς ημερολογιακές εγγραφές, σημειώσεις για τα βιβλία που μελετούσε ο Γιώργος Σεφέρης, αποκόμματα εφημερίδων, σχέδια επιστολών, ακόμη και διευθύνσεις. Πρόκειται για ένα «εργαλείο δουλειάς» του νομπελίστα ποιητή, που διαμορφώνει μέσα από τις σελίδες του μια ιδιαίτερη τοιχογραφία της εποχής και αποτελεί αδιαμφισβήτητο σημείο αναφοράς για τις σεφερικές σπουδές.
“British Council. Ήρθαμε εδώ, στα σαράντα του Θωμά Έλιοτ, για να συγκεντρωθούμε στη μνήμη του, ο καθένας όπως μπορεί. Δεν έχω τη δύναμη ν’ αφεθώ, αυτές τις μέρες, σε κριτικές σκέψεις. Ένα μόνο θέλω να σημειώσω. Ο θάνατος έδειξε πόσο ανεξίτηλα σφράγισε την εποχή του αυτός ο ποιητής και πόσο μεγάλο κενό μάς άφησε φεύγοντας: «χάσμα σεισμού που βγάνει ανθούς» θα ‘λεγε ο Σολωμός.”