Καθώς ανέτελλε το 1920, οι συνθήκες ειρήνης που είχαν συναφθεί στο Παρίσι το προηγούμενο έτος κάθε άλλο παρά σήμαναν το τέλος της πολεμικής αναταραχής σε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής. Για την Ελλάδα, εκκρεμούσε ακόμα η σύναψη συνθήκης ειρήνης με την Τουρκία, η δε εφαρμογή της ήταν βέβαιο ότι θα απαιτούσε την εμπλοκή του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Επιπλέον, ο Εθνικός Διχασμός εξακολουθούσε να υπονομεύει το εσωτερικό μέτωπο της χώρας, σε μια περίοδο που ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος χειριζόταν τις τύχες της χώρας από το εξωτερικό.
Στον τρίτο τόμο του έργου του Ο Βενιζέλος και η πρόκληση της Μεγάλης Ελλάδας, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης καλύπτει, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και βάθος το κρίσιμο ελληνικό «1920»: τις διπλωματικές μάχες του Βενιζέλου κατά τη μακρά διαπραγμάτευση που οδήγησε στη Συνθήκη των Σεβρών· την αγωνιώδη του προσπάθεια να εξουδετερωθεί διπλωματικά η απροκάλυπτη εχθρότητα της Ιταλίας· τη «μεγάλη χαμένη ευκαιρία» για στρατιωτική λύση του Μικρασιατικού μετά τις εντυπωσιακές επιδόσεις του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, το θέρος του 1920· τις καταλυτικές επιπτώσεις από τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου για τον ίδιο και τη χώρα κατά το σύντομο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στον θρίαμβο των Σεβρών και τις μοιραίες εκλογές της 1ης/14ης Νοεμβρίου. Στον τελευταίο τόμο του τρίτομου έργου ο αναγνώστης παρακολουθεί το όραμα αυτό να εγγίζει την πραγμάτωσή του, προτού, κατά τραγική ειρωνεία, η ψήφος του ελληνικού λαού προδικάσει την τελική, τραγική διάψευσή του.
Με το τρίτομο έργο του, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια συνολική και διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, της κρισιμότερης ίσως περιόδου για την εθνική μας πορεία μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Έχοντας αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στη συνεχή διερεύνηση της περιόδου αυτής, ο συγγραφέας είναι εξοικειωμένος με τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής που μελετά. Το έργο του το διακρίνουν η εξαιρετική εποπτεία των προσώπων του δράματος, η πολυδιάστατη ανάλυση των επιλογών τους και η βαθιά κατανόηση των «απρόσωπων» δυνάμεων της ιστορίας που καθόρισαν από κοινού την πορεία του έθνους. Η προσέγγιση του Πετσάλη-Διομήδη συνδυάζει την κριτική ματιά με την ενσυναίσθηση, ιδίως στην περίπτωση του αδιαμφισβήτητου πρωταγωνιστή της περιόδου: Αναδεικνύει με ενάργεια την προσήλωση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο έργο της δημιουργίας μιας μεγαλύτερης Ελλάδας, «σεβαστής εις τους φίλους της και τρομεράς εις τους εχθρούς της». Στον πρώτο τόμο του βιβλίου δεσπόζει ο Εθνικός Διχασμός. Στους επόμενους δύο τόμους καλύπτονται η συμμετοχή της Ελλάδας στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το Μικρασιατικό και η πορεία προς τις μοιραίες εκλογές της 1ης / 14ης Νοεμβρίου 1920.
Με το τρίτομο αυτό έργο, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια συνολική και διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, της κρισιμότερης ίσως περιόδου για την εθνική μας πορεία μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Έχοντας αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στη συνεχή διερεύνηση της περιόδου αυτής, ο συγγραφέας είναι εξοικειωμένος με τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής που μελετά. Το έργο του το διακρίνουν η εξαιρετική εποπτεία των προσώπων του δράματος, η πολυδιάστατη ανάλυση των επιλογών τους και η βαθιά κατανόηση των «απρόσωπων» δυνάμεων της ιστορίας που καθόρισαν από κοινού την πορεία του έθνους. Η προσέγγιση του Πετσάλη-Διομήδη συνδυάζει την κριτική ματιά με την ενσυναίσθηση, ιδίως στην περίπτωση του αδιαμφισβήτητου πρωταγωνιστή της περιόδου: Αναδεικνύει με ενάργεια την προσήλωση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο έργο της δημιουργίας μιας μεγαλύτερης Ελλάδας, «σεβαστής εις τους φίλους της και τρομεράς εις τους εχθρούς της». Στον πρώτο τόμο του βιβλίου δεσπόζει ο Εθνικός Διχασμός. Στους επόμενους δύο τόμους καλύπτονται η συμμετοχή της Ελλάδας στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το Μικρασιατικό και η πορεία προς τις μοιραίες εκλογές της 1ης / 14ης Νοεμβρίου 1920.
Με το τρίτομο αυτό έργο, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια συνολική και διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, της κρισιμότερης ίσως περιόδου για την εθνική μας πορεία μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.Έχοντας αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στη συνεχή διερεύνηση της περιόδου αυτής, ο συγγραφέας είναι εξοικειωμένος με τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής που μελετά. Το έργο του το διακρίνουν η εξαιρετική εποπτεία των προσώπων του δράματος, η πολυδιάστατη ανάλυση των επιλογών τους και η βαθιά κατανόηση των «απρόσωπων» δυνάμεων της ιστορίας που καθόρισαν από κοινού την πορεία του έθνους. Η προσέγγιση του Πετσάλη-Διομήδη συνδυάζει την κριτική ματιά με την ενσυναίσθηση, ιδίως στην περίπτωση του αδιαμφισβήτητου πρωταγωνιστή της περιόδου: Αναδεικνύει με ενάργεια την προσήλωση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο έργο της δημιουργίας μιας μεγαλύτερης Ελλάδας, «σεβαστής εις τους φίλους της και τρομεράς εις τους εχθρούς της». Στον πρώτο τόμο του βιβλίου δεσπόζει ο Εθνικός Διχασμός. Στους επόμενους δύο τόμους καλύπτονται η συμμετοχή της Ελλάδας στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το Μικρασιατικό και η πορεία προς τις μοιραίες εκλογές της 1ης / 14ης Νοεμβρίου 1920.
Ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1943 και μεγάλωσε σε περιβάλλον με παράδοση στα γράμματα και τις τέχνες. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και ιστορία στο Λονδίνο, όπου αναγορεύθηκε διδάκτωρ (1975). Το ενδιαφέρον του για τα εικαστικά τον έκανε να ιδρύσει την αίθουσα τέχνης «Το τρίτο μάτι» (1979-1993) στην οποία οργάνωσε πάνω από 120 εκθέσεις. Στον τομέα αυτό, κυριότερα έργα του είναι ο πλήρης κατάλογος (catalogue raisonné) του έργου του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Ghika1920-1940 (Αθήνα, 1979) και το έργο Σπύρος Βασιλείου. Οι ξυλογραφίες (Αθήνα, 1981). Το βιβλίο του Η άγνωστη Κάλλας (Αθήνα, 1998), για το οποίο εργάστηκε έξι χρόνια, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας 1999 και κυκλοφόρησε στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα ισπανικά. Ωστόσο, η κύρια συμβολή του υπήρξε στον τομέα διπλωματικής ιστορίας. Προηγήθηκαν τα έργα Greece at the Paris Peace Conference, 1919 (Θεσσαλονίκη, 1979) και Η Ελλάδα των δύο κυβερνήσεων, 1916-1917 (Αθήνα, 1986). Το παρόν, τρίτομο έργο, το ολοκλήρωσε ύστερα από εννέα χρόνια εργασίας, λίγο πριν αποβιώσει στις 6 Φεβρουαρίου 2013, σε ηλικία 69 ετών.
Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε, τρεις στοχαστές που άφησαν το στίγμα τους στον 19ο και τον 20ό αιώνα. Σύγχρονοι που τίμησαν, απέρριψαν ή αγνόησαν ο ένας τον άλλον, σφράγισαν μια εποχή επιστημονικής πολυφωνίας και εκρηκτικής κοινωνικής δυναμικής. Οι ανταγωνισμοί και οι αντιπαραθέσεις τους βρίσκονται στον πυρήνα των εξελίξεων στη Γερμανία, και όχι μόνο, εκείνης της περιόδου. Ο Herfried Münkler παρακολουθεί αυτούς τους γίγαντες του πνεύματος τοποθετώντας τους στην τεράστια τοιχογραφία της εποχής τους.
Περιγράφει την εντυπωσιακή παραλληλία στη ζωή του Μαρξ και του Βάγκνερ: τη συμμετοχή τους στην επανάσταση του 1848, τη φυγή, τις διώξεις και την εξορία, τη δημιουργία ενός σημαντικού έργου που προσέλκυσε έναν αντίστοιχα σημαντικό αριθμό οπαδών, καθώς και την τύχη του έργου αυτού στα χέρια των διαχειριστών του. Ο Νίτσε, λίγο νεότερος, αποτελεί από μόνος του μια μοναδική φιλοσοφική οντότητα, με ισχυρότατο αποτύπωμα στις επόμενες γενιές.
Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε: και οι τρεις διέρρηξαν τις συμβάσεις του αστικού κόσμου και δημιούργησαν κάτι καινούριο, που κυοφόρησε με τη σειρά του μια νέα πραγματικότητα. Μέσα από τις ζωές τους, τις ομοιότητες, τις αντιθέσεις, τις διαφωνίες τους, ο Μίνκλερ απεικονίζει εξαιρετικά τον ελπιδοφόρο γερμανικό 19ο αιώνα, που κατέληξε στον αιώνα των άκρων και των πολιτικών καταστροφών. Απεικονίζει αυτόν τον «κόσμο σε αναταραχή», που γέννησε τον νεότερο κόσμο.
Ελληνική λογοτεχνία
Στη χώρα όπου δημοφιλείς άγιοι, νεκροί εδώ και τρεις αιώνες, απαιτούν κάθε είκοσι πέντε χρόνια να τους αλλάζουν τα άμφια και αγράμματοι καλόγεροι συνομιλούν με σαύρες ή ρίχνουν στα σκουπίδια τον Δαρβίνο, ακόμα και η πιο παρανοϊκή τερατολογία εντάσσεται σε μια ιδιότυπη «κανονικότητα» ενώ ταυτόχρονα κάθε απόπειρα για την άρθρωση στοιχειωδώς «ορθού λόγου» αντιμετωπίζεται ως «εξωφρενική», αν όχι ως υπαγορευμένη από τον ίδιο τον Διάβολο.
Πάνω και πίσω από αυτή τη μεσαιωνική παλινδρόμηση, στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τη συναίνεση των πολιτικών αρχών και τη δικαιοσύνη ηχηρά απούσα, στήνεται ένας θηριώδης «εισπρακτικός μηχανισμός» γύρω από ανεξέλεγκτα «ιερά λείψανα» κι εξόφθαλμες «απάτες θαυμάτων» με ανυπολόγιστα κέρδη. Ο Πέτρος Τατσόπουλος, δεκαοχτώ χρόνια μετά τη γλυκόπικρη Καλοσύνη των ξένων, επανέρχεται με μια αυτοβιογραφική αφήγηση υψηλής έντασης και με την ανυποχώρητη πρόθεση να πει τα πράγματα με το όνομά τους.
Επιστήμες
Από τον λοιμό των Αθηνών, το 430 π.Χ., και τη μαύρη πανώλη τον 14ο αιώνα ώς την ισπανική γρίπη το 1918 και την COVID-19 στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2020 η ανθρωπότητα έρχεται περιοδικά αντιμέτωπη με πανδημίες που έχουν τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις. Σήμερα, βέβαια, ζούμε σε μια εποχή πολύ διαφορετική από εκείνη των αρχαίων Αθηναίων ή των Ευρωπαίων του Μεσαίωνα, ή ακόμα και από εκείνη στην οποία βρισκόταν ο κόσμος κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Ξέρουμε ποιον πολεμάμε και δουλεύουμε με προηγμένα εργαλεία· αυτά συγκροτούν ένα πλαίσιο στο οποίο τα μαθηματικά παίζουν εξέχοντα ρόλο και αποδεικνύονται όπλο καθοριστικής σημασίας. Οι μαθηματικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται προκειμένου να προλαμβάνουμε, να προβλέπουμε, να ελέγχουμε και να καταπολεμούμε τις ασθένειες αξιοποιούν πρακτικά όλο τον επιστημονικό κλάδο, από τις διαφορικές εξισώσεις μέχρι τη βελτιστοποίηση, ενώ περιλαμβάνουν επίσης τη στατιστική, τις χρονοσειρές, τις αλυσίδες Μαρκόφ, τις αριθμητικές μεθόδους, τη γεωμετρία κ.λπ.· η μαθηματική επιστήμη βρίσκεται κυριολεκτικά στην υπηρεσία της κοινωνίας.
Από τον συγγραφέα του Sapiens, η ιστορία των δικτύων πληροφοριών που έχουν φτιάξει -και γκρεμίσει- τον κόσμο μας.
Τα τελευταία 100.000 χρόνια, οι σάπιενς έχουν αποκτήσει τεράστια δύναμη. Αλλά παρά τις ανακαλύψεις, τις εφευρέσεις και τις κατακτήσεις μας έχουμε περιέλθει πλέον σε υπαρξιακή κρίση. Ο κόσμος βρίσκεται στο χείλος της οικολογικής καταστροφής. Οι πολιτικές εντάσεις αυξάνονται. Η παραπληροφόρηση οργιάζει. Και βαίνουμε ολοταχώς στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης -ενός αλλότριου δικτύου πληροφοριών που απειλεί να μας εξολοθρεύσει. Γιατί, παρά τα όσα έχουμε καταφέρει, είμαστε τόσο αυτοκαταστροφικοί;
Το Nexus κοιτάζει μέσα από το φακό της ανθρώπινης ιστορίας για να καταλάβει πώς η ροή των πληροφοριών μας έφερε ως εδώ. Οδηγώντας μας από την Εποχή του Λίθου και τη διαμόρφωση του κανόνα της Βίβλου μέχρι την εφεύρεση της τυπογραφίας, την ανάδυση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και την πρόσφατη επανεμφάνιση του λαϊκισμού, ο Γιουβάλ Νώε Χαράρι μάς καλεί να σκεφτούμε τη σύνθετη σχέση ανάμεσα στην πληροφορία και την αλήθεια, τη γραφειοκρατία και τη μυθολογία, τη σοφία και τη δύναμη. Εξετάζει πώς συστήματα όπως η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η Καθολική Εκκλησία και η Σοβιετική Ένωση χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες για να πετύχουν τους στόχους τους, καλούς ή κακούς. Και μιλάει για τις επείγουσες επιλογές που έχουμε μπροστά μας καθώς η μη ανθρώπινη νοημοσύνη απειλεί την ίδια μας την ύπαρξη. Οι πληροφορίες δεν είναι η πρώτη ύλη της αλήθειας ούτε απλώς ένα όπλο. Το Nexus διερευνά τον ελπιδοφόρο ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα, ανακαλύπτοντας ξανά στην πορεία την κοινή μας ανθρώπινη ιδιότητα. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
Οι ιστορίες μας ένωσαν.
Τα βιβλία διέδωσαν τις ιδέες και τις μυθολογίες μας.
Το διαδίκτυο μάς υποσχέθηκε απεριόριστη γνώση.
Ο αλγόριθμος έμαθε τα μυστικά μας -κι έπειτα μας έστρεψε τον έναν ενάντια στον άλλο.
Τι θα κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη;
Το Nexus περιγράφει τη συναρπαστική ιστορία που μας έφερε ως εδώ και τις επιλογές που πρέπει επειγόντως να κάνουμε αν θέλουμε να ζήσουμε – καλά ή και καλύτερα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ελληνική λογοτεχνία
Ένα πεταμένο γάντι βοηθά ένα παιδί να ζήσει, έστω και για λίγο, το όνειρό του· μια άνοιξη η γη γεννά έναν πέτρινο άνθρωπο· ένα παιδί επιμένει να μη μεγαλώσει γιατί δεν θέλει να ξεχάσει τα χρώματα· το πόδι της κυρίας Ευαγγελίας τρέχει μόνο του στα δάση, ντυμένο μ’ ένα καλσόν στο χρώμα του ουίσκυ· πόσες αναμνήσεις μπορεί να κρύβει μέσα του ένα σάντουιτς με τόνο;
Είκοσι πέντε διηγήματα που μιλούν με ελάχιστες λέξεις και αφοπλιστική αμεσότητα για τη σκληρότητα της παιδικής ηλικίας και των γηρατειών, για τη μνήμη, την απώλεια, τα καλοπροαίρετα και μη παιχνίδια του μυαλού, και, εν τέλει, για το πόσοι διαφορετικοί άνθρωποι μπορεί να κρύβονται μέσα σε έναν και μόνο από εμάς.
Ξένη λογοτεχνία
«Μια φανταστική αλλά πειστική θεωρία για τα γεγονότα που οδήγησαν στη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι» (The New York Times). Ο ΝτεΛίλο συνδυάζει αληθινά και φανταστικά συμβάντα και φτιάχνει «ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα όπου μπαίνει με τόλμη στο μυαλό του Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, του εκτελεστή του Κένεντι (Newsweek) και διηγείται την ιστορία του».
«Το πλουσιότερο και ίσως καλύτερο μυθιστόρημα του ΝτεΛίλο» (USA Today).
Ελληνική λογοτεχνία
Μια ανθολογία διηγημάτων, από τα μέσα του 19ου αιώνα ως και τον Μεσοπόλεμο, που εξετάζει τη μορφή του αρχετυπικού κακού της ελληνικής σκοτεινής λαογραφίας: του βρυκόλακα.
Ένα σύνολο ιστοριών οι οποίες, αν διαβαστούν με σημερινά κριτήρια, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στο λογοτεχνικό υποείδος του λαογραφικού τρόμου και που εστιάζουν στην –κατά τον Montague Summers– «παράδοση που στην Ελλάδα διατήρησε τη δύναμή της περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη», αυτή των βρυκολάκων.
Από την πρωτόλεια γραφή του Δημητρίου Αινιάνος ως το σκοτεινό χιούμορ του Ιωάννη Κονδυλάκη και τις ανατριχιαστικές διηγήσεις του Κώστα Πασαγιάννη, 13 διηγήματα που αντλούν την πρώτη τους ύλη από ένα μωσαϊκό λαογραφικών παραδόσεων από όλη την Ελλάδα.
Ιστορία
Ο Πύργος Βασιλίσσης, στο Ίλιον, είναι ένα κρυμμένο στολίδι της Αττικής. Αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα. Η αυθεντική διακόσμηση στο εσωτερικό, και οι κήποι του, εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Το παρόν βιβλίο μάς οδηγεί στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Παρουσιάζει το πολυσχιδές έργο της βασίλισσας Αμαλίας, που αφιέρωσε πολύ χρόνο στην δημιουργία της “Επταλόφου”, όπως είχε ονομάσει το κτήμα, καθώς και του νυν Εθνικού Κήπου. Παρουσιάζεται, επίσης, για πρώτη φορά, το σύνολο των ανέκδοτων στην χώρα μας, σπάνιων σχεδίων του Γάλλου αρχιτέκτονα Francois Louis Florimond Boulanger για την εσωτερική διακόσμηση του Πύργου. Μετά από πολυετές έργο αποκατάστασης, ο Πύργος και το κτήμα είναι επισκέψιμα από το κοινό. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
LiFO
830
Ο θρυλικός χορευτής του Factory και ιδρυτής της ομάδας Blend είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
Το ταξίδι του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή στο Μουσείο Μπενάκη.
Αφιέρωμα Κυψέλη.
Η φθινοπωρινή “λιακάδα” της Ντούσκα.