Φαγητό

Tα βιβλία επέλεξαν οι:
Νανά Δαρειώτη, Μιχάλης Μιχαήλ, Τάσος Μπρεκουλάκης, Κορίνα Φαρμακόρη

Μπορεί το φαγητό βασικά να είναι σωματική ανάγκη, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι εμπειρία, είναι γνώση, είναι αντίληψη, είναι κουλτούρα, αλλά, πάνω απ’ όλα, είναι ανάμνηση. Αυτό το κομμάτι της ακούσιας μνήμης που ζωντανεύει μέσα στο μυαλό και μας κάνει να ξαναζήσουμε στιγμές –συνήθως όμορφες και ξέγνοιαστες‒ καθιστά το φαγητό πολύτιμο, τόσο πολύτιμο όσο ήταν και η μαντλέν για τον Μαρσέλ Προυστ. Σε ένα πολύ συγκινητικό απόσπασμα από το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο περιγράφει το πώς η γεύση ενός κομματιού μαντλέν μαζί με τσάι από φλαμούρι τον ταξίδεψε στα χρόνια της παιδικής του ηλικίας και στα καλοκαίρια που περνούσε στο σπίτι της θείας του στη γαλλική επαρχία. Η κουλτούρα του φαγητού, η γνώση που αποκτάει κανείς με τα χρόνια, δεν περιορίζεται σε αυτά που τρώει, σε όσα έχει δοκιμάσει ως γεύσεις και μπορεί να συνδέσει με τη μνήμη του. Μπορεί να έρθει και μέσα από τα βιβλία, την ανάγνωση κάθε είδους λογοτεχνικού κειμένου, όπως ο άπληστος Γαργαντούας του Ραμπελαί ή η Λωξάντρα της Μαρίας Ιορδανίδου, που δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο μέσα σε μια πολίτικη κουζίνα, επίσης μέσα από αφηγήσεις και στοχασμούς βγαλμένους από την εμπειρία ζωής μέσα σε εστιατόρια και εργαστήρια ζαχαροπλαστικής ανθρώπων όπως ο «μπαμπάς» Ζαν Ανθέλμ Μπριγιά-Σαβαρέν (Φυσιολογία της γεύσης), ο Άντονι Μπουρντέν(Η περιπλάνηση ενός μάγειρα) και ο Κρίστοφ Ρίμπατ (Στο εστιατόριο – Η κοινωνία στο πιάτο μας), ή από βιογραφίες όπως το Μαγειρεύοντας για βασιλιάδες, που αφηγείται τη ζωή και το έργο του πρώτου διάσημου σεφ Antonin Carême. Η ιστορία της γεύσης, που δείχνει τη διάρκεια που έχουν τα υλικά ‒ακόμα και τα πιάτα‒ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αναδεικνύεται και μέσα από ιστορικές γαστρονομικές μελέτες (που για κάποιους είναι έργο ζωής). Τα Σειρήνια δείπνα – Ιστορία της διατροφής και της γαστρονομίας στην αρχαία Ελλάδα του Άγγλου ιστορικού Andrew Dalby, το συλλογικό έργο Η ιστορία της γεύσης, που επιμελείται ο Πωλ Φρίντμαν, η Πολίτικη κουζίνα των 4 εποχών της Σούλας Μπόζη, τα Μήλα του μάγειρα της Πάολας Ψαρρού για την παράδοση της μοναστηριακής τράπεζας και τη σύνδεση του φαγητού με το τελετουργικό της εκκλησίας, η Γεύση ελληνική της Εύης Βουτσινά, μιας σπουδαίας γυναίκας που ερεύνησε και κατέγραψε όσο λίγοι τη γαστρονομία παντού στην Ελλάδα, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Από τη λίστα δεν θα μπορούσαν να λείπουν βιβλία αναφοράς για τις ρίζες της ελληνικής κουζίνας, όπως ο πέμπτος τόμος του έργου του Φαίδωνα Κουκουλέ Βυζαντινών βίος και πολιτισμός, που δίνει πληροφορίες για το φαγητό του Βυζαντίου, ή οι Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου, που μέσα από τις συζητήσεις σε ένα συμπόσιο στις αρχές του 3 ου αι. μ.Χ. δίνονται ένα σωρό πληροφορίες για το φαγητό των Ρωμαίων (και την ελληνική του καταγωγή). Για όποιον αναρωτηθεί γιατί λείπουν από τη λίστα της Λέσχης Ανάγνωσης σημαντικά βιβλία για το φαγητό, πρέπει να διευκρινιστεί ότι η επιλογή έγινε από όσα είναι διαθέσιμα από τους εκδοτικούς οίκους. Είναι πολλά τα βιβλία που είναι εξαντλημένα.

____________________

Στείλτε μας τα δικά σας κείμενα για τα βιβλία της λίστας, την άποψή σας, τα αγαπημένα σας αποσπάσματα ή ακόμα και προτάσεις βιβλίων για τους επόμενους μήνες και γίνετε μέρος μιας συζήτησης που μόνο στόχο έχει την αγάπη για το καλό βιβλίο και την ανάγνωση. Στο τέλος κάθε μήνα το υλικό που θα προκύπτει θα ανθολογείται σε ένα ειδικό αφιέρωμα στην έντυπη LifO. Στο LifO Shop θα διατίθενται τα βιβλία της λίστας μας και με κάθε αγορά θα παίρνετε και τον συλλεκτικό μας σελιδοδείκτη. Περιμένουμε την αγάπη σας για τα βιβλία στο bookclub@lifo.gr

Λέσχη Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου

Ελληνική λογοτεχνία

Η εθνική φασουλάδα

Ηλίας Πετρόπουλος

6.00

«Η έκφραση, “η φασουλάδα είναι το φαΐ τής φτωχολογιάς, αποτελεί απαράδεκτη προχειρολογία. Στην πραγματικότητα, τα φασόλια ήταν χωρισμένα, βάσει μιας καθαρώς ταξικής ιεραρχίας. Τα “μπαρμπούνια» (και δη “μπαρμπούνια με αγριογούρουνο”) τα τρώγανε οι λεφτάδες. Τα κοινά φασόλια, ήτανε για τον λαό· τα “γυφτοφάσουλα” (γνωστά κι ως “μαυρομάτικα”) τ’ αγόραζε η φτωχολογιά, ενώ η εσχάτην πλεμπάγια ξέπεφτε στην περίφημη “εβρέικη φασουλάδα”»… Ο Ηλίας Πετρόπουλος, σε αυτή την έξοχη μονογραφία για τη φασολάδα (που περιλαμβάνει και μια μικρότερη για την ομελέτα) δίνει μαθήματα έρευνας, καταγραφής και συγκριτικής προσέγγισης σε ένα φαινομενικά απλοϊκό θέμα γαστρονομίας.

Πάολα Ψαρρού

13.00

Οι γαστρονομικές συνήθειες των μοναστηριών είναι από μόνες τους ένα τεράστιο κεφάλαιο στον τομέα της γεύσης. Πέρα από τον πλούτο των συνταγών, είναι πάντα ένα μεγάλο μάθημα απλότητας και οικονομίας. Το βιβλίο αυτό είναι μία από τις καλύτερες έρευνες των τελευταίων χρόνων και απολαυστικό στην ανάγνωσή του.

Άντριου Ντάλμπι

17.90

Μία από τις σημαντικότερες μελέτες για την ιστορία των τροφών και της γαστρονομίας στην Ελλάδα. Ο ιστορικός Andrew Dalby ακολουθεί τα ίχνη της αδιάσπαστης συνέχειας της ελληνικής κουζίνας από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας και επιχειρεί μια νέα ερμηνεία των Δειπνοσοφιστών του Αθήναιου.

Ζ.Α. Μπριγιά-Σαβαρέν

15.71

Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους γαστρονόμους στην ιστορία της γεύσης. Ο Ζαν Ανθέλμ Μπριγιά-Σαβαρέν μπορεί να είναι σε κάποιους γνωστός από το διάσημο γλυκό, τον γνωστό σ’ εμάς «μπαμπά», σε άλλους χάρη στην περίφημη ρήση του «πες μου τι τρως, και θα σου πω ποιος είσαι», και σε μερικούς ‒και περισσότερο ενημερωμένους‒ από το μοναδικό στο είδος του αυτό βιβλίο. Ένα έργο που από τον Δεκέμβριο του 1825 που εκδόθηκε, μόλις δύο μήνες πριν από τον θάνατο του Σαβαρέν, μέχρι σήμερα αποτελεί τη βίβλο των απανταχού γκουρμάν.

Ίαν Κέλι

16.12

Μαγείρεψε για βασιλιάδες και κροίσους, δημιούργησε συνταγές που δοξάζονται μέχρι τις μέρες μας, ενώ η γαλλική κουζίνα που ξέρουμε σήμερα είναι δικό του δημιούργημα. Aυτή η χαριτωμένη βιογραφία του εμβληματικού Antonin Carême είναι γεμάτη πληροφορίες, συνταγές και άγνωστες ιστορίες για τον πρώτο celebrity chef στην ιστορία.

Δημήτρης Ποταμιάνος

26.87

Ο Δημήτρης Ποταμιάνος είναι για πολλούς από εμάς η «κρυμμένη δύναμη» στη δημοσιογραφία της γαστρονομίας που περιμένει να ανακαλυφθεί ξανά απ’ όσους αγαπούν τώρα το φαγητό. Σε αυτόν τον τόμο βρίσκονται συγκεντρωμένα κείμενα και συνταγές που δημοσίευε στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Symbol». Οι μοναδικές φωτογραφίες ανήκουν στον Γιάννη Μπουρνιά.

Λέσχη Ανάγνωσης

Ιστορία της γεύσης

Πωλ Φρίντμαν

13.79

Ο ιστορικός Πωλ Φρίντμαν συγκεντρώνει σε έναν πολυτελή τόμο κείμενα ιστορικών και μελετητών της γεύσης για τα μαγειρικά επιτεύγματα διαφορετικών πολιτισμών, αρχαίων και σύγχρονων και το συνδυάζει με μερικά από τα σημαντικότερα έργα τέχνης με γαστρονομικό περιεχόμενο!

Νανά Δαρειώτη, Θάλεια Τσιχλάκη, Ανδρέας Ανδρουλιδάκης

25.00

Μύηση στην εμπειρία της κυκλαδίτικης ζωής μέσα από το φαγητό, το κυριότερο συστατικό της ανθρώπινης επιβίωσης, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί εδώ και τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια. Είναι η καταγραφή όλων εκείνων των στοιχείων που απαρτίζουν τα μέρη και το όλον της κυκλαδίτικης γαστρονομικής κουλτούρας και ένα εργαλείο για όσους θέλουν να γνωρίσουν τη θαυμαστή ιστορία της.

Λέσχη Ανάγνωσης

Απίκιος Άπαντα

Γιάννης Ευσταθιάδης

15.82

Συγκεντρωμένα όλα τα κείμενα του διανοούμενου που κατάφερε να συνδυάσει επιτυχώς την τέρψη της γλώσσας με τη γραφή. Από το Εγχειρίδιον Γαστρογνωμίας (2000) και το Πένες σε Μελάνι (2005), όλοι οι γνωστοί και άγνωστοι αφορισμοί του υπό τον τίτλο Εδώδιμα Απικιακά, τα πιο πρόσφατα ανέκδοτα κείμενά του που συγκροτούν την ενότητα «Χαρτί και Καλαμάρι» αλλά και ‒για πρώτη φορά‒ όλα τα σκαμπρόζικα μενού του Απίκιου που κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί στον Τύπο και δεν είχαν περιληφθεί ποτέ σε κανένα βιβλίο.

Φαίδων Κουκουλές

11.13

Ο πέμπτος τόμος του εξάτομου έργου Βυζαντινών βίος και πολιτισμός του Φαίδωνα Κουκουλέ περιέχει πλήθος πληροφοριών για το φαγητό του Βυζαντίου. Λεπτομερείς περιγραφές των τροφών και τον ποτών που αποτελούσαν το καθημερινό τραπέζι αλλά και πληροφορίες για τα γεύματα, τα δείπνα και τα συμπόσια που αποδεικνύουν την αδιάσπαστη ενότητα και συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα διαμέσου του Βυζαντίου.

Ελληνική λογοτεχνία

Λωξάντρα

Μαρία Ιορδανίδου

7.71

Το βιβλίο που αγάπησαν πολλοί είναι ένας ύμνος στην κουζίνας της Μικράς Ασίας. Η δυναμική Λωξάνδρα, μια σπουδαία μαγείρισσα και μια ασύγκριτη οικοδέσποινα, μας μαθαίνει μέχρι σήμερα πώς γίνονταν οι ντολμάδες, πότε είναι η εποχή για κάθε ψάρι, κάθε φαγητό, τι έτρωγαν μετά τα λουτρά και πώς στόλιζαν τα σπίτια τους οι νοικοκυρές της Πόλης για τις γιορτές. Αξίζει να διαβαστεί ξανά απ’ όσους αγαπούν την κουζίνα της Ανατολής.

Σούλα Μπόζη

9.52

Η Σούλα Μπόζη επιστρέφει στην παραμυθένια Πόλη των παιδικών της χρόνων. Ανασυστήνοντας την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής, θυμάται γεύσεις, συνήθειες, μπαχάρια και μαγειρικές ευωδιές και προτείνει, για καθεμία από τις τέσσερις εποχές του χρόνου, ένα πλήρες πολίτικο μενού ανά εβδομάδα.

Εύη Βουτσινά

16.12

Το τετράτομο έργο της σπουδαίας ερευνήτριας της ελληνικής γαστρονομίας, που αποθεώνει τη φαντασία, την ευρηματικότητα και τον πλούτο της παραδοσιακής κουζίνας με συνταγές από κάθε μέρος της Ελλάδας, τις οποίες έχει συγκεντρώσει μετά από έρευνα πολλών χρόνων. Καλούδια, παστά, καπνιστά, τουρσιά, τυριά και γαλακτερά, μεζέδες και φαγάκια, ψωμιά, κουλούρια, παξιμάδια και πίτες, πιάτα καθημερινά και γιορτινά, γνωστά και ξεχασμένα, που δοξάζουν τα υλικά κάθε εποχής και σε συστήνουν στην κουλτούρα του αληθινού ελληνικού φαγητού.

Εύη Βουτσινά

13.44

Όλα μαζί τα πράγματα και τα μικροπράγματα που δίνουν τόνο στις στιγμές, όλα εκείνα που φτιάχνονται με έγνοια και αγάπη, προσφέρονται με τρυφερότητα και γίνονται δεκτά με αγαλλίαση, αυτά είναι τα καλούδια. Tα συγκεκριμένα καλούδια με Γεύση Eλληνική είναι από τα πιο ξεχασμένα. Σήμερα αξίζει να ξανάρθουμε σε επαφή μαζί τους, επειδή είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Σε μια εποχή όπου έχει γίνει κατάχρηση ζάχαρης και υποκατάστατων, προβάλλουν εξαγνιστικά τα φυσικά συστατικά του μελιού, του πετιμεζιού, των σύκων…

Εύη Βουτσινά

13.44

Mεζέδες και φαγάκια με Γεύση Eλληνική είναι από τις πιο καλές πλευρές της λαϊκής μας γαστρονομίας. Oι μεζέδες της θάλασσας και της στεριάς, που συνοδεύουν κάθε γιορτή και πανηγύρι, αλλά και τις μικρές καθημερινές στιγμές της χαλάρωσης και της ηρεμίας, όταν κάθεται κανείς να «πιει ένα ουζάκι», να μιλήσει με τους γύρω του, να επικοινωνήσει με τον εαυτό του. Xταποδάκι λιαστό, λικουρίνος ή σπληνάντερο ή φρυγαδέλι, η λειτουργία του είναι ίδια: να φτιάξει μια μικρή δική μας στιγμή γαλήνια και γεμάτη, να δοξάσει τη γεύση του κρασιού και του ούζου.

Εύη Βουτσινά

13.44

O μαγικός κόσμος των φυσικά συντηρημένων τροφίμων με Γεύση Eλληνική, η αποθέωση της φαντασίας, της ευρηματικότητας, ένα μάθημα που αφορά όλους εμάς που μετατρέπουμε τον «ωραίο» μας κόσμο σε σκουπίδια. Mια ιστορία με γευστικά hit που αρχίζει έτσι: «Παίρνετε τις πράσινες ντομάτες που μένουν στα φυτά όταν κρυώσει ο καιρός και δεν ωριμάζουν πια και τις κάνετε τουρσάκι…» Eύκολα (και δυσκολότερα) πράγματα που φτιάχνονται και μπαίνουν σε γυαλάκια, που κρεμιούνται και στολίζουν τις μοντέρνες κουζίνες, γεμίζουν τα τραπέζια και τις καρδιές με περηφάνια.

 

Φρανσουά Ραμπελαί

17.95

Το μεσαιωνικό αριστούργημα του Ραμπελαί είναι γεμάτο γαστρονομικές περιγραφές. Οι δυο γίγαντες, πατέρας και γιος, πορεύονται στη ζωή με μεγάλη όρεξη και κάθε τους γεύμα είναι το όνειρο κάθε άπληστου καλοφαγά.