Ο άτυχος έρωτας του φιλοσόφου Αβελάρδου και της μαθήτριας του Ελοΐζας τον 12ο αιώνα διατηρήθηκε στη συλλογική μνήμη ως θρύλος χάρη στη λογοτεχνική παράδοση που στους δυο τους είδε τους μοιραίους εραστές που μένουν ενωμένοι ακόμη και μετά τον θάνατό τους, μια αναπαράσταση του αιώνιου έρωτα. Ωστόσο, δεν ήταν λογοτεχνικοί ήρωες· επρόκειτο για πραγματικά πρόσωπα. Ο Αβελάρδος σφράγισε τη φιλοσοφική και τη θεολογική σκέψη και θεωρείται ο “πρώτος διανοούμενος της νεότερης ιστορίας”· η Ελοΐζα ήταν από τις πιο μορφωμένες γυναίκες της εποχής της. Αγαπήθηκαν με πάθος, αλλά οι συνθήκες και το κοινωνικό τους περιβάλλον, πανεπιστημιακό και εκκλησιαστικό, τους επέβαλε τον χωρισμό και τους οδήγησε στη μοναστική ζωή.

Στις επιστολές τους αναδεικνύεται η σύγκρουση δυο διαφορετικών θεωρούν περί έρωτα, η θεωρία των φιλοσόφων και η θεωρία των κοσμικών. Πρόκειται για εμβληματικά κείμενα ερωτικού και λυτρωτικού λόγου, που τους κατατάσσουν στους σημαντικούς συγγραφείς της εποχής τους.

Η αλληλογραφία τους, που ενέπνευσε και εξακολουθεί να εμπνέει τη λογοτεχνία και την τέχνη, είναι γραμμένη στα μεσαιωνικά λατινικά και μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά από τον μεσαιωνολόγο Ν. Ε. Καραπιδάκη, ομότιμο καθηγητή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.