Ξένη λογοτεχνία
Η σειρά αυτών των μυθιστορημάτων αποτελεί μια αληθινή τοιχογραφία της γαλλικής κοινωνίας μετά το 1880. Πάνω από δυο χιλιάδες πρόσωπα, που έρχονται και ξανάρχονται με το ίδιο ή με άλλο όνομα, συνιστούν μια κοινωνία που κυριαρχείται από τον πλούτο, τον ανταγωνισμό και τη δίψα για εξουσία. Ο συγγραφέας δεν είναι όμως μόνο κοινωνικός ανατόμος είναι και εκπληκτικός ψυχογράφος. Η πένα του δεν παραμελεί το ατομικό προς όφελος του κοινωνικού. Αντίθετα, προσπαθεί με τη γλαφυρότητά της να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στα δυο, να εντοπίσει κάθε στιγμή την τόσο λεπτή ισορροπία τους, που αποτελεί και το μυστικό της ανθρώπινης ιστορίας
Ξένη λογοτεχνία
«…Δίκιο έχεις, φίλε μου, αλλά μόνο εμείς καταλαβαίνουμε ότι οι πόλεμοι έχουν μεταφερθεί στον κόσμο του χρήματος. Ο τραπεζίτης είναι ένας κατακτητής που θυσιάζει μάζες προκειμένου να φτάσει σε αποτελέσματα τα οποία κανείς δεν γνωρίζει στρατιώτες του είναι τα συμφέροντα των ιδιωτών. Σχεδιάζει τη στρατηγική του, στήνει ενέδρες, ρίχνει στη μάχη τους οπαδούς του, παίρνει πόλεις. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους γειτονεύουν τόσο στενά με την πολιτική που τελικά αναμιγνύονται ενεργά σ’ αυτήν και οι περιουσίες τους χάνονται. […] Σε κάθε αιώνα υπάρχει ένας τραπεζίτης με κολοσσιαία περιουσία που στο τέλος δεν αφήνει πίσω του ούτε περιουσία ούτε διάδοχο. […] Η Τράπεζα είναι σαν τον Χρόνο, καταβροχθίζει τα παιδιά της…»
Έχουν περάσει περισσότερα από εκατόν πενήντα χρόνια από τότε που ο Μπαλζάκ έβαζε τα πιο πάνω λόγια στο στόμα κάποιου μυθιστορηματικού του ήρωα. Άραγε θα τα άλλαζε πολύ αν μπορούσε να παρατηρήσει και να περιγράψει και τη δική μας εποχή, με την ίδια οξυδέρκεια και το ίδιο ταλέντο; Η θεοποίηση του χρήματος, κι όλο και περισσότεροι νεοφώτιστοι πιστοί του που συνωστίζονται στο ναό του, το Χρηματιστήριο, για να το λατρέψουν, οι αδίστακτοι κερδοσκόποι, οι κομπίνες που στήνονται εις βάρος των αφελών, οι οποίοι τελικά πέφτουν θύματα όχι μόνο των «επιτήδειων» αλλά και της δικής τους ματαιοδοξίας, ο διακαής πόθος των πάντων να γίνουν «μέτοχοι», να παίξουν αυτό το καινούργιο παιχνίδι με «χαρτιά» που τους υπόσχονται γρήγορα και εύκολα πλούτη – όλα αυτά είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που το ζούμε σήμερα όπως το έζησαν κι άλλοι σε άλλους καιρούς. Ανεξάρτητα από αν είναι κανείς μέσα ή έξω από αυτό το «παιχνίδι», αξίζει σίγουρα να το απολαύσει μέσ’ από τις σελίδες του “Οίκου Νισενζέν”, όπου η πραγματικότητα γίνεται ακόμη πιο αληθινή.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Μπαρμπα-Γκοριό αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα κλασικά αριστουργήματα της συγγραφικής ιδιοφυίας του Μπαλζάκ. Στο μυθιστόρημα αυτό, που εντάσσεται στο πλαίσιο της “Ανθρώπινης Κωμωδίας”, παρακολουθούμε τη θλιβερή πορεία και το τραγικό τέλος ενός πατέρα που τον έχουν απαρνηθεί οι δυο του κόρες, τη γεμάτη αχαριστία εγκατάλειψη ενός ανθρώπου που είχε δώσει τα πάντα στα παιδιά του, κι όμως αυτά τον άφησαν να πεθάνει μόνος και πάμφτωχος.
Ο μπαρμπα-Γκοριό μέσα στην αθλιότητα και την απόγνωσή του είναι εντούτοις μια μορφή μεγαλειώδης γιατί εκφράζει την πατρότητα κατά τον πιο απόλυτο τρόπο.
Επιπλέον, παρόλο που το μυθιστόρημα αποτελεί κυρίως μια μελέτη του πατρικού πάθους, δεν περιορίζεται μόνο σ’ αυτό, αλλά εικονογραφεί και αναλύει με τρόπο μοναδικό και διεισδυτικό την παρισινή ζωή και κοινωνία των αρχών του 19ου αιώνα, ανάγοντας το μερικό σε γενικό, το τοπικό σε παγκόσμιο και το εφήμερο σε διαχρονικό.
Ξένη λογοτεχνία
Σ’ αυτό το φιλοσοφικό μυθιστόρημα, ο Μπαλζάκ, μέσα από τις μυστικιστικές θεωρίες του Σβέντενμποργκ, δίνει ζωή σ’ ένα μυστηριώδες πλάσμα, τη Σεραφίτα-Σεραφίτους, που συνενώνει τη φύση του αρσενικού και του θηλυκού. Πρόκειται ωστόσο για ένα ον χωρίς φύλο, ένα πλάσμα στο οποίο η απουσία σεξουαλικότητας είναι απόλυτη στην ουσία πρόκειται για ένα κενό που γεμίζει με το βλέμμα των άλλων: ένας άντρας και μια γυναίκα το αγαπούν ταυτόχρονα και αυτοί είναι που του προσδίδουν ένα φύλο προβάλλοντας πάνω του την επιθυμία τους για το φύλο που το ίδιο δεν έχει…
Ξένη λογοτεχνία
“Η Γεροντοκόρη” σόκαρε όταν πρωτοεμφανίστηκε. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι σκανδάλισε. Χωρίς να μπούμε στις λεπτομέρειες του κειμένου, τις οποίες αφήνουμε να ανακαλύψει ο αναγνώστης, μπορούμε να πούμε ότι δύο παράγοντες συνέβαλαν σ’ αυτήν την αντίδραση του κοινού. Από τη μια μεριά το θέμα (το θέμα της “γεροντοκόρης” είναι πάντα λίγο ή πολύ ταμπού) δεν μπορούσε παρά να φέρει σε δύσκολη θέση τους αναγνώστες του 1836. Από την άλλη μεριά, το μυθιστόρημα αυτό είναι ένα από τα λίγα κείμενα του Μπαλζάκ όπου η ειρωνεία είναι πανταχού παρούσα. Χοντρά χωρατά πάνω σ’ ένα τόσο “σοβαρό” θέμα, κοροϊδία που αγγίζει την αναισχυντία, οχληρές παρατηρήσεις που εκφράζουν έναν ψυχολογισμό που γειτονεύει με την αγέννητη ακόμη ψυχανάλυση: ιδού τα υλικά που πρέπει να αναμείξεις για να προκαλέσεις την απέχθεια και την απώθηση των αναγνωστών της εποχής.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Σαραζίν είναι ένα εμβληματικό κείμενο. Αγνοημένο στην αρχή, στριμωγμένο ανάμεσα στα ογκώδη μυθιστορήματα της Ανθρώπινης Κωμωδίας, ανακαλύφθηκε ξανά στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, ξεκινώντας μια νέα πορεία στη συνείδηση των αναγνωστών και της κριτικής. Από αυτή την άποψη, η επιλογή να συστηθεί η νέα σειρά με αυτή τη νουβέλα, που ευτύχησε να ζήσει μια δεύτερη ζωή, δίνει και το στίγμα του εκδοτικού εγχειρήματος.
Η νουβέλα Σαραζίν, ένα από τα πιο πυκνά σε εικόνες και νοήματα μυθοπλαστικά κείμενα του Μπαλζάκ, αποτελεί διακριτή στιγμή στο έργο του και σηματοδοτεί το πέρασμα από την πρώιμη στην πλέον ώριμη περίοδό του. Υποτιμημένη από την κριτική για περισσότερο από έναν αιώνα –μια και δεν αποτελούσε «τυπικό» μπαλζακικό αφήγημα και η κεντρική ιστορία του, ο τραγικός έρωτας ενός ταλαντούχου γλύπτη για έναν καστράτο στην Ιταλία του 18ου αιώνα, μάλλον προκαλούσε αμηχανία–, αναδείχτηκε σε ένα από τα πιο σχολιασμένα κείμενα του συγγραφέα στο δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα. Σήμερα, οι κριτικοί ομονοούν ότι συγκαταλέγεται στα πλέον μοντέρνα έργα του, τόσο στη δομή όσο και στον πλούτο των θεματικών που αναπτύσσει, και συνεχίζει να προκαλεί νέες ερμηνείες, προερχόμενες από τους χώρους της λογοτεχνικής θεωρίας, των έμφυλων σπουδών, της ανάλυσης των τεχνών κ.ά.
Ξένη λογοτεχνία
Ο πρίγκιπας Εμίλιο είναι τρελά ερωτευμένος με τη σύζυγο ενός δούκα, τη Μασιμίλα Ντόνι. Αυτή ανταποκρίνεται αλλά ο έρωτας παραμένει πλατωνικός. Mια παρεξήγηση θα φέρει τον πρίγκιπα στην αγκαλιά της τραγουδίστριας Κλάρα Τίντι, ερωμένης του δούκα. Πώς συμφιλιώνεται ο σαρκικός και ο πνευματικός έρωτας; Τι ρόλο παίζει η μουσική;
Ο Μπαλζάκ (1799-1850) επισκέφθηκε αρκετές φορές την Ιταλία. Η Μασιμίλα Ντόνι, ένα μικρό αριστούργημα της Ανθρώπινης Κωμωδίας, είναι ύμνος στον έρωτα, στην ατμόσφαιρα της ιταλικής ζωής, στον αυθορμητισμό των κατοίκων, στην αγάπη τους για το θέαμα και κυρίως το πάθος τους για την όπερα.
Ξένη λογοτεχνία
Μέσα του 19ου αιώνα: η νεαρή Μοντέστ ονειρεύεται έναν έρωτα σαν αυτόν των μυθιστορημάτων και αποφασίζει να γράψει με ψευδώνυμο σ’ έναν γνωστό ποιητή. Απασχολημένος με την καριέρα του ο ποιητής αναθέτει στον γραμματέα του να χειριστεί τη θαυμάστρια. Οι δύο νέοι ερωτεύονται. Τι θα γίνει όμως όταν πέσουν οι μάσκες, όταν ο ποιητής αποφασίσει να γνωρίσει κι αυτός την κοπέλα και στους θαυμαστές της Μοντέστ προστεθεί κι ένας δούκας;
Το πιο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Μπαλζάκ. Η ταραχώδης πολύχρονη σχέση του με την κυρία Χάνσκα του δίνει υλικό για μια απολαυστική ιστορία, με καυτά σχόλια για λογοτεχνικά είδη, συγγραφικές πρακτικές και αισθηματικές σχέσεις.
Λέσχη Ανάγνωσης
Ο Εξάδελφος Πονς περιγράφει τη σχέση ανάμεσα σε δύο ηλικιωμένους μουσικούς, τον Συλβαίν Πονς και τον Γερμανό Βίλχελμ Σμούκε, που ζουν μαζί σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Παρίσι. Ο Πονς έχει στην κατοχή του μια πολύτιμη συλλογή έργων τέχνης, τα οποία έχει συλλέξει χάρη στο καλό του γούστο και τα οποία εποφθαλμιούν οι συγγενείς και ο κοινωνικός του περίγυρος. Η ιδιότυπη σχέση ανάμεσα στους δύο φίλους με τους αντίθετους χαρακτήρες (ο Πονς αντιλαμβάνεται το κακό γύρω του, σε αντίθεση με τον αγγελικό Σμούκε, που είναι απόλυτα αφιερωμένος στην τέχνη και στη φιλία του), ο τρόπος με τον οποίο ο Μπαλζάκ περιγράφει τη φιλία ως καρδιά ενός άκαρδου κόσμου και ως τρυφερή πνευματική συμμαχία απέναντι στο κακό της αστικής κοινωνίας, αλλά και η μελοδραματική τροπή του έργου, το καθιστούν ένα από τα σπάνια λογοτεχνικά τεκμήρια για την αντρική φιλία.
Κώστας Σπαθαράκης