ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Νικόλαος Βρυζίδης, Πασχάλης Ανδρούδης, Marielle Martiniani-Reber
Ο συλλογικός τόμος Μετάξι και Πορφύρα προτείνει ένα ταξίδι στον κόσμο του βυζαντινού και μεταβυζαντινού υφάσματος, μέσω της εξερεύνησης των διαφορετικών παραδόσεων οι οποίες αναπτύχθηκαν στην ανατολική Μεσόγειο, από την ύστερη Αρχαιότητα ως την Πρώιμη Νεότερη Εποχή. Η ομάδα των επιμελητών και συγγραφέων του τόμου, αποτελούμενη από μελετητές με αλληλοσυμπληρωματικά ενδιαφέροντα και εξειδικεύσεις, δημιούργησε έναν πολυποίκιλο επιστημονικό καμβά. Αυτό το πνεύμα διεπιστημονικότητας διέπει τον παρόντα τόμο, ο οποίος φιλοδοξεί να καλύψει ένα καίριο κενό στην υπάρχουσα ελληνική βιβλιογραφία, προσφέροντας μία σύνοψη τόσο των σημαντικότερων τοπικών παραγωγών όσο και των υφαντών που έφταναν από Δύση και Ανατολή στις πολύβουες αγορές του Βυζαντίου και της οθωμανικής Ελλάδας. Στόχος είναι η ανάδειξη της συγκεκριμένης όψης του υλικού μας πολιτισμού, τόσο σημαντικής αλλά και ακόμη άγνωστης στο ευρύτερο κοινό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα διάφορα κεφάλαια ξεδιπλώνουν πτυχές του οικονομικού, κοινωνικού, θρησκευτικού και καλλιτεχνικού γίγνεσθαι, οι οποίες διαπλέκονται στη μελέτη του υφάσματος ακριβώς όπως το στημόνι και το υφάδι του αργαλειού για την ύφανση πολυσύνθετων σχεδίων.
Το βιβλίο Οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα: κληρονομιές υπό διαπραγμάτευση εξετάζει τα οθωμανικά μνημεία της Ελλάδας ως την κληρονομιά μιας ιστορικής περιόδου που υπόκειται σε πολλαπλές αναγνώσεις. Το συλλογικό αυτό έργο συγκεντρώνει πρωτότυπες μελέτες που καλύπτουν μεγάλο εύρος επιστημονικών κλάδων, όπως η ιστορία της τέχνης, η αρχαιολογία, η αρχιτεκτονική και οι σπουδές του αστικού χώρου. Μέσα από πλούσιο αδημοσίευτο αρχειακό, φωτογραφικό και επιγραφικό υλικό οι συγγραφείς των μελετών εμπλουτίζουν την γνώση της ιστορίας εμβληματικών οθωμανικών μνημείων των ελληνικών πόλεων και αναδεικνύουν άγνωστες πτυχές της αρχιτεκτονικής του αγροτικού χώρου της Ελλάδας.
Στις σελίδες του βιβλίου Οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα: κληρονομιές υπό διαπραγμάτευση ζωντανεύουν οι ιστορίες τόπων, κτιρίων και ανθρώπων από την οθωμανική περίοδο έως τις μέρες μας και τροφοδοτούν τον διάλογο για την θέση και το ρόλο αυτής της ιδιαίτερης κληρονομίας στην σύγχρονη Ελλάδα. Οι κριτικές αναλύσεις που παρουσιάζονται στο παρόν συλλογικό έργο ανανεώνουν και διευρύνουν την έρευνα στα πεδία των οθωμανικών σπουδών και της πολιτιστικής κληρονομίας.
Ιστορία
Ήταν επόμενο ότι η βιωματική παρακαταθήκη του Ηλία Πετρόπουλου από τη Θεσσαλονίκη και το πάθος του να ασχοληθεί με όσα απέρριψε η εθνική ιστοριογραφία για δεκαετίες, θα τον οδηγούσε να ασχοληθεί με τους Εβραίους της Σαλονίκης. Αυτό που τον «έσπρωξε» όμως να καταπιαστεί με τα επώδυνα της μνήμης ήταν η αναβίωση του αντισημιτισμού στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Αυτό είναι το ιστορικό πλαίσιο των γραπτών του Πετρόπουλου που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο. Τα άρθρα του αποτέλεσαν τις κραυγές μιας ειλικρινούς αγωνίας, ενός ενεργού —ίσως του μοναδικού εκείνη την περίοδο— συγγραφέα που διαμαρτυρήθηκε ενάντια στην εκούσια λήθη και τις κρατικές χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας, αποκαλύπτοντας μέσα από τα γραπτά του πτυχές του αποσιωπημένου εβραϊκού παρελθόντος και της καθημερινότητας της πολυεθνικής πόλης της Σαλονίκης.
Δεν είναι καθόλου δευτερεύον ότι ο Πετρόπουλος έγραψε και ως μάρτυρας των γεγονότων, ως ένας μη Εβραίος, μιλώντας από τη θέση εκείνου που ανήκει στην πλειοψηφική κοινότητα. Με αυτή την έννοια, ο Πετρόπουλος προσφέρει στους αναγνώστες του έναν τρόπο να διαβάσουν την ιστορία και να τοποθετηθούν, ατομικά και συλλογικά, στον ιστορικό ρου.
Το 2019 εορτάστηκαν σε όλο τον κόσμο τα 100 χρόνια από την ίδρυση της σχολής του Μπάουχαους στη Βαϊμάρη. Η σχολή, στα 14 χρόνια της τρικυμιώδους πορείας της, είχε καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωση του γούστου και της μοντέρνας αισθητικής του 20ού αιώνα. Ωστόσο, δεν υπήρξε μόνο μια σχολή σκέψης για τον βιομηχανικό σχεδιασμό και τη μορφοποίηση ενός διαχρονικού «στιλ της μηχανής», αλλά στην κυριολεξία ένα εργαστήρι παραγωγής μιας νέας αντίληψης του κόσμου, ένα εργαστήρι παραγωγής της νέας εποχής.
Με αφορμή αυτή την επέτειο, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και η Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών Στουτγάρδης οργάνωσαν κύκλο εκδηλώσεων με κορυφαίο το διεθνές Συνέδριο «Το Μπάουχαους και η Ελλάδα» που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς στις 30 Μαΐου–1η Ιουνίου 2019. Στο συνέδριο συμμετείχαν περισσότεροι από 60 Έλληνες και ξένοι αναγνωρισμένοι ειδικοί και ερευνητές, με επιλεγμένες ανακοινώσεις σχετικές με την πρόσληψη της εμπειρίας του Μπάουχαους στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στη Μέση Ανατολή και στις ΗΠΑ, πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο δίγλωσσος και καλαίσθητος τόμος «Το Μπάουχαους και η Ελλάδα», που εκδίδεται με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, περιλαμβάνει όλες τις ανακοινώσεις στο συνέδριο, πλαισιωμένες από χαρακτηριστική και πρωτότυπη εικονογράφηση.
Δίγλωσση έκδοση ελληνικά/αγγλικά.
Στο Δημαρχείο της Αθήνας, τον Φεβρουάριο του 1966, έγινε η πρώτη δημόσια συζήτηση για ένα επίμαχο πολεοδομικό θέμα, μια διαδικασία πρωτόγνωρη για εκείνη την εποχή. Αντικείμενό της: η προβληματική του μέλλοντος της παλιάς πόλης, της λεγόμενης Πλάκας.
Δύο αντιμαχόμενες προοπτικές -διατήρηση και προστασία της ιστορικής συνοικίας ή απαλλοτρίωση και κατεδάφιση, ώστε να διενεργηθούν ανασκαφές- πρόβαλαν ασυμβίβαστες. Αντιπαρέθεσαν τις απόψεις τους τότε αυθεντίες της αθηναϊκής διανόησης, πολεοδόμοι, αρχαιολόγοι, αισθητικοί αλλά και κάτοικοι της περιοχής.
Ο καταξιωμένος μελετητής της πολεοδομικής εξέλιξης της Αθήνας, καθηγητής, αρχιτέκτων-πολεοδόμος Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, φέρνει για πρώτη φορά στο φως τα εκτενή αδημοσίευτα πρακτικά εκείνης της ιστορικής συζήτησης, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος ως σύνεδρος, μαζί με εισαγωγή και σχόλια, καθώς και σπάνιο εικονογραφικό υλικό. Αναδεικνύεται έτσι μια ξεχασμένη αντιπαράθεση και διαβούλευση, σε μια κομβική στιγμή της ιστορίας της Πλάκας, μία δεκαετία πριν από την επιτυχή επέμβαση διάσωσής της, προσφέροντάς μας μια διερεύνηση της ταυτότητας αλλά και ανεπανάληπτης οντότητας της Αθήνας.
Το 1955 ο Manuel Baud-Bovy ανακάλυψε στο πρώτο ταξίδι του στην Τήνο τους περιστεριώνες του νησιού, με τον καθένα να ξεπερνά τον προηγούμενο σε ομορφιά και περηφάνια.
O Baud-Bovy εντόπισε περί τους οκτακόσιους περιστεριώνες σε όλο το νησί, που σχεδίασε σε τέσσερα άλμπουμ τα οποία υπέβαλε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης.
Για πρώτη φορά εκδίδεται μια αντιπροσωπευτική επιλογή της αδημοσίευτης μελέτης του διακεκριμένου αρχιτέκτονα, μαζί με εισαγωγικό κείμενο και χάρτη με τη θέση των περιστεριώνων στο πεζοπορικό δίκτυο της Τήνου.
Κοινωνιολογία
Ανακαλύψτε την κρυφή, ανείπωτη ιστορία του αγοραίου έρωτα, μιας θεμελίωδους πτυχής των ανθρώπινων κοινωνιών από τις απαρχές του πολιτισμού, που παραμένει ωστόσο παρεξηγημένη, αποσιωπημένη και διαστρεβλωμένη. Η Κέιτ Λίστερ αφηγείται με συναρπαστικό, πνευματώδη και προκλητικό τρόπο την εξέλιξη και ιστορία του αγοραίου έρωτα, μέσα από τα μάτια και τις μαρτυρίες των ίδιων των εργατριών και εργατών του, σε ένα παγκόσμιο πολιτισμικό πανόραμα, από τη Βαβυλώνα, την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη έως την ηδονιστική κουλτούρα της αυτοκρατορικής Κίνας και Ιαπωνίας, τα ένδοξα πορνεία της Μπελ Επόκ και τα μπορντέλα των στρατιωτών των δύο Παγκοσμίων Πολέμων.
Το εμπεριστατωμένο κείμενο συνοδεύεται από μια πλούσια συλλογή ανέκδοτων φωτογραφιών, έργων τέχνης αλλά και ασυνήθιστων αντικειμένων, προσφέροντας έτσι για πρώτη φορά με πληρότητα μια μοναδική ματιά στις ζωές των εργαζόμενων του αγοραίου έρωτα, ανατρέποντας στερεότυπα και προσκαλώντας τους αναγνώστες να αναθεωρήσουν όσα νομίζουν πως γνώριζαν για το «αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου».