Showing all 9 results

Νήσος

Ελληνική λογοτεχνία

Λάθος κεφάλι

Λίνα Ρόκου

Η Καρίνα έχει εκδώσει το πρώτο της βιβλίο, δυσκολεύεται όμως να ξεκινήσει τη συγγραφή του δεύτερου. Ο Παύλος Μ., ένας καταξιωμένος λογοτέχνης που ζει απομονωμένος στο σπίτι του, την καλεί να συγκατοικήσουν και από κοινού να γράψουν το επόμενο βιβλίο τους. Εκείνη δέχεται. Η συμβίωσή τους ξεκινά, παρέα με τον Ρατ, έναν γάτο που δεν νιαουρίζει ποτέ.

Πόσα αποκαλύπτουμε για τη ζωή μας μιλώντας για αυτή; Αφηγούμαστε τις ιστορίες μας για να τις μοιραστούμε ή για να τις αφήσουμε πίσω. Τι είναι αλήθεια και τι φανταστικό στην ανάμνηση;
Ο Παύλος και η Καρίνα θα δημιουργήσουν μια νέα ιστορία, που όμοιά της δεν έχει υπάρξει ποτέ.

«Όταν οι νεκροί διοργανώνουν πάρτι, οι παρευρισκόμενοι μου ζητούν κάθε φορά να πω την ίδια ιστορία, δηλαδή το πώς πέθανα. Δεν είναι παράξενο που συμβαίνει αυτό γιατί ο τρόπος που χάθηκα έγινε παγκοσμίως γνωστός, δεν ρουφάει κάθε μέρα η Γη ανθρώπους, ενώ έχουν ξαπλώσει για έναν απογευματινό υπνάκο, ούτε τους καταβροχθίζει με αποτέλεσμα να μη βρεθεί ποτέ το πτώμα τους. Όμως, εγώ κουράστηκα να ζω και να ξαναζώ τον θάνατό μου. Πολύ θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάτι άλλο, κάτι που ακόμα ζεσταίνει κάθε κύτταρό μου».

15.00

Κοινωνιολογία

Επιστροφή στη Ρενς

Ντιντιέ Εριμπόν

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Ντιντιέ Εριμπόν επιστρέφει στη Ρενς, τη γενέτειρά του στη βόρεια Γαλλία, ύστερα από 30 χρόνια. Το ταξίδι αυτό τον φέρνει αντιμέτωπο με ένα παρελθόν με το οποίο είχε κόψει κάθε δεσμό, σηματοδοτώντας για τον συγγραφέα μια τολμηρή κατάδυση στην οικογενειακή ιστορία του και τις κοινωνικές καταβολές του. Ο Εριμπόν ανασύρει στη μνήμη του τον κόσμο της εργατικής τάξης –τον κόσμο των παιδικών του χρόνων– και ανασυστήνει την πορεία της κοινωνικής του ανέλιξης. Μέσα από αυτή την προσωπική αφήγηση, αναπτύσσει τις σκέψεις του για τις κοινωνικές τάξεις και το σχολικό σύστημα, την κατασκευή των ταυτοτήτων και την ομοφυλοφιλία, την ομοφοβία και τον ρατσισμό, την Αριστερά και την Ακροδεξιά, τις εκλογές και τη δημοκρατία. Επανεντάσσοντας τις προσωπικές διαδρομές στους μηχανισμούς κοινωνικής αναπαραγωγής και κοινωνικού αποκλεισμού, ο συγγραφέας θέτει εντέλει καίρια ερωτήματα σχετικά με την πολλαπλότητα των μορφών που παίρνει η κυριαρχία και, συνεπώς, η αντίσταση.

Η Επιστροφή στη Ρενς είναι η αυτοβιογραφική ανάλυση ενός από τους σημαντικότερους στοχαστές της εποχής μας, αλλά κι ένα κλασικό πλέον έργο κοινωνιολογίας και κριτικής θεωρίας. Γνώρισε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία, όπου κυκλοφόρησε το 2009, και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Το 2017 διασκευάστηκε και μεταφέρθηκε στο θέατρο από τον Τόμας Οστερμάγιερ. Η ανάγνωση της Επιστροφής στη Ρενς υπήρξε, μεταξύ άλλων, καθοριστική για τον συγγραφέα Εντουάρ Λουί (μέλος, μαζί με τον Εριμπόν και τον φιλόσοφο και κοινωνιολόγο Ζεφρουά ντε Λαγκανερί, ενός ενεργού πυρήνα αριστερών διανοουμένων), ο οποίος αφιερώνει στον Εριμπόν το πρώτο του βιβλίο Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ (μτφρ. Μιχάλης Αρβανίτης, Αντίποδες, 2018).

19.00

Έλλη Σκοπετέα

«Μεγαλειώδες», «ανυπέρβλητο», «μοναδικό», είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που έχουν διατυπωθεί για το μνημειώδες βιβλίο της Έλλης Σκοπετέα, σταθερά βασικό βιβλίο αναφοράς εδώ και σαράντα χρόνια. Το βιβλίο είναι μια πολύτιμη πηγή για τη μελέτη της ιδεολογικής αφετηρίας της Μεγάλης Ιδέας, και εργαλείο για να κατανοήσουμε την εκκίνηση του ελληνικού κράτους, αλλά και το παρόν της ελληνικής κοινωνίας.

«Στο βιβλίο επιχειρείται η καταγραφή και, ως έναν εφικτό βαθμό, η κωδικοποίηση των αντιλήψεων για το ελληνικό έθνος και τον “προορισμό” του, όπως διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα κατά τις πρώτες δεκαετίες της ανεξαρτησίας της. Στην αφετηρία βρίσκεται η επισήμανση μιας ιστοριογραφικής έξης που έρχεται συχνά να συσκοτίσει την εικόνα του ελληνικού 19ου αιώνα, και που η πλάνη της φαίνεται αυτονόητη: H σοβαρότητα που αποδίδει η πολιτική ιστορία στην τομή της ίδρυσης του ελληνικού κράτους δεν έχει αντίκρυσμα στην ιστορία της κίνησης των ιδεών· εκεί οι εξελίξεις που καταλαμβάνουν το επίκεντρο της προσοχής της πολιτικής ιστορίας υποβιβάζονται σε δεύτερη μοίρα, καθώς επικρατεί, γενικά, η τάση να θεωρείται δεδομένη η ενότητα και η συνέχεια της ελληνικής σκέψης και πνευματικής παραγωγής. Το αποτέλεσμα είναι να προκύπτουν δύο διαφορετικές όψεις της εποχής, που κάποτε είναι εξαιρετικά δύσκολο να ταιριάξουν μεταξύ τους. Ό,τι για τη μία όψη θα ήταν “ιδέα”, για την άλλη μπορεί να μην είναι παρά “σύνθημα”, και ένας επίγονος π.χ. του διαφωτισμού μπορεί, κατά τις βουλές του παρατηρητή του, να μεταμορφώνεται σε απλό κρατικό λειτουργό ή κομματάρχη».

 

23.00

Ελληνική λογοτεχνία

Της Λένης η μ[i]λιά

Στέλλα Χαιρέτη

Η Λένη είναι μια γυναίκα της ελληνικής επαρχίας που ζει μόνη και βιοπορίζεται απο τη γη της. Οι ισορροπίες της ζωής της διαταράσσονται όταν ο καινούργιος ιδιοκτήτης του όμορου χωραφιού ισχυρίζεται ότι η μηλιά, που η Λένη θεωρεί δική της και όριο ανάμεσα στα δυο χωράφια, ανήκει στο δικό του χωράφι. Η Λένη δεν διαπραγματεύεται τη μηλιά της, όχι μόνο γιατί αποτελεί σύμβολο της οικογενειακής της ιστορίας, αλλά κυρίως γιατί στις ρίζες της γεννήθηκε και θάφτηκε το μυστικό της.Τρία πρόσωπα υφαίνουν την ίδια ιστορία σε έναν τόπο όπου οι άντρες έχουν πάψει πια να έχουν ονόματα.

10.00

Ντιντιέ Εριμπόν

Συνεχίζοντας το έργο που ξεκίνησε, με αφορμή τον θάνατο του πατέρα του, στην Επιστροφή στη Ρενς (Νήσος, 2020), ο Ντιντιέ Εριμπόν στο νέο αυτό βιβλίο καταπιάνεται με “τη ζωή, τα γηρατειά και τον θάνατο” της μητέρας του, μιας “γυναίκας του λαού”, όπως εύγλωττα δηλώνει ο τίτλος, από εκείνες που “σπάνια κάποιος αφηγείται την ατομική τους ιστορία”.

Ο συγγραφέας ανασυστήνει εδώ τη ζωή της μητέρας του σε όλες της τις εκφάνσεις: από την εποχή που ήταν οικιακή βοηθός, καθαρίστρια και κατόπιν εργάτρια σε εργοστάσιο, μέχρι τα χρόνια της συνταξιοδότησης, της σταδιακής σωματικής κατάπτωσης και της εισαγωγής σε οίκο ευγηρίας. Πρόθεσή του, όπως λέει, δεν είναι να σκιαγραφήσει ένα “ατσαλάκωτο” πορτρέτο: ο ελεγειακός τόνος εναλλάσσεται περίτεχνα με μια νηφάλια καταγραφή που συνομιλεί με πλήθος έργων από τα πεδία της λογοτεχνίας, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας. Ο Εριμπόν, καθώς αφηγείται τη φθίνουσα πορεία της μητέρας του προς το τέλος, θέτει συγχρόνως καίρια ερωτήματα για τη σχέση μας με τους ηλικιωμένους, για τη σχέση των ηλικιωμένων με τον χρόνο και τον θάνατο, για τις συνθήκες διαβίωσης στις μονάδες φροντίδας.

Τα γηρατειά εντέλει στο βιβλίο αυτό γίνονται εφαλτήριο για μια πολιτική θεώρηση. Ο Εριμπόν αναλύει την εμπειρία του γήρατος υπό το πρίσμα του αποκλεισμού της από τη δυτική φιλοσοφία, οδηγούμενος έτσι σε μια σειρά ερωτημάτων που αρθρώνονται με γνήσια πολιτικούς όρους: Μπορούν οι ηλικιωμένοι να “μιλήσουν”; Να γίνουν υποκείμενα ενός πολιτικού λόγου που εκφέρεται σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, ως ένα “εμείς”; Κι αν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε τι πρέπει να κάνουμε για ν’ ακουστεί η φωνή τους;

20.00

Ελληνική λογοτεχνία

Όλα χαμένα

Κώστας Μιχόπουλος

Πήρε το μονοπάτι για τον δρόμο και το αμάξι της.

Ανεβαίνοντας το μονοπάτι γύρισε πίσω να κοιτάξει και συνειδητοποίησε πως από το ύψωμα έβλεπε καλύτερα προς τον κάβο. Κοντοστάθηκε. Άφησε κάτω την τσάντα της κι ανέβηκε σ’ έναν δύσμορφο βράχο. Μισόκλεισε τα μάτια της και προσπάθησε να διακρίνει στις ρυτίδες της θάλασσας κάποια αλλαγή, κάτι να επιπλέει, τίποτε. Ο αέρας σφύριζε μονότονα στ’ αυτιά της.

Στα βράχια θα είναι. Εκεί θα τον βρούμε. Στα βράχια να ξεκουράζεται ή να γυρνάει τώρα που έφεξε κόντρα στο ρέμα προς την παραλία.

Θα κοιτάω περισσότερο στα βράχια. Άσε τ’ ανοιχτά. Παράτα τα. Τυφλώνεσαι, δεν έχει νόημα. Αν είναι στ’ ανοιχτά, δεν θα είναι ζωντανός. Δεν έχει δουλειά στ’ ανοιχτά. Δίπλα στα βράχια πάντα ψαρεύει. Θα τον βρούμε.

Μέχρι να φτάσουμε στην παραλία, θα τον βρούμε.

15.00

Μιχάλης Αλμπάτης

Αρχές της δεκαετίας του 1950, σ’ ένα χωριό της Κρητικής ενδοχώρας, ένα νεαρό αγόρι ανακαλύπτει, στην κηδεία κάποιου συγγενή του, πως έχει την ικανότητα να ακούει τις σκέψεις των νεκρών. Κανείς δεν τον πιστεύει αρχικά, όταν όμως αποδεικνύει δημόσια το αληθές των ισχυρισμών του, ένας θείος του, συνειδητοποιώντας τις δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης που ανοίγονται μπροστά τους, τον πείθει να φύγουν απ’ το χωριό και ν’ αρχίσουν να περιοδεύουν στα χωριά του κάμπου προσφέροντας τις υπηρεσίες τους σαν “διερμηνείς των πεθαμένων”.

Από χωριό σε χωριό κι από κηδεία σε κηδεία, κάθε νεκρός διηγείται την δική του ιστορία, φανερώνει τα δικά του μυστικά και δίνει τις δικές του απαντήσεις στον γρίφο της ύπαρξης· μόνο που οι νεκροί λένε πάντα την αλήθεια, και οι ζωντανοί δεν θέλουνε αλήθειες να ακούσουν…

“Η επομένη ήταν Κυριακή και, όπως έκαναν πάντα, είχαν κινήσει πρωί πρωί με τη μητέρα του και την αδερφή του για την εκκλησιά. Φυσικά, τα χθεσινά γεγονότα στην κηδεία της γρια-Ξώφαινας είχαν διαδοθεί από στόμα σε στόμα και αποτελούσαν το κύριο θέμα συζήτησης σ’ ολόκληρο το χωριό. Στον δρόμο για τον Αϊ-Γιώργη, αλλά και μέσα στην εκκλησιά, όταν άναψε το κερί κι έπειτα που στάθηκε μπροστά απ’ το ιερό μαζί με τους άλλους άντρες, τα βλέμματα όλων στρέφονταν επάνω του δίχως ίχνος κοροϊδίας πια, αλλά φορτισμένα με ανησυχία, δέος ή φόβο, ενώ τα χείλη τους ψιθύριζαν την ώρα που από μπροστά τους περνούσε: “Μιλάει με τους νεκρούς!”, “Ακούει τους πεθαμένους!”.

18.00

Τζίνα Πολίτη

Το πλαίσιο εντός του οποίου τοποθετούνται τα δοκίμια κριτικής αυτού του τόμου, συντάσσεται από δύο κείμενα που τα χωρίζουν επτά αιώνες! Συγκεκριμένα, το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου και μια σύγχρονη παρωδία βασισμένη στην Έρημη Χώρα του Τ. Σ. Έλιοτ.

Πέραν του κοινού θέματος μιας θανατηφόρας πανδημίας, που πρόσθεσε στο λεξικό τον όρο “καραντίνα”, ο Βοκκάκιος σημειώνει πως το κακό ενέσκηψε λόγω των δικών μας άνομων, αμαρτωλών συναλλαγών! Στη μακρά διάρκεια αυτών των αιώνων, τίποτα δεν μεσολάβησε ώστε να αλλάξουν τα διεφθαρμένα ήθη μας. Ο Βοκκάκιος, ωστόσο, ελλείψει εμβολίων, μας πρόσφερε έναν άλλο αισιόδοξο τρόπο διαφυγής από το κακό: αυτόν της αέναης μυθοπλασίας.

10.00

Εγιάλ Βάιτσμαν

Ο Εγιάλ Βάιτσμαν, ιδρυτής και διευθυντής του ερευνητικού ινστιτούτου Forensic Architecture, παρουσιάζει την ιστορία, τις μεθοδολογικές πρακτικές, τις επιστημολογικές προκείμενες, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς των ερευνών της ομάδας του σε περιστατικά παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το βιβλίο εντυπωσιάζει και σοκάρει με την αφηγηματική ανασυγκρότηση και τη λεπτομερή χαρτογραφική και οπτική τεκμηρίωση των υποθέσεων που έχει ερευνήσει η ομάδα και εντέλει παρουσιάζει μια νέα μορφή δημόσιας αλήθειας, η οποία έχει παραχθεί τεχνολογικά, αρχιτεκτονικά και αισθητικά, διατρέχοντας πολλαπλές χωρικές κλίμακες και χρονικές διάρκειες.

Στην Ελλάδα, η Forensic Architecture είναι γνωστή από τις έρευνες τις οποίες διεξήγαγε για τις δολοφονίες του Παύλου Φύσσα και του Ζακ Κωστόπουλου. «Στη δουλειά μας προσπαθούμε συχνά να κάνουμε δύο πράγματα ταυτόχρονα: να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να αποκαλύψουμε περιστατικά κατάχρησης κρατικής ή εταιρικής εξουσίας και, επίσης, να κατα­νοήσουμε το ίδιο το πρόβλημα με αυτές τις τεχνολογίες. […] Οι μέθοδοί μας, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν περιορίζονται απλώς στην “τεχνολογία”.

Καθεμία από τις έρευνές μας συνδέει κοινότητες που υφίστανται άμεσα τη βία, ακτιβιστές που διεξάγουν επιτόπια έρευνα, μεμονωμένους ερευνητές και ειδικούς, καλλιτέχνες που μπορούν να παρουσιάσουν τα πράγματα με πρωτότυπο τρόπο και πολιτιστικούς θεσμούς που μπορούν να ενισχύσουν αυτή την έρευνα». Εγιάλ Βάιτσμαν

14.40