Κοινωνιολογία
Ένα βιβλίο για τις Πρωτοπορίες, τους μόδιστρους, τις υποκουλτούρες, τα κινήματα και τις μόδες του δρόμου που διαμόρφωσαν την ενδυματολογική αισθητική του 20ού αιώνα.
Κοινωνιολογία
Η τελετουργία είναι ίσως το αρχαιότερο, και σίγουρα το πιο αινιγματικό, γνώρισμα της ανθρώπινης κουλτούρας.
Τελετές που μοιάζουν να μην έχουν κανένα απολύτως νόημα υπάρχουν σε όλες τις γνωστές κοινωνίες από τις χειραψίες και τις κατάρες μέχρι τα καψόνια και τις παρελάσεις.
Παρότι όμως οι τελετουργίες είναι πανανθρώπινες και παραμείνουν σχεδόν αναλλοίωτες ανά τους αιώνες, η λογική τους παραμείνει μυστήριο μέχρι σήμερα.
Από τις ελληνικές τελετές πυροβασίας μέχρι τις τρομακτικές τελετουργίες της Αμαζονίας, ο ανθρωπολόγος και ψυχολόγος Dimitris Xygalatas καθοδηγεί τους αναγνώστες σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στη νέα επιστήμη της τελετουργίας, εξερευνώντας και εξηγώντας την τάση όλων των ανθρώπινων κοινωνιών να τηρούν φαινομενικά παράλογα και δυσνόητα έθιμα που ενσωματώνουν τον ρυθμό, τον χορό, τη μουσική, τον πόνο και τη θυσία.
Το βιβλίο αυτό, πλούσιο σε εθνογραφικές λεπτομέρειες, προσωπικές αφηγήσεις και ψυχολογικά πειράματα, περιγράφει πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη νέα επιστήμη, σε συνδυασμό με τη σοφία που περικλείεται στις αρχαίες παραδόσεις, ώστε να πορευτούμε με νέες προοπτικές στη ζωή μας, να βελτιώσουμε την υγεία μας και να ενδυναμώσουμε τις κοινότητές μας.
Το βιβλίο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1998. Είναι μια πρωτότυπη και συστηματική μελέτη της εικόνας του Άλλου σε περιόδους κρίσης και πολέμου και θέτει το ζήτημα των ορίων της αναπαράστασης με παράδειγμα τη γενοκτονία των Εβραίων.
Στις σελίδες του εξετάζονται ζητήματα σχετικά με την πρόσληψη και τη λογοτεχνική αναπαράσταση του πολέμου και της γενοκτονίας των Εβραίων· διερευνάται η εικόνα του Εβραίου στη διεθνή και ελληνική λογοτεχνία σε σχέση με τα ιστορικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα· επιχειρείται η εικονολογική ανάλυση έργων της μυθοπλασίας της περιόδου 1945-2010 για τη γενοκτονία των Εβραίων· παρουσιάζεται επίσης μια μεθοδολογική πρόταση για τη διερεύνηση της εικόνας του Άλλου στη λογοτεχνία, ώστε να μπορεί να αποβεί χρήσιμη γενικότερα για τη μελέτη της εικόνας του ξένου.
Στη νέα έκδοσή του έχει προστεθεί μία ενότητα για την εικόνα του Εβραίου στον κινηματογράφο, ξένο και ελληνικό, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι το 2015, με έμφαση στις ταινίες για το Ολοκαύτωμα.
«Το βιβλίο της Αμπατζοπούλου είναι η αρτιότερη εργασία που έχουμε ως τώρα πάνω στη θεματική του άλλου και του διωγμού του, αλλά και ένα δοκίμιο συγκριτικής γραμματολογίας με ευρύτατη ενημέρωση και με υποδειγματική χρήση νέων μεθόδων ανάλυσης».
Κοινωνιολογία
Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνουν ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών εμφανίζονται σε ψηλά ποσοστά αντίπαλοι των ρατσιστικών ιδεών. Παράλληλα, ο ρατσισμός συνεχίζει να ασκεί ισχυρή επίδραση. Παρά την αναίρεσή του από τις επιστήμες και τη διεθνή πολιτική και ηθική καταδίκη του μετά το 1945, (πρώτη αντίφαση) […]
Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνουν ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών εμφανίζονται σε ψηλά ποσοστά αντίπαλοι των ρατσιστικών ιδεών. Παράλληλα, ο ρατσισμός συνεχίζει να ασκεί ισχυρή επίδραση. Παρά την αναίρεσή του από τις επιστήμες και τη διεθνή πολιτική και ηθική καταδίκη του μετά το 1945, (πρώτη αντίφαση) ο ρατσισμός αναβιώνει κατά περιόδους, όπως τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια στην Ευρώπη και ευρύτερα. Παρά την αποδοχή της καταδίκης τους από τους πολίτες, (δεύτερη αντίφαση) οι διακρίσεις σταδιακά πείθουν αυξανόμενα ποσοστά πολιτών. Και παρά το γεγονός ότι διαδίδονται από ακροδεξιές ομάδες και κόμματα, (τρίτη αντίφαση) ο σεξισμός, ο φυλετισμός, ο αντισημιτισμός, η ξενοφοβία, η μισαλλοδοξία κ.ά. απλώνονται ανησυχητικά στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες.
Σκοπός του βιβλίου είναι να απαντηθεί το ερώτημα γιατί ιδέες επιστημονικά, ηθικά και πολιτικά καταδικασμένες πλανώνται ξανά τον 21ο αιώνα πάνω από την ενωμένη Ευρώπη και όλη τη Δύση. Η ανάλυση δείχνει ότι απαντήσεις σε αυτό το «γιατί» κρύβονται στην αθέατη πλευρά του κοινωνικού φαινομένου, στον αόρατο ρατσισμό που διαχέεται στον κόσμο, και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.
Κοινωνιολογία
Kυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μετρονόμος το βιβλίο του Κώστα Αρβανίτη «Ροκ και νεανική κουλτούρα στη δεκαετία του ’60» Στις σελίδες του ο συγγραφέας διηγείται συνοπτικά, αλλά περιεκτικά, κατανοητά κι εμπεριστατωμένα, την ιστορία του ροκ συνυφασμένη με τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα κατά την περίοδο της μακράς δεκαετίας του ’60, και το πώς το ροκ συνδυάστηκε με τις διάφορες νεανικές υποκουλτούρες και τελικά με την αντικουλτούρα.
«Ο Τύπος εκμεταλλευόταν τους hippies σαν καθαρά αμερικανικό φαινόμενο που αποδείκνυε ότι σ’ αυτή τη χώρα υπήρχε ελευθερία κι ο καθένας μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει. Για το περιοδικό Time ο κύριος λόγος που οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη Νέα Υόρκη (σε αντιπολεμική διαδήλωση) ήταν το ότι «οι Αμερικανοί, την άνοιξη, αρέσκονται στο να διασκεδάζουν.
Η κάλυψη της διαδήλωσης από το Time συνοδευόταν από επτά φωτογραφίες: 1) ένα πλήθος συγκεντρωμένο γύρω από μια ρωσική σημαία και μια αναποδογυρισμένη αμερικανική, (…) 5) έναν
hippie μ’ ένα ντέφι περασμένο στον λαιμό του, 6) μια κοπέλα hippie με μια μπανάνα κρεμασμένη στον λαιμό, 7) μια κοπέλα hippie που είχε γράψει ‘‘Ειρήνη’’ κάτω από το ένα της μάτι. Κάτω
από τις τρεις φωτογραφίες των hippies υπήρχε μια λεζάντα που έλεγε ‘‘μιλούν εύγλωττα για ό,τι οι ΗΠΑ προσπαθούν να υπερασπίσουν’’, αφήνοντας κάθε αναγνώστη που δεν είχε κριτική σκέψη με την ιδέα ότι οι ΗΠΑ έχουν ένα εκατομμύριο στρατό εγκατεστημένο σ’ όλον τον κόσμο με σκοπό να υπερασπίζουν το δικαίωμα των απανταχού ανθρώπων να φορούν ντέφια και
μπανάνες στον λαιμό τους».
Aπό το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Μια μελέτη για την πολυκατοικία, τον πιο χαρακτηριστικό κτιριακό τύπο της Αθήνας, και τους τρόπους που αυτή έχει περιγραφεί μέσα στον χρόνο – από ένα αδιάφορο και άσχημο στοιχείο της πόλης μέχρι τον ρόλο που μπορεί να παίξει για μια βιώσιμη πόλη του μέλλοντος.
Σε αντιδιαστολή με τον έντονο θαυμασμό που προκαλεί η Ακρόπολη, η σύγχρονη Αθήνα περιγράφεται συνήθως με αρνητικούς όρους – μια άσχημη πόλη, με αδιάφορα κτίρια και ασφυκτική ατμόσφαιρα. Η μελέτη «Χτίστες, νοικοκυρές και η οικοδόμηση της σύγχρονης Αθήνας» θέτει αυτά τα στερεότυπα υπό αμφισβήτηση και αποτιμά εκ νέου την οικοδομική έκρηξη που καθόρισε τη μορφή της μεταπολεμικής πόλης, εστιάζοντας στον πιο χαρακτηριστικό κτιριακό τύπο της, την πολυκατοικία.
Η Ιωάννα Θεοχαροπούλου επανεξετάζει την πολυκατοικία, τονίζοντας τα καινοτόμα χαρακτηριστικά αυτού του κτιρίου, το οποίο κατασκευαζόταν εύκολα και με στοιχειώδη τεχνικά μέσα. Η πολυκατοικία έδωσε ώθηση στην οικονομία της μεταπολεμικής πόλης και αποτέλεσε μοχλό για τον μετασχηματισμό της αθηναϊκής κοινωνίας στα μέσα του 20ού αιώνα. Ιδιαίτερα οι εσωτερικοί χώροι των διαμερισμάτων αντανακλούσαν την επιθυμία των νοικοκυρών να υιοθετήσουν τον μοντέρνο τρόπο ζωής που προβαλλόταν μέσα από τις ταινίες και τα περιοδικά της εποχής. Συγχρόνως, οι εργολάβοι και οι χτίστες συμμετείχαν ενεργά στον σχεδιασμό αυτών των εσωτερικών χώρων, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ενοίκους να διαμορφώσουν την καθημερινή ζωή τους και τη μεταπολεμική πόλη ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Σε αυτή την αναθεωρημένη έκδοση της πρωτότυπης έρευνάς της, η συγγραφέας αντλεί στοιχεία από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, τη θεωρία του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, τις πολιτισμικές σπουδές και την ανθρωπολογία. Επιπλέον, στον απόηχο της πρόσφατης δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα, το επικαιροποιημένο επίμετρο του βιβλίου διερευνά τον πιθανό ρόλο της πολυκατοικίας στην πόλη του μέλλοντος, μια πόλη που θα ανταποκρίνεται στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά αιτήματα του 21ου αιώνα.
Ένα βιβλίο που εκδίδεται για πρώτη φορά στα ελληνικά για την Αθήνα, μια πυκνή και ζωντανή πόλη.
Το βιβλίο έγινε ταινία από τους Τάσο Λάγγη και Γιάννη Γαϊτανίδη και μαζί παρουσιάστηκαν πρόσφατα στη Βραζιλία, κατέκτησαν τη Νέα Υόρκη, το Τορόντο και το Βανκούβερ, και ακολουθούν Λος Άντζελες, Ουάσινγκτον, Σικάγο, Χιλή και Ρότερνταμ.
Κοινωνιολογία
Η Βρετανίδα ακτιβίστρια και δημοσιογράφος Caroline Criado Perez συγκεντρώνει για πρώτη φορά μελέτες περίπτωσης, ιστορίες και νέες έρευνες από όλο τον κόσμο που φωτίζουν τους υπόγειους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες αποκλείονται από την κυβερνητική πολιτική και την ιατρική έρευνα, την τεχνολογία, τους εργασιακούς χώρους, τον αστικό σχεδιασμό και τα μέσα ενημέρωσης.
Το βιβλίο εκθέτει τα μεροληπτικά επιστημονικά δεδομένα που διαμορφώνουν έναν κόσμο που περιστρέφεται γύρω από το αντρικό σώμα και έχει άμεσες επιπτώσεις στην υγεία και την ευζωία των γυναικών.
Κοινωνιολογία
O συλλογικός τόμος περιλαμβάνει είκοσι κείμενα που βασίζονται σε πρωτότυπες εργασίες στον πεδίο της βίας κατά των γυναικών και της έμφυλης βίας.
Στην πρώτη ενότητα, «Νόμοι και πολιτικές», περιλαμβάνονται εργασίες που εξετάζουν κριτικά το νομοθετικό πλαίσιο για τις βασικές μορφές βίας κατά των γυναικών, όπως επίσης και ορισμένες δημόσιες πολιτικές για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών σε Ευρώπη και Ελλάδα. Στη δεύτερη ενότητα, «Πολλαπλές διακρίσεις», οι εργασίες προσεγγίζουν τις γυναίκες ως κοινωνικά υποκείμενα που υπόκεινται σε διαφορετικά πεδία εξουσίας, όπου στην κεντρική κατηγορία φύλο προστίθενται οι κατηγορίες τάξη, φυλή, έθνος, θρησκεία κ.ά. Η τρίτη ενότητα, «Αναπαραστάσεις και λόγος για τη βία», περιλαμβάνονται εργασίες που αναφέρονται στον δημόσιο λόγο και τις αναπαραστάσεις της έμφυλης βίας / βίας κατά των γυναικών, όπως αυτός εκφράζεται στα ΜΜΕ και σε διάφορες μορφές τέχνης (λογοτεχνία, κινηματογράφος, μουσική κ.λπ.).
Ο τόμος είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Καίτης Παπαρρήγα-Κωσταβάρα, πρωτεργάτριας στα θέματα αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών στην ΕΕ και την Ελλάδα.
Πώς οι άνθρωποι τοποθετούν, φαντάζονται και διαπραγματεύονται τη συγγένεια, τι καθιστά κάποια ή κάποιον συγγενή, πώς και με ποια υλικά δημιουργούνται οικογένειες; Η υιοθεσία αποτελεί τρόπο «ολοκλήρωσης» της οικογένειας, όταν τα παιδιά δεν «έρχονται» με τον «φυσικό» τρόπο. Πρόκειται για τόπο έντονων διαπραγματεύσεων, αμφισημιών και συγκρούσεων, προκειμένου να μετασχηματιστούν οι συγγενειακές σχέσεις, να μετακινηθούν τα παιδιά και να δημιουργηθούν οικογένειες μη βιογενετικά συνδεδεμένες.
Αυτή η εθνογραφική μελέτη για την υιοθεσία στη σύγχρονη Ελλάδα εστιάζει στους πολιτισμικούς, νομικούς και κοινωνικούς μηχανισμούς, μέσα από τους οποίους κάποια άτομα γίνονται γονείς παιδιού τη στιγμή που κάποια άλλα χάνουν τη γονεϊκή τους ιδιότητα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέα συγγενειακά σενάρια.
Κοινωνιολογία
«Ο φεμινισμός», έγραφε η Μαρί Σίαρ το 1986, «είναι η ριζοσπαστική ιδέα ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι». Με άλλα λόγια, οι γυναίκες πρέπει να έχουν δύναμη, αυτενέργεια, ελευθερία, να ελέγχουν οι ίδιες το σώμα τους, να είναι ισότιμες με τους άνδρες. Όμως ακόμα και σήμερα, ύστερα από πολλές δεκαετίες αγώνων, οι γυναίκες εξακολουθούν να διαδηλώνουν, να διαμαρτύρονται, να γράφουν και να μιλούν διεκδικώντας τα αυτονόητα δικαιώματά τους. Για να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό, πρέπει να κατανοήσουμε πρώτα πώς εμφανίστηκε το φεμινιστικό κίνημα και σε τι αποσκοπεί. Το βιβλίο της Ντέμπορα Κάμερον λειτουργεί ως ασφαλής οδηγός σε τούτη την αναζήτηση, κάνοντας μια συνοπτική αναδρομή στην ιστορία του φεμινιστικού κινήματος και εξετάζοντας με σαφήνεια τις ποικίλες πτυχές και βλέψεις του.
Η Κάμερον ξεδιαλύνει το κουβάρι των φεμινιστικών συζητήσεων κατανέμοντάς τις σε έξι θεματικές —ανδρική κυριαρχία, δικαιώματα, εργασία, κοινωνική κατασκευή της θηλυκότητας, σεξ και κουλτούρα— και εκθέτοντας τους βασικούς προβληματισμούς και τα κυριότερα επιχειρήματα με ενάργεια και αμεσότητα. Η παρουσίαση καλύπτει όλους τους ιστορικούς «φεμινισμούς», ξεκινώντας από τους αγώνες για τη γυναικεία ψήφο τον 19ο αιώνα και φτάνοντας μέχρι το λεγόμενο «τέταρτο κύμα». Στην εποχή του #metoo, του μισθολογικού χάσματος ανδρών και γυναικών, της διαδικτυακής παρενόχλησης και του ανησυχητικά μεγάλου αριθμού γυναικοκτονιών, ο φεμινισμός, ένα από τα σημαντικότερα διανοητικά, πολιτισμικά και πολιτικά κινήματα του σύγχρονου κόσμου, παραμένει επίκαιρος όσο ποτέ.
Κοινωνιολογία
Ο συγγραφέας συνεχίζει την έρευνα των ξεχασμένων πειραϊκών μνημονικών τόπων, καταθέτοντας ένα πλήθος νέων τεκμηρίων. Παράλληλα, δίνει τον πρώτο λόγο στα υποκείμενα που έζησαν και διαμόρφωσαν το ιστορικό παρελθόν.
Μέσα από συναρπαστικές βιωματικές αφηγήσεις, το βιβλίο χαρτογραφεί την ανθρωπογεωγραφία του κοινωνικού περιθωρίου του περασμένου αιώνα με τις διαδρομές των γυναικών και των ανδρών που το πλαισίωσαν.
Οι μαρτυρίες τους αποτελούν πολύτιμες πηγές συλλογικής μνήμης για το περιβάλλον της μαγκιάς, τις πτυχές της ερωτικής εργασίας, την ταξική της διαστρωμάτωση, τις έμφυλες σχέσεις και τις πολιτισμικές εκφάνσεις μίας εποχής που ανασύρεται από τη λήθη.