Ελληνική λογοτεχνία
Ένας νεκρός που εξαναγκάζεται σε ανάσταση για να θεραπεύσει την απελπισία του αδελφού του, ένας μεταλλωρύχος που επιχειρεί να κρύψει τη μοναξιά του μέσα στο σκοτάδι των στοών, ένας ταριχευτής που μεταποιώντας σώματα νεκρών ζώων προσπαθεί να συνθέσει το χιμαιρικό σώμα της αγάπης, ο αρχηγός ενός θιάσου τεράτων που αναζητά την ευλογία ξεχασμένων θεών, ένας Μακεδόνας στρατιώτης που διαπιστώνει πως ο δρόμος του νόστου περνάει πάντοτε μέσα από τον Άδη.
Οι ήρωες της Μεταποίησης είναι οι ίδιοι αφηγητές της ιστορίας τους. Δεν εξομολογούνται, γιατί δεν ζητούν συγχώρεση. Ο λόγος τους άμεσος και αποκαλυπτικά ειλικρινής δεν απευθύνεται σε άλλον, παρά σε εκείνον τον οικείο ξένο, τον ίδιο τους τον εαυτό. Είναι ένας λόγος που σαν μαγική επωδός επιδιώκει να μεταποιήσει την πραγματικότητα, να ακυρώσει τις αποστάσεις του χρόνου, να συμφιλιώσει την αίσθηση της αμετάκλητης απώλειας με την ανάγκη για ζωή σε ένα ασφυκτικό παρόν. Ακόμα κι όταν αποτυγχάνει, η μετουσιωτική του δύναμη δεν φθίνει. Γιατί πίσω από τις διαφορετικές του τονικότητες, αναδύεται κάθε φορά η πραγματική του φύση: μια επίμονη επίκληση της αγάπης.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Αμερικανός συγγραφέας Stephen Crane, αυτό το φλεγόμενο αγόρι, στη σύντομη μα όλο ένταση ζωή του, έγραψε ένα αριστούργημα, Το κόκκινο σήμα του θάρρους, καθώς και άλλα μυθιστορήματα, διηγήματα αλλά και ανταποκρίσεις από το μέτωπο δύο πολέμων. Πέθανε από φυματίωση σε ηλικία μόλις 28 ετών.
Ένας άλλος Αμερικανός συγγραφέας, ο Paul Auster, καταβυθίζεται στις πολλαπλές μορφές του μεγαλείου του Crane και μας αφηγείται την ταραχώδη και δραματική ζωή του. Από τη συντριπτική φτώχεια του ως νεοφερμένου στο Μανχάταν κατά τη διάρκεια της χειρότερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της χώρας, στη διεθνή φήμη στα είκοσι πέντε του χρόνια, που την ακολούθησε μια διαμάχη με το Αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης για την άδικη σύλληψη μιας πόρνης, ένα ναυάγιο στα ανοιχτά των ακτών της Φλόριντας που παραλίγο να τον οδηγήσει στον θάνατο, ένας γάμος με την ιδιοκτήτρια του πιο γνωστού οίκου ανοχής του Τζάκσονβιλ, μια θητεία ως ανταποκριτής κατά τη διάρκεια του Ισπανοαμερικανικού Πολέμου στην Κούβα, και η αποστολή του στην Ελλάδα για να καλύψει ως πολεμικός ανταποκριτής τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Και τέλος, τα χρόνια στην Αγγλία, όπου ο Joseph Conrad γίνεται ο πιο στενός του φίλος και ο Henry James θρηνεί για τον πρόωρο θάνατό του.
Ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της εποχής μας διερευνά τη ζωή και το έργο ενός άλλου σπουδαίου συγγραφέα. Ένα καθηλωτικό ανάγνωσμα για μια αλησμόνητη ζωή και μια σπάνια αναγνωστική εμπειρία.
Κόμικς
Φιλομαθής και περίεργος για τα πάντα, ο Αριστοτέλης εξερευνούσε συνέχεια τον κόσμο στον οποίο ζούσε, τον κατέγραφε και τον δίδασκε. Πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν έμφυτη την επιθυμία για γνώση.
Η Φιλοσοφία, πρώτα απ’ όλα, είναι κατανόηση και γνώση, στο τέλος ίσως να είναι κι ένα ταξίδι για καινούριες κατακτήσεις. Καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με διλήμματα και προκλήσεις. Ο Αριστοτέλης δίνει απαντήσεις και, μεταξύ άλλων, προτείνει την αίσθηση του μέτρου ως οδηγό του τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς.
Στην ιστορία της Φιλοσοφίας η περίπτωση του Αριστοτέλη είναι μοναδική!
Οι θεωρίες του έγιναν αποδεκτές από πολλούς και διαφορετικούς λαούς, πολιτισμούς, θρησκείες, άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου και μέχρι σήμερα παραμένει ένας απόλυτα επίκαιρος στοχαστής
Ελληνική λογοτεχνία
«Καμιά φορά, όταν το φως χαμηλώνει και μεγαλώνουν οι σκιές, μου φαίνεται ότι κυκλοφορώ σ’ αυτούς τους δρόμους χρόνια και χρόνια ατέλειωτα, ολόκληρο αιώνα, ότι ξέρω πια κάθε δέντρο, κάθε λακκούβα, κάθε σπίτι, πηγαίνω πια με τα μάτια κλειστά, είμαι πια δρόμος κι εγώ, πότε άδειος πότε γεμάτος, πότε με φως πότε σκοτεινός, για να βρεις τον δρόμο πρέπει να γίνεις δρόμος, ναι, αλλά ο δρόμος είναι δρόμος αν δεν τον περπατήσεις, η λαμπάδα είναι λαμπάδα αν δεν ανάψει, το μαχαίρι είναι μαχαίρι αν δεν κόψει; Πες της σ’ αγαπάω πολύ και δεν θα το ξανακάνω».
Εφτά χρόνια τώρα έχω δει πολλά κι έχω ακούσει άλλα τόσα, είναι η φύση της δουλειάς τέτοια, είναι και η δική μου, πάω πάντα παντού, ό,τι ώρα και μέρα να ‘ναι, κοντά ή μακριά, με βροχή, καύσωνα ή χιόνι.
Το “Πες της” είναι η ιστορία μιας κούριερ που περιπλανιέται σαν αερικό σε χιονισμένα βουνά και ασημένιες θάλασσες, σε δρόμους άδρομους, απέραντους, χωρίς αρχή και τέλος, χωρίς σημάδια και χαρακιές, μπαινοβγαίνει σε μεζονέτες με εσωτερικό ασανσέρ και πολυκατοικίες χωρίς ασανσέρ, και κάνει παραδόσεις σε καλούς και κακούς ανθρώπους, αγενείς και ευγενικούς, βασανισμένους και καλοζωισμένους – σε ανθρώπους που μοιάζουν έτοιμοι να βάλουν τα κλάματα κι άλλους που μοιάζουν να μην ξέρουν τι θα πει κλάμα.
Μια ιστορία ειπωμένη με γλώσσα που πότε αντιλαλεί και πότε σωπαίνει, ευφραίνεται και συστέλλεται, κρύβεται και φανερώνεται, παλεύοντας ν’ ακολουθήσει τα ματωμένα χνάρια που αφήνουν οι άνθρωποι και τα πράγματα στο χιόνι. Μια ιστορία για το μυστήριο, τον πόνο, την τραγικότητα, την τρέλα, αλλά και την ανθρωπιά, την ελπίδα, την κρυμμένη ομορφιά και την ποίηση της σύγχρονης ζωής.
Ξένη λογοτεχνία
Αυτή η υποτροφία στο Βερολίνο είναι η ευκαιρία του: έχει τρεις μήνες για να γράψει το βιβλίο του, να διαχειριστεί τις αγωνίες του και να αντιμετωπίσει την αίσθηση ανεπάρκειας που τον βασανίζει. Ύστερα θα γυρίσει στη Νέα Υόρκη, ώριμος, κατασταλαγμένος, ένας υπεύθυνος πατέρας και σύζυγος.
Αλλά αντί να στρωθεί στη δουλειά, χαζολογάει στο ίντερνετ και βλέπει αστυνομικές σειρές. Μία απ’ αυτές, το Blue Lives, τον αιχμαλωτίζει: μόνη αλήθεια είναι η ισχύς· ουσία του κόσμου είναι η βία· και το μόνο πραγματικό δίλημμα είναι αν θα είσαι με τα αρνιά ή αν θα είσαι με τους λύκους. Μια τυχαία συνάντηση με τον δημιουργό της σειράς θα τον σπρώξει μέσα στην κουνελότρυπα.
Απ’ τους Γερμανούς λυρικούς ποιητές του 19ου αιώνα στα πανκιά του Ανατολικού Βερολίνου, και από την κοινωνία της επιτηρούμενης «διαφάνειας» στα ιντερνετικά καταγώγια της εναλλακτικής Δεξιάς, το Κρέας για τους λύκους, πέρα από μυθιστόρημα ιδεών, υπαρξιακή περιπέτεια και πολιτική κριτική, είναι πρωτίστως η πνευματική ιστορία μιας ήττας.
«Το συναρπαστικότερο διανοητικά μυθιστόρημα που διάβασα εδώ και πάρα πολύ
Ξένη λογοτεχνία
Στο Μπόρνβιλ, ένα ήρεμο προάστιο του Μπέρμιγχαμ, λειτουργεί το διασημότερο εργοστάσιο σοκολάτας στην Αγγλία. Για την εντεκάχρονη Μαίρη και την οικογένειά της (βρισκόμαστε στο 1945), το εργοστάσιο είναι το κέντρο του κόσμου· είναι ο λόγος που οι δρόμοι τους μοσχοβολούν σοκολάτα· είναι το μέρος όπου εργάζονται οι περισσότεροι φίλοι και γείτονές τους για δεκαετίες. Η Μαίρη θα ζήσει εβδομήντα πέντε χρόνια που σημαδεύονται από μείζονες κοινωνικές αλλαγές. Παρακολουθούμε την πορεία της, από την τελετή στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ και τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ως τους βασιλικούς γάμους, τις βασιλικές κηδείες, το Brexit και τον κορωνοϊό. Η Μαίρη θα αποκτήσει παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Κτίρια του εργοστασίου σοκολάτας θα μετατραπούν σε θεματικό πάρκο, καθώς η σύγχρονη ζωή και νέες ανθρώπινες κοινότητες εισβάλλουν στο ειρηνικό τους καταφύγιο. Από αυτούς τους ρευστούς καιρούς θα βγουν άραγε η οικογένειά της, και η ίδια η χώρα, πιο ενωμένες ή θα καταλήξουν πιο αποκομμένες και διαιρεμένες από ποτέ;
Ξένη λογοτεχνία
Παρά τη βουή και τον αναβρασμό της δεκαετίας του 1920, στη Νέα Υόρκη όλοι ξέρουν τον Μπέντζαμιν και την Έλεν Ρασκ. Εκείνος είναι ένας θρυλικός μεγιστάνας της Γουόλ Στριτ. Εκείνη η κόρη εκκεντρικών αριστοκρατών. Μαζί έφτασαν στην κορυφή ενός κόσμου που ο πλούτος μοιάζει ατέλειωτος, τη στιγμή που η δεκαετία της υπερβολής και της κερδοσκοπίας φτάνει στο τέλος της. Τι έπρεπε όμως να θυσιάσουν για να αποκτήσουν αυτή την τεράστια περιουσία; Αυτό είναι το κεντρικό θέμα ενός επιτυχημένου μυθιστορήματος του 1937 που φαίνεται πως έχει διαβάσει όλη η Νέα Υόρκη. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες εκδοχές αυτής της ιστορίας προνομίων και εξαπάτησης.
Ο Hernan Diaz με μαεστρία καταφέρνει να ενώσει τις διαφορετικές αφηγήσεις, να τις κάνει να συνομιλούν μεταξύ τους και να κορυφώνονται, μέσω της οπτικής μιας γυναίκας που είναι αποφασισμένη να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία. Το αποτέλεσμα είναι ένα μυθιστόρημα που καλύπτει πάνω από έναν αιώνα και που κάθε νέα ανακάλυψη το καθιστά ολοένα και πιο συναρπαστικό.
Η Παρακαταθήκη είναι ταυτόχρονα μια καθηλωτική ιστορία και ένα δεξιο-τεχνικό λογοτεχνικό παζλ, που εμπλέκει τον αναγνώστη στην αναζήτηση της αλήθειας, ενώ παράλληλα θίγει τις απογοητεύσεις που συχνά φωλιάζουν στην καρδιά των προσωπικών σχέσεων, τη δύναμη του κεφαλαίου να στρεβλώνει τα πάντα και την ευκολία με την οποία η εξουσία μπορεί να χειραγωγήσει τις καταστάσεις.
Ξένη λογοτεχνία
Η εντεκάχρονη Αγγλίδα Ντόρις πέφτει θύμα απαγωγής στη χώρα της: την αρπάζουν μαύροι δουλέμποροι και την οδηγούν στον “Νέο Κόσμο” μαζί με πολλούς άλλους λευκούς για να δουλέψουν ως σκλάβοι στις φυτείες μαύρων μεγαλοκτηματιών. Στη φυτεία του αφέντη Μπουάνα ή Ντόρις θα ζήσει πολλά χρόνια κρατώντας άσβηστη την ελπίδα να δραπετεύσει.
Μια αντεστραμμένη ιστορία της δουλείας από την Μπερναρντίν Εβαρίστο (γενν. Λονδίνο, 1959), τη συγγραφέα του βραβευμένου με Booker Κορίτσι, γυναίκα, άλλο. Τι θα γινόταν αν οι λευκοί ήταν δούλοι των μαύρων; Πώς θα ένιωθαν;
Μια συγκλονιστική και συγκινητική αφήγηση για τις ανεκδιήγητες κακουχίες των ανθρώπων που έζησαν στη σκλαβιά -θύματα βασανιστηρίων και σκληρής εκμετάλλευσης- και για τα όνειρά τους να βρουν τον δρόμο προς την ελευθερία. Ένα δριμύ κατηγορώ για τον υφέρποντα ακόμα και σήμερα ρατσισμό.
Ξένη λογοτεχνία
Τέλη της δεκαετίας του ’20, η Μαρία Λαγκάνα και η μητέρα της καταφθάνουν στις ΗΠΑ, πρόσφυγες από τη φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι. Χρόνια αργότερα, ενώ η αμερικανική κοινωνία διχάζεται για το αν πρέπει ή όχι οι ΗΠΑ να εμπλακούν στον ευρωπαϊκό πόλεμο, βρίσκουμε τη Μαρία επικεφαλής παραγωγό σ’ ένα «μεσαίο» στούντιο του Χόλιγουντ που, προ του κινδύνου να χρεοκοπήσει, αναγκάζεται να συνεργαστεί με την κυβέρνηση στην παραγωγή ταινιών πολεμικής προπαγάνδας.
Κι ενώ η Μαρία προσπαθεί να στερεώσει το παρόν της και να θεμελιώσει το μέλλον της ανάμεσα σε δεκάδες άλλους ευρωπαίους καλλιτέχνες που κι αυτοί αναζήτησαν καλύτερη τύχη στη Γη των (ψευδαισθητικών) Επαγγελιών, το Χόλιγουντ, μια αναπάντεχη άφιξη από την πατρίδα της την αναγκάζει να εξυγιάνει το παρελθόν της, επανεξετάζοντας τη σχέση της με τους γονείς της, τη ζωή και τον κόσμο.
Ξένη λογοτεχνία
Το 1936, ο Βαρλάμ Σαλάμοφ, δημοσιογράφος και συγγραφέας, συλλαμβάνεται για αντεπαναστατική δράση και στέλνεται να εκτίσει την ποινή του στα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας – ένας από τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των σταλινικών εκκαθαρίσεων.
Οι “Ιστορίες από την Κολυμά”, αυτό το αριστούργημα της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, είναι μια επική σειρά από σύντομα διηγήματα στα οποία αποτυπώνονται τα συνολικά δεκαεπτά χρόνια που ο συγγραφέας πέρασε στα σοβιετικά γκουλάγκ : έξι χρόνια ως σκλάβος στα χρυσωρυχεία της Κολυμά και στη συνέχεια, σε μια λιγότερο ανυπόφορη συνθήκη, ως αμειβόμενο νοσηλευτικό προσωπικό στις φυλακές-στρατόπεδα.
Την αφήγησή του για τη ζωή στην Κολυμά άρχισε να τη γράφει μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953. Είναι, αφενός, η βιογραφική κατάθεση ενός από τους λίγους επιζήσαντες των στρατοπέδων και, αφετέρου, μια ιστορική καταγραφή των ίδιων των γκουλάγκ· αλλά πρωτίστως είναι ένα λογοτεχνικό έργο ασύγκριτης δύναμης, διορατικότητας και πίστης.
Μέσα από τη γραφή του ο Σαλάμοφ θέτει στόχο να απαντήσει στα θεμελιώδη ηθικά ερωτήματα που τον βασάνιζαν στα χρόνια των στρατοπέδων, εκεί όπου μεταξύ άλλων γνώρισε από πρώτο χέρι και τον κόσμο του εγκλήματος όπως πραγματικά είναι, πολύ πιο κακός απ’ ό,τι στο Υπόγειο του Ντοστογέφσκι : «Πώς κάποιος παύει να είναι άνθρωπος; » «Πώς γίνονται οι εγκληματίες ; »
Το 1972, όταν έγραφε τις τελευταίες ιστορίες του, τα στρατόπεδα κατεδαφίζονταν, οι πύργοι φρούρησης και οι στρατώνες ισοπεδώνονταν. « Υπήρχαμε ; », ρωτάει ο Σαλάμοφ, και μετά, χωρίς δισταγμό: « Απαντώ: Υπήρξαμε ».
Ξένη λογοτεχνία
Η περιοχή που συνδέει την Ανατολή με τη Δύση ήταν παλιά το κέντρο του κόσμου: εκεί όπου γεννήθηκαν και ρίζωσαν οι υψηλοί πολιτισμοί και οι μεγάλες θρησκείες, όπου ανταλλάσσονταν κάθε λογής αγαθά και εξαπλώνονταν γλώσσες, ιδέες και ασθένειες, όπου κερδίζονταν και χάνονταν αυτοκρατορίες. Οι Δρόμοι του Μεταξιού δεν ήταν κάποια εξωτικά περάσματα και σημεία συνάντησης, αλλά δίκτυα που συνέδεαν μεταξύ τους ηπείρους και ωκεανούς. Αποτελούσαν –κι αποτελούν ακόμη– το κεντρικό νευρικό σύστημα του κόσμου.
Στη νέα εποχή που αναδύεται, η περιοχή αυτή δεσπόζει και πάλι στη διεθνή πολιτική, το παγκόσμιο εμπόριο και την οικουμενική κουλτούρα. Καθώς οι γραμμές της ανταλλαγής καθρεφτίζουν εκείνες που διέσχιζαν για χιλιετίες την Ασία, οι Δρόμοι του Μεταξιού έρχονται ξανά στο προσκήνιο.
Αντλώντας από ένα απίστευτο φάσμα πηγών (ελληνικές, λατινικές, γαλλικές, ιταλικές, γερμανικές, ολλανδικές, ισπανικές, πορτογαλικές, ρωσικές, αραβικές, τουρκικές, περσικές, εβραϊκές, κινεζικές…), το βιβλίο προσφέρει μια νέα και ρηξικέλευθη αποτίμηση της παγκόσμιας ιστορίας από την αρχαιότητα ώς σήμερα.
Ελληνική λογοτεχνία
Αρχές της δεκαετίας του 1950, σ’ ένα χωριό της Κρητικής ενδοχώρας, ένα νεαρό αγόρι ανακαλύπτει, στην κηδεία κάποιου συγγενή του, πως έχει την ικανότητα να ακούει τις σκέψεις των νεκρών. Κανείς δεν τον πιστεύει αρχικά, όταν όμως αποδεικνύει δημόσια το αληθές των ισχυρισμών του, ένας θείος του, συνειδητοποιώντας τις δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης που ανοίγονται μπροστά τους, τον πείθει να φύγουν απ’ το χωριό και ν’ αρχίσουν να περιοδεύουν στα χωριά του κάμπου προσφέροντας τις υπηρεσίες τους σαν “διερμηνείς των πεθαμένων”.
Από χωριό σε χωριό κι από κηδεία σε κηδεία, κάθε νεκρός διηγείται την δική του ιστορία, φανερώνει τα δικά του μυστικά και δίνει τις δικές του απαντήσεις στον γρίφο της ύπαρξης· μόνο που οι νεκροί λένε πάντα την αλήθεια, και οι ζωντανοί δεν θέλουνε αλήθειες να ακούσουν…
“Η επομένη ήταν Κυριακή και, όπως έκαναν πάντα, είχαν κινήσει πρωί πρωί με τη μητέρα του και την αδερφή του για την εκκλησιά. Φυσικά, τα χθεσινά γεγονότα στην κηδεία της γρια-Ξώφαινας είχαν διαδοθεί από στόμα σε στόμα και αποτελούσαν το κύριο θέμα συζήτησης σ’ ολόκληρο το χωριό. Στον δρόμο για τον Αϊ-Γιώργη, αλλά και μέσα στην εκκλησιά, όταν άναψε το κερί κι έπειτα που στάθηκε μπροστά απ’ το ιερό μαζί με τους άλλους άντρες, τα βλέμματα όλων στρέφονταν επάνω του δίχως ίχνος κοροϊδίας πια, αλλά φορτισμένα με ανησυχία, δέος ή φόβο, ενώ τα χείλη τους ψιθύριζαν την ώρα που από μπροστά τους περνούσε: “Μιλάει με τους νεκρούς!”, “Ακούει τους πεθαμένους!”.