“Αυτό που με προσβάλει περισσότερο είναι να θέλουν μέσα από μένα να δώσουν κουράγιο στην υπόλοιπη ανθρωπότητα, να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη που μέσα του βλέπουν την ανωτερότητα τους και μέσα από τη δική μου ζωή να παίρνουν κουράγιο για να νιώσουν καλύτερα”.
Ισλάμ Ισσά
Μια πρωτότυπη, έγκυρη και γεμάτη ζωντάνια πολιτισμική ιστορία της πρώτης σύγχρονης πόλης, από την προ-ομηρική εποχή μέχρι σήμερα.
Με πηγή έμπνευσης τις ιστορίες του Ομήρου και τις δικές του φιλοδοξίες για τη δημιουργία αυτοκρατορίας, ο Μέγας Αλέξανδρος συνέλαβε την ιδέα μιας πόλης στην αραιοκατοικημένη αιγυπτιακή ακτή. Δεν έζησε για να δει την οικοδομημένη Αλεξάνδρεια, αλλά το όραμά του για μια λαμπρή μεγαλούπολη, που θα υμνούσε τη μάθηση και την ποικιλομορφία, υλοποιήθηκε γρήγορα και υπάρχει ακόμη και σήμερα. Στην Αλεξάνδρεια, στο σταυροδρόμι της Αφρικής, της Ευρώπης και της Ασίας, συναντήθηκαν σπουδαίοι πολιτισμοί. Έλληνες και Αιγύπτιοι, Ρωμαίοι και Εβραίοι δημιούργησαν μια παγκόσμια πρωτεύουσα της γνώσης, η οποία άσκησε τεράστια επιρροή. Η επινοητική συνεργασία των πολιτών της διαμόρφωσε τη σύγχρονη φιλοσοφία, τις επιστήμες, τη θρησκεία και πολλά άλλα. Σε κατοπινές μάχες μεταγενέστερες αυτοκρατορίες, από τους Άραβες και τους Οθωμανούς μέχρι τους Γάλλους και τους Βρετανούς, διεκδίκησαν την πόλη, αλλά το πνεύμα ανεξαρτησίας της Αλεξάνδρειας είναι ανθεκτικό.
Στην ευρεία βιογραφία της μεγάλης πόλης ο Ισλάμ Ισσά μας οδηγεί σε ένα ταξίδι μέσω χιλιετιών, γεμάτο υψηλές ιδέες, κτηνώδεις τραγωδίες και επιφανή πρόσωπα, από την Κλεοπάτρα μέχρι τον Ναπολέοντα. Από τις ταπεινές καταβολές της μέχρι τα ιλιγγιώδη ύψη στα οποία έφτασε και έως τις σημερινές περιπέτειές της, η Αλεξάνδρεια μας αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία αυτής της σπουδαίας και διαχρονικής πόλης.
Συνδυάζοντας την εμβριθή έρευνα
με τον μύθο και τη λαϊκή παράδοση,
το βιβλίο αυτό αποτελεί μια έγκυρη ιστορία της πόλης που διαμόρφωσε
τον σύγχρονο κόσμο μας.
Όμηρος
Τα περισσότερα, ιστορικά και γραμματολογικά, συμφραζόμενα της ομηρικής Ιλιάδας παραμένουν ή αδιάγνωστα ή υποθετικά. Τίποτε βέβαιο δεν ξέρουμε για τον ποιητή της (ή τους ποιητές της): ούτε πότε έζησε ακριβώς ούτε που έζησε και έδρασε ούτε καν πώς λεγόταν. Ίσως γεννήθηκε σε κάποια πόλη της παράλιας Μικράς Ασίας ή σε κάποιο παράκτιο νησί της.
Η Ιλιάδα πιθανολογείται ότι συντάχθηκε στα μέσα περίπου του όγδοου προχριστιανικού αιώνα ότι η Οδύσσεια ακολούθησε, εν γνώσει μάλλον της Ιλιάδας, στα τέλη του ίδιου αιώνα. Τα δύο έπη προϋποθέτουν πάντως μακρά προφορική παράδοση, που την καλλιέργησαν κάποιοι εμπνευσμένοι αοιδοί, οι οποίοι εξελίχτηκαν σε ραψωδούς. Σ’ αυτή την προφορική παράδοση χρωστούν τα ομηρικά έπη λίγο-πολύ: το μύθο τους και τα κύρια πρόσωπά τους σίγουρα τον εξάμετρο και τη γλώσσα τους τους επαναλαμβανόμενους λογοτύπους (άλλως πως: φόρμουλες), τις τυπικές σκηνές, τα τυπικά τους θέματα και μεγαθέματα. […]
Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ
Αναμένοντας την εσχάτη των ποινών, ένας κατάδικος, πασχίζει να συλλάβει τον κόσμο γύρω του, να βάλει τάξη στην ανθρώπινη εντροπία που τον βασανίζει. Κι ο κόσμος, διά των οικείων του, του δήμιου, και των δεσμοφυλάκων του, μοιάζει να του σκαρώνει μια μεγαλοπρεπή φάρσα: Αντί να τον τιμωρήσει, τον προσκαλεί να συνταχθεί με τους ανόμοιούς του και να συμφιλιωθεί με την τελετουργία του τέλους του. Καθώς η πλοκή εξελίσσεται, η ειρωνεία των ηρώων αλλά και του αφηγητή-συγγραφέα είναι τόσο συντριπτική που οτιδήποτε στιβαρό γκρεμίζεται, κάθε ανθρώπινο υλικό αποσυντίθεται, το σκηνικό και οι χαρακτήρες καταρρέουν μπροστά μας, οι ίδιες οι λέξεις εξεγείρονται. Η υποψία του πρωταγωνιστή ότι υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος αποδεικνύεται ψευδαίσθηση. Στην Πρόσκληση σε έναν αποκεφαλισμό ο Ναμπόκοφ χτίζει με χειρουργική περιγραφική ακρίβεια και απαράμιλλο ύφος μια κοινωνικοπολιτική αλληγορία που υπονομεύει ανηλεώς κάθε λογική, συναισθηματική, ηθική συνοχή, προσθέτοντας ακόμα ένα σπουδαίο έργο στη λογοτεχνική του κληρονομιά.
“Τότε ο Κιγκινάτος στάθηκε και, κοιτώντας γύρω του, λες και μόλις είχε προσγειωθεί σ’ αυτή την πέτρινη ερημιά, μάζεψε όλη του τη θέληση, φαντάστηκε τη ζωή του ολάκερη και επιχείρησε να ξεκαθαρίσει τη θέση του με τον ακριβέστερο τρόπο. Κατηγορούμενος για το χειρότερο των εγκλημάτων, τη γνωσιολογική νωθρότητα, τόσο εξαιρετικά ακατανόητη, που πρέπει να χρησιμοποιείς περιγραφές του τύπου: “μη διαπερατότητα”, “αδιαφάνεια”, “παρακώληση”· θανατική καταδίκη για έγκλημα· κλεισμένος στο φρούριο, εν αναμονή της άγνωστης, αλλά σύντομης, αλλά επικείμενης προθεσμίας αυτής της εκτέλεσης (την οποία την προαισθανόταν, σαν το τράβηγμα, το ξερίζωμα και τη σύνθλιψη κάποιου τερατώδους δοντιού, οπότε όλο του το σώμα ήταν το φλεγμαίνον ούλο και το κεφάλι ήταν αυτό το δόντι)· έτσι όπως έστεκε εκείνη τη στιγμή στον διάδρομο της φυλακής με την καρδιά να σβήνει, ακόμη ζωντανός, ακόμη ακέραιος, ακόμη Κιγκινάτος – ο Κιγκινάτος Κ. ένιωσε μια άγρια λαχτάρα για ελευθερία, για την πιο απλή, την πιο πραγματική, την πιο πραγματικά απτή ελευθερία?”