Ψυχογιός

Κάπου στους ερημικούς πάγους του Αρκτικού Κύκλου, ένας καπετάνιος διψασμένος για γνώση αντικρίζει ένα αλλόκοτο θέαμα: μια αφύσικα μεγάλη ανθρώπινη φιγούρα με ένα έλκηθρο να κινείται ύποπτα και να εξαφανίζεται. Λίγο αργότερα το πλοίο του περισυλλέγει έναν άλλο, άρρωστο άνδρα, ο οποίος του εξιστορεί την τραγωδία του – τη δική του και του «τέρατος» που ο καπετάνιος είδε τυχαία στους πάγους. Είναι ο Βικτόρ Φράνκενσταϊν και αυτή είναι η τραγική, όσο και τρομακτική, ιστορία τού πώς δημιούργησε ζωή από το μηδέν, ανοίγοντας έτσι το κουτί της Πανδώρας. Ο δημιουργός μισεί το δημιούργημά του και το απελπισμένο δημιούργημα σπεύδει να εκδικηθεί τον δημιουργό του μέσα από μια εναλλαγή περιπετειών, φόνων και εναγώνιων περιπλανήσεων.

Καθώς σήμερα ζούμε την κορύφωση μιας μεγάλης συζήτησης σχετικά με τις εξελίξεις –και την απειλή– της Τεχνητής Νοημοσύνης, το Φράνκενσταϊν ή Ο σύγχρονος Προμηθέας της Μέρι Σέλεϊ φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Εμπνευσμένο μια «νύχτα φαντασμάτων» το 1816 και γραμμένο από μια νεαρή κοπέλα, το έργο αυτό σφράγισε τη θυελλώδη εποχή του Ρομαντισμού, προανήγγειλε εμμέσως την επιστημονική πρόοδο, κυρίως όμως μίλησε για το μυστήριο και το θαύμα της ζωής αλλά και για τη μοναξιά της, καθώς και για το ζήτημα των ορίων στην αναζήτηση της γνώσης.

Συναρπαστικό ανάγνωσμα, προσφέρεται εδώ σε νέα μετάφραση από την Κατερίνα Σχινά, που υπογράφει και το εισαγωγικό σημείωμα, και συνοδεύεται από ένα δοκίμιο της μεγάλης σύγχρονης Αμερικανίδας Τζόις Κάρολ Όουτς με θέμα αυτό το έργο της πρωτοπόρου Μέρι Σέλεϊ που έγινε κλασικό.

Η κόρη ενός εφημέριου της επαρχίας ανταποκρίνεται στην αγγελία ενός γοητευτικού κοσμοπολίτη και δέχεται να αναλάβει εξ ολοκλήρου την ανατροφή των δυο ορφανών ανιψιών του. Όμως, το Μπλάι, η ειδυλλιακή εξοχική έπαυλη όπου ζουν η οκτάχρονη Φλώρα και ο δεκάχρονος Μάιλς μαζί με την οικονόμο του σπιτιού, την κυρία Γκρόουζ, στοιχειώνεται από δυο απόκοσμες σατανικές παρουσίες που η νεαρή γκουβερνάντα δεν αργεί να αντιληφθεί. Ποιο σκοτεινό μυστικό του παρελθόντος βαραίνει άραγε το Μπλάι; Τι συνέβη στην προκάτοχό της και τι μπορεί να κρύβουν τα αγγελικά πρόσωπα των δυο αξιολάτρευτων μικρών της μαθητών;

Μια τρομακτική ιστορία φαντασμάτων ή το αφήγημα μιας διαταραγμένης ψυχοσύνθεσης; Έργο αναφοράς με διαχρονική επίδραση, Το στρίψιμο της βίδας αγαπήθηκε πολύ, καθώς συνδυάζει με μαεστρία τη λεπτότητα και το βάθος του κλασικού με τη σαγήνη και την αγωνία ενός θρίλερ. Όχι τυχαία, μεταφέρθηκε πολλές φορές στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση και έγινε όπερα, επηρέασε τον Τζόζεφ Κόνραντ όταν έγραφε την Καρδιά του σκότους, αλλά και τον Χιλιανό σκηνοθέτη Αλεχάντρο Αμενάμπαρ, όταν το 2001 γύριζε την εκπληκτική ταινία Οι άλλοι με πρωταγωνίστρια τη Νικόλ Κίντμαν. Η αλήθεια είναι ότι, φτάνοντας στο τέλος της εμβληματικής νουβέλας μυστηρίου του Χένρι Τζέιμς, κάθε αναγνώστης δίνει τη δική του απάντηση, αλλά η διαδρομή ως εκεί είναι ανατριχιαστικά απολαυστική.

Η παρούσα έκδοση, σε νέα μετάφραση, περιλαμβάνει εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας Τόνιας Κοβαλένκο και ένα δοκίμιο του σημαντικού σύγχρονου Ιρλανδού συγγραφέα και μελετητή του Τζέιμς, Κολμ Τομπίν.