Βιβλία που διαβάσαμε πρόσφατα

Κώστας Μανδηλάς

Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”.

Αρχές της δεκαετίας του ’80, μια παρέα νεαρών της περιοχής Πετραλώνων και Θησείου, μπουχτισμένη από τη μεταπολιτευτική ατμόσφαιρα της στρατευμένης έκφρασης και των ρηχών επικοινωνιακών στερεότυπων, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα περιοδικό αυτοέκφρασης, την «Ανοιχτή Πόλη». Ένα αντεργκράουντ έντυπο που από το τρίτο τεύχος, υπήρξε το μοναδικό ελληνικό περιοδικό μέλος του θρυλικού «Alternative Press Syndicate». Μέσα από το πνεύμα της αντικουλτούρας, της επιλεγμένης ριζοσπαστικής rock μουσικής και της διαφορετικής αντιεξουσιαστικής- εναλλακτικής λογικής, στα δεκατρία χρόνια της ύπαρξής της, η «Ανοιχτή Πόλη» επιχείρησε να αρθρώσει έναν άλλο λόγο απέναντι στο ξύλινο λόγο των διάφορων μεταπολιτευτικών νεολαιίστικων κομματικών παραφυάδων. Τη διαδρομή αυτού του περιοδικού, αλλά και τη σχέση του με τα πολιτισμικά και πολιτικά δρώμενα εκείνης της εποχής (φτάνοντας μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90), περιγράφει ο υπεύθυνος της έκδοσης κι ένας από τους βασικούς συντελεστές του, ο Κώστας Μανδηλάς. Μέσα από τον αφηγηματικό λόγο του συγγραφέα, δίνονται πολλές πληροφορίες για τυπογραφεία, βιβλιοπωλεία, στέκια και ανθρώπους εκείνων των καιρών, που έδωσαν κι αυτοί/ές πολλά στη μάχη ενάντια στην αποικιοποίηση της καθημερινής ζωής. Ταυτόχρονα σκιαγραφείται το χρώμα μιας εποχής, που μπορεί να έχει περάσει ωστόσο τα αιτήματά της για ελευθερία και σεβασμό της ανθρώπινης ύπαρξης παραμένουν επίκαιρα.

 

12.00

Ξένη λογοτεχνία

Μπιμπί-λα-Μπιμίστ

Ρεϊμόντ Λινοσιέ

«ΦΙΛΗ ΤΟΥ ΦΡΑΝΣΙΣ ΠΟΥΛΕΝΚ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΕΟΝ-ΠΟΛ ΦΑΡΓΚ, Η ΛΙΝΟΣΙΕ ΜΑΣ ΠΑΡΕΔΩΣΕ ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ, ΤΡΙΑΝΤΑ ΓΡΑΜΜΕΣ ΟΛΟ ΚΙ ΟΛΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑΥΜΑΖΕ Ο ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ. ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗ ΤΗΣ ΚΑΛΥΠΤΕ ΕΝΑ ΠΕΠΛΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ».

Με τα παραπάνω –και μάλιστα με γράμματα κεφαλαία– ο Éric Dussert, ειδικός των ξεχασμένων γρα πτών, σκιαγραφεί το πορτραίτο της Ρεϊμόντ Λινοσιέ, της πλέον μυστήριας και διακριτικής μορφής των γαλλικών γραμμάτων του Μεσοπολέμου, στο μηνιαίο περιοδικό Le Matricule des anges (αριθμ. 59, Ιανουάριος 2005). Από τη λογοτεχνική αβάν-γκαρντ «ξεφύτρωσε» η Μπιμπί-λα-Μπιμίστ, ένα μυθιστόρημα που διαρκεί όσο μια σεκάνς ψευδαίσθησης. Το δημιούργημα της Μαύρης Βιολέτας, όπως αποκαλούσε τη συγγραφέα ο Λεόν-Πολ Φαργκ, η Μπιμπί-λα-Μπιμίστ αγαπήθηκε από τους μεγάλους της μεσοπολεμικής πρωτοπορίας, μεταξύ των οποίων και ο Έζρα Πάουντ.

Τυπωμένο από τον μοναδικό καλλιτέχνη-τυπογράφο Πολ Μπιρό, στον οποίο εμπιστευόταν τα γραπτά του ο Απολλιναίρ, το μοναδικό στο είδος του αυτό «τεχνούργημα», καθώς έχει αναμφισβήτητα κάτι το χειροποίητο, θα αποκτήσει έναν ολόκληρο κύκλο θαυμαστών και θα γίνει «πηγή δημιουργικής και ψυχαγωγικής έμπνευσης», όπως θα πει αργότερα η Αντριέν Μονιέ, η εμβληματική μορφή της γαλλικής διανόησης και ιδιοκτήτρια του περίφημου βιβλιοπωλείου Librairie de l’Odéon, το οποίο μαζί με εκείνο της συντρόφου της Σύλβια Μπιτς (Shakespeare and Company) λειτούργησαν ως φυτώρια λογοτεχνικών πειραματισμών, αναδεικνύοντας τα μεγαλύτερα γαλλόφωνα και αγγλόφωνα ονόματα του 20ού αιώνα. Στην Αντριέν Μονιέ απευθύνθηκε η νεαρή Ρεϊμόντ Λινοσιέ για την έκδοση του μυθιστορήματός της: «Όταν πρόφερε τη λέξη “μυθιστόρημα” χαμογελούσε πονηρά με νόημα…», θα παρατηρήσει η ηγερία της Librairie de l’Odéon, και δεν έχει άδικο. Ένα πονηρό και συνάμα μυστηριώδες χαμόγελο παραμένει μέχρι σήμερα η Μπιμπί, που συνεχίζει να μας προκαλεί για πολλαπλές αναγνώσεις.

Με την παρούσα έκδοση η ΣΤΙΛΒΗ ξεκινά τη σειρά «Συλλεκτικά», ένα εκδοτικό πείραμα που φιλοδοξεί να γνωρίσει στο κοινό σπάνια «γνωστά-άγνωστα» κείμενα, τα οποία διαμόρφωσαν κινήματα και ιδεολογίες, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα τους. Η σειρά αυτή θα έχει πάντα -ανεξαρτήτως μεγέθους κειμένου- την ίδια τιμή, προσβλέποντας στον εκδημοκρατισμό της σπανιότητας.

Μέσω του δελτίου τύπου η ΣΤΙΛΒΗ ευχαριστεί τον ποιητή Αλέκο Λούντζη που δέχτηκε να συνομιλήσει με την Μπιμπί στο τέλος του βιβλίου εν είδει επιμέτρου, και εύχεται σε όσους πάρουν το βιβλίο στα χέρια τους καλές αναγνώσεις

20.00

Τζορτζ Έλιοτ

«Κι έπειτα, κοιτάξτε τα γραπτά της! Εκλαμβάνει την ασάφεια ως βαθύτητα, τον στόμφο ως ευγλωττία και την προσποίηση ως πρωτοτυπία. Στη μια σελίδα κομπάζει, αγανακτεί στην επόμενη, μορφάζει στην τρίτη και γίνεται υστερική στην τέταρτη».

H μεγάλη βικτωριανή συγγραφέας (που υποχρεώθηκε να γράφει με ανδρικό όνομα) λοιδωρεί τα γυναικεία μυθιστορήματα της εποχής της. Ενάμιση αιώνα αργότερα το πεδίο παραμένει αναλλοίωτο.

7.00

Όσκαρ Ουάιλντ

O δηλητηριαστής συνεπήρε το συλλογικό φαντασιακό των βικτωριανών ως ο πιο προσφιλής απόηχος της γοτθικής κουλτούρας που τους καθόρισε, φιλοδωρώντας με μια πρόσθετη χροιά εκλέπτυνσης την ευγενή τέχνη του φόνου. Ο Ουάιλντ σκιαγράφησε ευφυώς την περσόνα του θέματός του ως μετενσάρκωση του gothic villain, με δεδομένο ότι στην ιστορία του διαπλέκονται όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις αφηγήσεις του είδους (μολυσμένος οικογενειακός ιστός, προδοσία, απληστία, γοητεία και εξαπάτηση, ίντριγκες για την υφαρπαγή περιουσίας, εμπλοκή με τον νόμο). Τον αναδεικνύει σε μαύρο άγγελο της γοτθικής μυθιστορίας –εξεγερμένο ρομαντικό, μελαγχολικό δήμιο και περιούσιο θύμα μιας οριστικής απομάγευσης του κόσμου–, στις αισθητικές εκβολές και καταβολές του οποίου συναντιούνται ο beau ténébreux του Amadis de Gaule, ο λόρδος πιερότος του Λαφόργκ και ο δολοφονικός δανδής του Μπωντλαίρ ή του Ωρεβιγύ που, επιδιδόμενος σε μια διαβολική flânerie, σουλατσάρει στα βουλεβάρτα της γαλλικής πρωτεύουσας μεταμορφώνοντας την πραγματικότητα με την ακρίβεια και την ορμή εικονοκλάστη αλχημιστή.

«Ο Ουάιλντ είναι από εκείνους τους happy few που δεν χρειάζονται την αποδοχή του κριτικού – και, μερικές φορές, ούτε καν την αποδοχή του αναγνώστη, καθώς η απόλαυση που μας χαρίζει είναι διαρκής και ακαταμάχητη». Jorge Luis Borges

8.00

Ξένη λογοτεχνία

Ο σχοινοβάτης

Κριστιάν Μπομπέν

ΣΤΟΝ ΣΧΟΙΝΟΒΑΤΗ ο αφηγητής συναντά στην εξοχή έναν άνθρωπο με κεφάλι αλόγου. Μια φιλία γεννιέται ανάμεσά τους. Κατά τις συχνές συναντήσεις τους λαμβάνουν χώρα συζητήσεις οι οποίες θυμίζουν τους πλατωνικούς διαλόγους. Τα θέματα που συζητιούνται διαδοχικά είναι τα ακόλουθα: η σχέση ποίησης και τσίρκου· η αδυναμία των βιβλίων και της γραπτής γνώσης να εξηγήσουν τον κόσμο και να προσφέρουν χαρά· η αιφνίδια ανακάλυψη της άνοιξης – ανακάλυψη που δεν έχει σχέση με την εποχή, αλλά αφορά το άνοιγμα των αισθήσεων και της ψυχής στο μεγαλείο των απλών πραγμάτων. Μία των ημερών, και αφού προηγουμένως εγχειρίζει στον αφηγητή ένα ποίημα «που κόβει την ανάσα», ο άνθρωπος με το κεφάλι αλόγου εξαφανίζεται.

Πίσω από την απέριττη απλότητα της πλοκής του Σχοινοβάτη, στην οποία οφείλεται ασφαλώς ένα μέρος της γοητείας του, ανιχνεύονται θέματα που απασχόλησαν διαχρονικά τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία. Τα θέματα αυτά ο Κριστιάν Μπομπέν τα επαναπροσεγγίζει με έναν μοναδικό τρόπο: συνδυάζοντας την ποίηση με το στοχασμό και διαποτίζοντας την αφήγησή του με μιαν έντονη πνευματικότητα.

6.00

Έρνεστ Χέμινγουεϊ

«Το πιο βασικό χάρισμα για έναν καλό συγγραφέα είναι ένας εσωτερικός, αλεξίσφαιρος ανιχνευτής ανοησίας».

—ΕΡΝΕΣΤ ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΪ

O Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ένας από τους πιο επιδραστικούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα, αποκαλύπτεται όπως ποτέ άλλοτε μέσα από αυτή τη συναρπαστική συλλογή συζητήσεων που καλύπτουν όλη του τη σταδιοδρομία – και περιλαμβάνουν την τελευταία του συνέντευξη. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο Χέμινγουεϊ μιλά με ωμότητα, χιούμορ και διορατικότητα για την αγάπη, τον πόλεμο, τη δόξα, το ψάρεμα, αλλά και για την απαιτητική τέχνη της γραφής. Οι συζητήσεις του ρίχνουν φως όχι μόνο στο έργο του, αλλά και στην εσωτερική πειθαρχία και το πάθος που το γέννησαν – αυτά ακριβώς που τον καθιέρωσαν ως το αιώνιο σύμβολο της αμερικανικής λογοτεχνίας.

Η σειρά Η τελευταία συνέντευξη και άλλες συζητήσεις συγκεντρώνει εμβληματικές συνομιλίες με κορυφαίες προσωπικότητες από κάθε χώρο: συγγραφείς, στοχαστές, αθλητές, καλλιτέχνες και πολιτικούς – από τα πρώτα τους βήματα μέχρι την τελευταία τους συνέντευξη. Μέσα από τις σελίδες κάθε τόμου αποκαλύπτεται η ανθρώπινη διάσταση πίσω από τη δημόσια εικόνα: ο εσωτερικός κόσμος, το χιούμορ, η οργή, η στοχαστικότητα, οι αδυναμίες και οι αλήθειες που δεν γράφτηκαν ποτέ στα επίσημα βιογραφικά. Ανάμεσα στις προσωπικότητες που «μιλάνε για τελευταία φορά» περιλαμβάνονται ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ και ο Άντονι Μπουρντέν, οι οποίοι ανοίγουν και τη σειρά, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, η Φρίντα Κάλο, ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ κ.ά.

11.00

Ξένη λογοτεχνία

Η επιστροφή

Τζόζεφ Κόνραντ

Με φόντο της αφήγησης το Λονδίνο στα τέλη του 19ου αιώνα, το διήγημα αυτό του Τζόζεφ Κόνραντ αποτελεί μια διεισδυτική ματιά στη ζωή ενός παντρεμένου ζευγαριού, αλλά και γενικότερα μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης. Ο καθωσπρεπισμός και η υποκρισία του αστικού τρόπου ζωής δημιουργούν ένα κλίμα φαινομενικής ηρεμίας και επίπλαστης ευτυχίας. Η συζυγική αποξένωση όμως γκρεμίζει με δραματικό τρόπο αυτή την ψευδαίσθηση και αποκαλύπτει την απόγνωση και τη μοναξιά ενός κόσμου που έχει οικοδομηθεί πάνω σε «πολιτισμένες» ηθικές αξίες, από όπου όμως απουσιάζουν η συντροφικότητα και η πραγματική αγάπη.

7.00

Μπέρναρντ Γουίλιαμς

Στο δοκίμιό του «Η κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας», που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1981, ο Μπέρναρντ Ουίλλιαμς επανεξετάζει τι κληροδότησε η αρχαία ελληνική σκέψη στη νεότερη δυτική φιλοσοφία.

«Στη φιλοσοφία οι Έλληνες εγκαινίασαν σχεδόν όλα τα μείζονα πεδία της – τη μεταφυσική, τη λογική, τη φιλοσοφία της γλώσσας, τη γνωσιολογία, την ηθική, την πολιτική φιλοσοφία και (μολονότι σε πολύ πιο περιορισμένο βαθμό) τη φιλοσοφία της τέχνης. Όχι μόνο θεμελίωσαν αυτούς τους τομείς έρευνας, αλλά προοδευτικά διέκριναν πολλά ζητήματα που θα αναγνωρίζονταν ως τα βασικότερα στους τομείς αυτούς. Επιπρόσθετα, ανάμεσα σε όσους θεμελίωσαν αυτές τις εξελίξεις υπήρξαν δύο, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, οι οποίοι πάντοτε, οπουδήποτε στον δυτικό κόσμο γνώριζαν και μελετούσαν τη φιλοσοφία, λογίζονταν κορυφαίοι σε φιλοσοφική ιδιοφυΐα και σε εύρος επιτευγμάτων‧ και που η επιρροή τους, άμεσα ή έμμεσα, περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά, κάτω από εξαιρετικά ποικίλα είδη ερμηνείας, υπήρξε σταθερά παρούσα στην ανάπτυξη που γνώρισε έκτοτε η δυτική φιλοσοφική παράδοση.»
Ευρύτερα γνωστός για τις μελέτες του στο πεδίο της ηθικής, ο άγγλος φιλόσοφος στέκεται ιδιαίτερα στην ηθική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων, αποφαινόμενος ότι «δεν ήταν μόνο διαφορετική από το μεγαλύτερο μέρος της νεότερης σκέψης, ιδιαίτερα εκείνης που επηρεάστηκε από τον χριστιανισμό, αλλά και πολύ καλύτερα σχηματισμένη». Και καταλήγει: «η ελληνική ηθική σκέψη, σε πολλές από τις βασικές δομές της και, προπάντων, στην αδυναμία της να διαχωρίσει τα ερωτήματα για το πώς πρέπει κανείς να σχετίζεται με τους άλλους και με την κοινωνία από τα ερωτήματα για το ποιον βίο αξίζει κανείς να διάγει και το τι βασικά επιθυμεί, αντιπροσωπεύει ένα από τα ελάχιστα σύνολο ιδεών που μπορούν να μας βοηθήσουν τώρα να θέσουμε την ηθική σκέψη σε έντιμη επαφή με την πραγματικότητα».

Ο Άγγλος φιλόσοφος Μπέρναρντ Ουίλλιαμς (1929–2003) σπούδασε στην Οξφόρδη και δίδαξε σε κορυφαία πανεπιστήμια της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Συνδυάζοντας μια βαθιά ουμανιστική παιδεία με τάσεις της αναλυτικής φιλοσοφίας, άσκησε κριτική στις ηθικές θεωρίες του Καντ και του ωφελιμισμού επειδή παραγνωρίζουν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχολογίας και της κοινωνικής ζωής.

Ο Σάββας Κονταράτος είναι ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ κυκλοφορεί η δίτομη εμπεριστατωμένη μελέτη του με τίτλο Ουτοπία και πολεοδομία (2014). Έχει επίσης μεταφράσει το κλασικό δοκίμιο του ιστορικού της τέχνης Έρβυν Πανόφσκυ Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστικισμός (1951) για τη σειρά minima του ΜΙΕΤ (2018).

12.00

Ξένη λογοτεχνία

Η χλωμή κυρία

Αλέξανδρος Δουμάς

Το πτώμα άνοιξε τα μάτια –πιο ζωντανά από ποτέ– και με κοίταξε· ένιωσα το βλέμμα σαν να με αγγίζει, σαν πυρωμένο σίδερο να μπήγεται στην καρδιά μου.

Γνωστός για τα ιστορικά του μυθιστορήματα και τις περιπετειώδεις αφηγήσεις του, εδώ ο Αλέξανδρος Δουμάς καταπιάνεται με ένα θέμα διαφορετικό, κινούμενος πάντα στα μονοπάτια της γνήσια ρομαντικής γραφής του. Η Χλωμή κυρία, τέκνο της αδάμαστης φαντασίας του, εντάσσεται στη σημαντική γοτθική παράδοση, στερεώνοντας ακόμα πιο ισχυρά τον ήδη τότε εξελισσόμενο βαμπιρικό μύθο στην παγκόσμια λογοτεχνική σκηνή.

Ατμόσφαιρα υποβλητική· Βαλκάνια, απομονωμένα κάστρα, έρωτας, ιδιαίτερα στοιχεία λαογραφίας, όλα πλέκονται μαζί αριστοτεχνικά στη σύντομη και συνάμα μεστή νουβέλα, που τέρπει βαθιά με τη ροή και το αβίαστο της διήγησης, αφήνοντας τον αναγνώστη να αγωνιά για το τι θα γίνει στην επόμενη σελίδα…

Θα καταφέρει ο Γκρεγκόρισκα να «κερδίσει» τη χλωμή κυρία; Τι στοιχειό περιδιαβαίνει στις κάμαρες του κάστρου της πριγκίπισσας Σμεράνδης; Είναι ο βρικόλακας τέκνο του Σατανά; Για ποιο αίμα διψάει; Μπορεί κάποιος να τον κερδίσει; Υπάρχει κάτι να τον αναχαιτίσει;

Ο Δουμάς με το ρωμαλέο ταλέντο του βυθίζεται σε έναν κόσμο αλλόκοτο, γεμάτο μυστήριο, ανατριχίλα, σκοτάδι, άγρια ομορφιά – και φέρνει στο φως ένα κείμενο-κόσμημα, σμιλεμένο με τα πιο εκλεκτά υλικά της πένας του.

7.00

Μπραμ Στόκερ

Η ιστορία “Ο καλεσμένος του Δράκουλα” δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1914, δύο μόλις χρόνια από το θάνατο του Στόουκερ, ως μέρος της ανθολογίας διηγημάτων “Ο καλεσμένος του Δράκουλα και άλλες παράξενες ιστορίες”, που την επιμελήθηκε η χήρα του Florence Balcombe. Φημισμένη καλλονή της εποχής και πρώην αγαπημένη του Oscar Wilde, η Μπάλκομπ ακολούθησε τον άγραφο νόμο που σχεδόν επιβάλλει στην τεθλιμμένη χήρα να αξιοποιήσει με κάποιο τρόπο ακόμα και τη στάχτη από τα τσιγάρα της εκλιπούσης μεγαλοφυΐας είτε για λόγους διάσωσης και διαφύλαξης του έργου είτε για λόγους βιοπορισμού ή οικονομικής διασφάλισης (συχνά πρόκειται για συνδυασμό προθέσεων διπλά επικερδή, ειδικά όταν έχει εκλείψει από τον ορίζοντα οποιαδήποτε υπόνοια που μπορεί να οδηγήσει σε ηθική απομείωση της χήρας).

Στην εισαγωγή του βιβλίου η Μπάλκομπ περιγράφει την ιστορία ως επεισόδιο από την πλοκή του “Δράκουλα”, που κόπηκε από την τελική μορφή του μυθιστορήματος λόγω έκτασης, αλλά ενδέχεται να παρουσιάζει ενδιαφέρον για τους αναγνώστες, τους λάτρεις και τους μελετητές του έργου του συζύγου της. Πολλοί απ’ αυτούς τους μελετητές θεωρούν πώς ο συγγραφέας σκόπευε αρχικά να δώσει στη συγκεκριμένη ιστορία τη θέση του πρώτου κεφαλαίου στο μυθιστόρημά του, μια και σχετικές αναλύσεις στο χειρόγραφο καταδεικνύουν πώς όντως υπήρχε ένα πρώτο κεφάλαιο, που αργότερα αφαιρέθηκε. Κάπως έτσι προκύπτει και η εικασία ότι ο ανώνυμος κεντρικός χαρακτήρας του “Καλεσμένου” είναι ο Τζόναθαν Χάρκερ (ή έστω μια πρώιμη εκδοχή του), ο νεαρός Άγγλος δικηγόρος που ταξιδεύει στην Τρανσυλβανία και εξελίσσεται σ’ έναν από τους βασικούς ήρωες του Δράκουλα – εξάλλου ο συγγραφέας τον έχει πλάσει από το ίδιο υλικό: Αυτό του ακραίου ρασιοναλισμού, που αρχικά λειτουργεί ως αντίβαρο στο γοτθικό «μελόδραμα», όπως σταδιακά εξελίσσεται και το αναδεικνύει καλύτερα όταν, εν τέλει, οι κανόνες του συγκεκριμένου είδους αναλαμβάνουν ολοκληρωτικά τα ηνία. […] (Απόσπασμα από την εισαγωγή της Ευαγγελίας Κουλιζάκη)

Τη Βαλπούργεια νύχτα, σύμφωνα με την πεποίθηση εκατομμυρίων ανθρώπων, ο διάβολος κυκλοφορούσε ελεύθερος – τότε άνοιγαν οι τάφοι και οι νεκροί έβγαιναν και περπατούσαν. Τότε όλα τα σατανικά όντα της γης και του νερού και του αέρα συνυπήρχαν σε μακάβριο ξεφάντωμα. Αυτό ακριβώς το μέρος ήθελε να αποφύγει ο οδηγός. Εδώ ήταν το προ αιώνων αποδεκατισμένο και ερημωμένο χωριό. Εδώ ήταν η κοιτίδα της αυτοκτονίας· κι εδώ ακριβώς βρισκόμουν μόνος – χωρίς ενισχύσεις, να τρέμω απ’ το κρύο μέσα σ’ ένα σάβανο από χιόνι, υπό την απειλή της επερχόμενης άγριας θύελλας. Χρειάστηκε να επιστρατεύσω όλα τα φιλοσοφικά και θεολογικά γνωστικά εργαλεία που είχα διδαχθεί και όλο μου το σθένος, για να μην καταρρεύσω σ’ έναν παροξυσμό τρόμου. Η Βαλπούργεια νύχτα είναι μοτίβο του γερμανικού Ρομαντισμού· το χρησιμοποίησαν ο Γκαίτε, ο Μέντελσον κ.ά. Ο Ιρλανδός Στόουκερ, ως προοίμιο στο διάσημο μυθιστόρημά του, κάνει άμεση αναφορά στον γερμανικό Ρομαντισμό. Ο ήρωάς του, που έχει τα χαρακτηριστικά του Τζόναθαν Χάρκερ, διασχίζει τη Γερμανία για να πάει να συναντήσει στην Τρανσυλβανία τον κόμη Δράκουλα και μυείται σε τούτο το «μακάβριο ξεφάντωμα» της γερμανικής λογοτεχνικής παράδοσης. […] (Απόσπασμα από την παρουσίαση της έκδοσης)

9.00

Νίκος Παναγιωτόπουλος

Ο βραβευμένος και αιρετικός σκηνοθέτης Νίκος Παναγιωτόπουλος, στον 10ο τόμο της σειράς «Η κουζίνα του…» (επιμέλεια: Μισέλ Φάις), διασταυρώνει το βλέμμα του σκηνοθέτη, του αναγνώστη και του εαυτού.

Το Από το καλάθι των αχρήστων είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο, όπου ο φιλμικός και ο πραγματικός χρόνος συγχέονται, στην προσπάθεια του συγγραφέα να μιλήσει, με τον γνωστό ανάλαφρο τρόπο του, για το σκοτάδι της ύπαρξης και το αίνιγμα της τέχνης.

14.70

Ξένη λογοτεχνία

Οι Νεκρές

Χόρχε Ιμπαργκουενγκόιτια

Τρεις άντρες και μια γυναίκα φτάνουν σε ένα χωριό γυρεύοντας εκδίκηση από έναν φούρναρη. Μόλις εντοπίζουν τον φούρνο, ανοίγουν πυρ εναντίον του ιδιοκτήτη και βάζουν φωτιά στο μαγαζί. Ο ιδιοκτήτης επιβιώνει και κατονομάζει την πρώην ερωμένη του Σεραφίνα Μπαλάδρο, ως ένοχη. Ομολογεί επίσης τη συμμετοχή του μαζί της σε έναν παράνομο ενταφιασμό. Και αρχίζει έτσι να αποκαλύπτεται μια μακάβρια ιστορία που εμπλέκει τις αδερφές Σεραφίνα και Αρκάνγκελα Μπαλάδρο, τσατσάδες στο επάγγελμα, σε μια σειρά δολοφονιών. Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα του μεγάλου Μεξικανού συγγραφέα απεικονίζει με ανυπέρβλητο μαύρο χιούμορ και ειρωνεία τη ζοφερή επαρχιακή ζωή και τη σουρεαλιστική σχεδόν διαφθορά των κρατικών λειτουργών.

14.50

Λεονίντ Αντρέγιεφ

Μέσα από τα διηγήματά του Λάζαρος και Ιούδας ο Ισκαριώτης, ο Λεονίντ Αντρέγιεφ μας δίνει πολύ ενδιαφέροντα πορτρέτα των γνωστών βιβλικών ηρώων. Με το διήγημα Λάζαρος, ο συγγραφέας κατορθώνει να μας μεταδώσει το ρίγος που θα πρέπει να προκαλούσε στους συγχρόνους του το βλέμα κάποιου που αντίκρισε κατάματα το θάνατο και διατήρησε κάτω από τα βλέφαρά του το τρομερό αντικαθρέφτισμα του κάτω κόσμου.

Στο δεύτερο διήγημα, με τίτλο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ο Αντρέγιεφ μας περιγράφει το λαβύρινθο μίας τυραννισμένης συνείδησης, το μαρτύριο ενός ανθρώπου που το πεπρωμένο τον οδήγησε από την αγάπη στην προδοσία και το έγκλημα. Χρησιμοποιώντας αυθαίρετα και τολμηρά το υλικό της Βίβλου, ο Αντρέγιεφ μας αποκαλύπτει ακόμα μια φορά το πολύπλευρο ταλέντο του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

11.66

Λεονίντ Αντρέγιεφ

Προικισμένος με αφηγηματική δεινότητα, ο Λεονίντ Αντρέγιεφ (1871-1919) καταπιάστηκε στο έργο του με ζητήματα που ταλάνιζαν τους σύγχρονούς του, αλλά εξακολουθούν να κατατρύχουν και το σύγχρονο άνθρωπο.

Στα τρία διηγήματα της συλλογής αυτής, θίγονται θέματα που για τους λογοτέχνες της εποχής του θεωρούνταν καταραμένα και σκανδαλώδη, όπως αυτό της σεξουαλικότητας στην “Άβυσσο“ (ένας νεαρός ανακαλύπτει μετά το βιασμό της αγαπημένης του την άβυσσο της ίδιας του της σεξουαλικότητας), το ζήτημα της πορνείας στο διήγημα “Μέσα στην καταχνιά“ (ένας γόνος καλής οικογενείας μολύνεται από σύφιλη και οδηγείται στο έγκλημα), η αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων των μεγαλουπόλεων, στην “Κατάρα του θεριού“.

Οι ήρωές του κινούνται στο μεταίχμιο μεταξύ λογικής και παραλογισμού, ολομόναχοι μέσα σ` έναν κόσμο από τον οποίο ο Θεός είναι απών, απέναντι σε μια άβυσσο που απειλεί να τους καταπιεί, όπως ακριβώς οι άνθρωποι των σύγχρονων κοινωνιών. Αυτό το στοιχείο κάνει το έργο του Αντρέγιεφ να παραμένει διαχρονικό και πάντα ενδιαφέρον. (Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης)

11.71

Ελληνική λογοτεχνία

Το χιόνι του καλοκαιριού

Νίκος Α.Μάντης

Πώς νιώθει ένα παιδί όταν τα πρόσωπα της οικογένειάς του μετατρέπονται με μυστηριώδη τρόπο σε ξένους; Τι συμβαίνει όταν τα όρια ανάμεσα στο οικείο και το άγνωστο διαλύονται; Πώς μπορεί κανείς να συμβιώσει με τους μεγαλύτερους φόβους του;

Το καλοκαίρι του 1983, ο οκτάχρονος Λεωνίδας ζει σε ένα χωριό της Πελοποννήσου περιμένοντας την επιστροφή της μητέρας του, που λείπει ανεξήγητα από καιρό. Όταν εκείνη παρουσιάζεται, την ημέρα των γενεθλίων του, ο Λεωνίδας δεν την αναγνωρίζει. Δεν έχει αλλάξει μόνο η συμπεριφορά της αλλά και η όψη της. Η καχυποψία του γι’ αυτήν επιτείνεται και από την ξαφνική εμφάνιση ενός αινιγματικού επισκέπτη: ενός παράξενου και απειλητικού άντρα, που παρακολουθεί τους πάντες και φαίνεται να κρύβει μεγάλα μυστικά…

Ένα βιβλίο για τη μνήμη, την αγάπη και την προδοσία, μέσα από τα μάτια τού χτες και του σήμερα. Ένα μυθιστόρημα για το βάρος των επιλογών της τρυφερής ηλικίας, για τη σκληρότητα της ενηλικίωσης και για την εξιλέωση που πάντοτε αργεί.

19.08