Το 1921 και σε μια Γερμανία που μόλις έχει λήξει η επανάσταση των συμβουλίων, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν ασχολείται με το πάντοτε φλέγον ζήτημα της βίας και διερωτάται κατά πόσο είναι δυνατή μια διάκρισή της σε βία που υποτάσσει και σε βία που απελευθερώνει. Πρόκειται για ένα “αγαπημένο” και τότε (όπως και σήμερα) άκρως επίκαιρο θέμα συζήτησης των αναρχικών ιδεών και πρακτικών και θα πρέπει να επισημανθεί ότι εκείνη την περίοδο της ζωής του ο Μπένγιαμιν δήλωνε αναρχικός (κάτι τέτοιο φαίνεται άλλωστε και από τα γραπτά του, από τις επαφές και τις γενικότερες ενασχολήσεις του). Προλεταριακή γενική απεργία, λοιπόν, εναντίον πολιτικής γενικής απεργίας, μυθική βία εναντίον θεϊκής βίας, δυνατότητα μη βίαιης επίλυσης των διαφορών, κατάσταση εξαίρεσης και να που σήμερα οι σκέψεις του Μπένγιαμιν συνεχίζουν να είναι επίκαιρες. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από την παράθεση των εισηγήσεων σχετικά με το κείμενο του Μπένγιαμιν σε μια ημερίδα που έγινε το 2011 στο ιστορικό κατειλημμένο κοινωνικό κέντρο του Μιλάνου (Cox 18, αλλά και από ένα μικρό σχόλιο του ίδιου Μπένγιαμιν σχετικά με το ζήτημα της χρήσης βίας (ανέκδοτο στην εποχή του). Έτσι προχωράμε σε μια ακόμη έκδοση του κειμένου του Μπένγιαμιν, ελπίζοντας ότι ο παρών τόμος θα συνεισφέρει γόνιμα σε προσωπικές και συλλογικές διερωτήσεις.
Για μια κριτική της βίας
€10.00
Μετάφραση: Λεωνίδας Μαρσιανός
Σελίδες: 80
Διατίθεται άμεσα και από τα γραφεία της LiFO, Boυλής 22, 6ος όροφος, Σύνταγμα.
Ώρες γραφείου (10:00-17:00). Τηλ. 210-3254290
Διατίθεται μόνο για αγορά online μέσω του lifoshop.gr
Η αγορά παλιών τευχών της LiFO αποτελεί ξεχωριστή λειτουργία του Shop.
Οι παραγγελίες για τα τεύχη της LiFO θα γίνονται ξεχωριστά και θα αποστέλλονται ξεχωριστά από άλλες αγορές από το LiFO Shop.
Tα έξοδα αποστολής υπολογίζονται για κάθε τεύχος ξεχωριστά.
Σχετικά προϊόντα
Παρασκευάς Ματάλας
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού ο Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός Μωρίς Μπαρρές προβάλλει ως ο “Δάσκαλος” του εθνικισμού, του ιδεολογικού ρεύματος που οριζόταν ως η αποδοχή του ντετερμινισμού της γης και των νεκρών, που εξυμνούσε τον πόλεμο και πάλευε ενάντια στον διεθνισμό και τις οικουμενικές αξίες. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο σημαντικότερος Έλληνας “μαθητής” του. Γύρω από τον Μπαρρές βρίσκουμε όμως εκατοντάδες ακόμα κοσμοπολίτες εθνικιστές από όλο τον κόσμο: Ιταλούς -όπως ο Ντ’ Αννούντσιο και ο Μαρινέττι-, Ισπανούς, Πορτογάλους, Λατινοαμερικανούς, Βαλκάνιους… Μέσα από την αλληλογραφία τους και ποικίλες άλλες πηγές, ο εθνικισμός αναδεικνύεται σε ένα διεθνικό φαινόμενο, γέννημα ενός δικτύου φιλόδοξων ελιτιστών διανοούμενων που επιχειρούσαν να συνδυάσουν μια ριζοσπαστικά αντιδραστική πολιτική ιδεολογία με τη λογοτεχνία και την τέχνη.
Το βιβλίο ανιχνεύει τις διεθνείς διαδρομές του μπαρρεσικού εθνικισμού, από το Παρίσι μέχρι το Περού ή την οθωμανική “Ανατολή”, τις αντιφάσεις του, τις διακλαδώσεις και τις μεταλλάξεις του, τη σχέση του με τον πόλεμο και με την εμφάνιση του φασισμού· για να εστιάσει τελικά στις ελληνικές εκδοχές του, στην ιδεολογική πορεία του Ίωνα Δραγούμη, από τον προσηλυτισμό του μέχρι τη ρήξη, και στη σημασία που είχε για επιγόνους όπως ο Νίκος Καζαντζάκης και οι λογοτέχνες της “Γενιάς του ’30”.
Πολιτική
Τόνυ Τζαντ
Ο Τόνυ Τζαντ πραγματευόταν εδώ τα ζητήματα που αντιμετώπιζε η Ευρώπη ενόψει της νέας χιλιετίας: Ποιες είναι οι πραγματικές προοπτικές για μια διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν θα καταλήξει να παραείναι μεγάλη; Ποια έθνη θα πρέπει να «ανήκουν» στην Ευρώπη, πότε και με ποια κριτήρια; Τι ορίζει την «Ευρώπη» και πώς μπορούμε να σκεφτούμε το μέλλον της; Όπως υποστήριζε, αν ο μύθος της «Ευρώπης» είναι υπερβολικά αφηρημένος για να κερδίσει την πίστη του κόσμου σ’ αυτόν και να εμπνεύσει τη λύση συγκεκριμένων προβλημάτων, μόνο όφελος μπορεί να έχουμε από μια κριτική εξέτασή του. Τα πράγματα βέβαια προχώρησαν από μόνα τους. Μετρημένη όσο και αιχμηρή, η αριστοτεχνική ανάλυση του πρόωρα χαμένου ιστορικού βρίσκεται στο επίκεντρο του διαλόγου, της αντιπαράθεσης και της τεκμηρίωσης που, επειδή ακριβώς δεν έγιναν ποτέ πειστικά, έχουν όλο και μεγαλύτερη σημασία σήμερα.
«Είμαι ενθουσιωδώς Ευρωπαίος· κανένας ενήμερος άνθρωπος δεν θα ήθελε σοβαρά να επιστρέψει σ’ αυτό τον φιλοπόλεμο, αμοιβαία ανταγωνιστικό κύκλο καχύποπτων και εσωστρεφών εθνών που αποτελούσε η ευρωπαϊκή ήπειρος στο αρκετά πρόσφατο παρελθόν. Οτιδήποτε μας ωθεί μακριά από εκείνη την Ευρώπη είναι καλό – και όσο μακρύτερα τόσο καλύτερα. Άλλο είναι όμως να θεωρεί κανείς μια έκβαση επιθυμητή και άλλο να υποθέτει ότι είναι εφικτή. Και η θέση μου σε αυτό το δοκίμιο είναι ότι μια αληθινά ενωμένη Ευρώπη είναι τόσο ελάχιστα πιθανή που θα ήταν απερίσκεπτο και αυτοκαταστροφικό να επιμείνει κανείς σ’ αυτήν. Είμαι λοιπόν, καθώς φαίνεται, ένας ευρωπεσιμιστής.» – Τ. ΤΖ.
Συλλογικό
Ο αντι-εβραϊσμός οδήγησε κατά το παρελθόν σε ανείπωτα εγκλήματα, όμως δεν έχει πάψει να στοιχειώνει τον σύγχρονο κόσμο. Ο συλλογικός τόμος των Πολλαπλών εκφάνσεων του αντι-εβραϊσμού αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως ένας, πιθανόν άβολος, καθρέφτης των πολύμορφων όψεων του ελληνικού αντι-εβραϊσμού, αναδεικνύοντας τις διασυνδέσεις του με τις συναφείς εξελίξεις στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι· ανατέμνει τη γέννηση και την εξέλιξη των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιούσε και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί η αντισημιτική ρητορική προκειμένου να βρει απήχηση στην ελληνική και την ευρωπαϊκή κοινωνία.
Ο εξαιρετικά πολυδιάστατος χαρακτήρας του φαινομένου του αντι-εβραϊσμού επιβάλλει διαθεματικές προσεγγίσεις. Σε πείσμα των δυσκολιών αυτού του χαοτικού ερευνητικού πεδίου, οι συγγραφείς αποπειρώνται να φωτίσουν διαφορετικές και πιθανόν άγνωστες πτυχές μιας ρατσιστικής αντίληψης που κυριάρχησε στον 20ό αιώνα και συνεχίζει να δηλητηριάζει τη δημόσια σφαίρα. Εξετάζονται, συνδυάζοντας τη διαχρονική και τη συγχρονική οπτική, οι ιστορικές διαδρομές του αντισημιτισμού και η αναβίωσή του στη σύγχρονη πολιτική ρητορική, ο αντι-εβραϊσμός στα γράμματα και στις τέχνες, ο αντίκτυπός του στο πεδίο των ιδεών, ενώ επιχειρείται και η προσέγγιση του Ολοκαυτώματος υπό το πρίσμα της βιοηθικής. Σε κάθε περίπτωση, τους συγγραφείς τούς συνδέει η αγωνία να ανταποκριθούν στο επιτακτικό αίτημα της κατανόησης ενός φαινομένου που εξακολουθεί να ορθώνει το φάσμα της βαρβαρότητας μπροστά στον δυτικό πολιτισμό.
Στον τόμο γράφουν οι: Μαρία Καβάλα, Διονύσης Γ. Δρόσος, Ρίκα Μπενβενίστε, Ποθητή Χαντζαρούλα, Δημήτρης Ψαρράς, Τρισεύγενη Γεωργακοπούλου, Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Άννα Μαυρολέων, Κώστας Σπηλιώτης, Ρένα Μόλχο, Βασιλική Λαλαγιάννη, Φώτης Στάμος, Δημήτρης Ν. Λαμπρέλλης, Γιάννης Δημητρακάκης, Κατερίνα Καρούνια, Γιώργος Φαράκλας, Στέφανος Δημητρίου, Φίλιππος Κ. Βασιλόγιαννης, Γιώργος Χ. Παπαοικονόμου, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Γρηγορίου, Σταυρούλα Τσινόρεμα, Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπαδάκης και Μαρία Κ. Χωριανοπούλου, ενώ τον συντονισμό και την επιμέλεια είχε η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, που έγραψε και την εισαγωγή.
Γιάννης Μπαλαμπανίδης
Η βασική θέση που προσπαθεί να υποστηρίξει αυτό το βιβλίο είναι ότι η διάκριση μεταξύ προοδευτικής και συντηρητικής πολιτικής συνεχίζει να έχει νόημα, αν και όχι το νόημα που είχε κάποτε. Οι έννοιες είναι προϊόντα της ιστορίας, αλλάζουν μαζί με τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Εδώ, λοιπόν, επιχειρούμε να τις προσεγγίσουμε με μια, όπως έλεγε πριν από έναν σχεδόν αιώνα ο Γιώργος Θεοτοκάς στο Ελεύθερο πνεύμα, «αεροπορική ματιά» στην Ευρώπη και στον οικείο μας δυτικό κόσμο. Να διακρίνουμε «από ψηλά» νέες δυναμικές πολιτικοποίησης, ξεφεύγοντας λίγο από το καθ’ ημάς εθνοκεντρικό βλέμμα. Να εντοπίσουμε τους κόμβους όπου διασταυρώνονται παλιές και καινούριες έννοιες: Αριστερά και Δεξιά, μεσαία τάξη και gig economy, επισφάλεια και πολιτικές ταυτότητας, wokeism, πολιτική ορθότητα, νατιβισμός, intersectionality, αντισυστημισμός, κλιματική αλλαγή.
Με αυτές τις καινούριες λέξεις και ιδέες, τις διαιρέσεις που προσλαμβάνουν νέες μορφές και περιεχόμενα, θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την πολιτική στους ρευστούς καιρούς μας. Έχοντας ως αφετηρία τη σκέψη ότι η σύγκρουση μπορεί να είναι ταυτόχρονα μια δημοκρατική διαπάλη διαφορετικών ιδεών για τον κόσμο, αλλά και ότι οι ισχυρές πολιτικές ταυτότητες μπορεί να αναζωογονούν, αντί να υπονομεύουν, τον κοινό μας δεσμό.
Το δοκίμιο αυτό έχει όμως και έναν ειδικότερο στόχο: να ανιχνεύσει τους όρους πολιτικοποίησης ιδίως της δικής μας γενιάς, της «διεθνούς» γενιάς των πάνω-κάτω συνομηλίκων, που μεγαλώσαμε με αυξημένες προσδοκίες για να βρεθούμε καθηλωμένοι στην ιδιαίτερη ανθρωπολογική συνθήκη που λέγεται υπάλληλος γραφείου. Το πρωτογενές υλικό της πολιτικής μας συγκρότησης περιλαμβάνει τις αισθητικές αναφορές της γενιάς μας, τις πολιτισμικές της αναπαραστάσεις, τα καλειδοσκοπικά ερεθίσματά της, υψηλά και ταπεινά, εκλεπτυσμένα και ποπ.
Συλλογικό
Το βιβλίο αυτό έρχεται να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε η ημερίδα που διοργάνωσε το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας-Athens Pride τον Μάιο του 2009.
Η δημόσια συζήτηση με αφορμή ακαδημαϊκές έρευνες και κινηματικές αναζητήσεις που αφορούν το φύλο και την σεξουαλικότητα είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Η πολιτική/θεωρία του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν είναι ούτε στην Ελλάδα, ούτε και διεθνώς, ένα καινούριο ζήτημα, αν και συχνά περιθωριοποιείται ως δευτερεύουσας σημασίας. Παράλληλα, το κοινό έδαφος μεταξύ “επιστήμης” και “ακτιβισμού” συχνά αμφισβητείται, με αποτέλεσμα την περιχαράκωση των δύο “κόσμων”. Η διατάραξη αυτών των διευθετήσεων και η διάρρηξη αυτών των οχυρών είναι μέρος του ζητούμενου του βιβλίου.
Αναπαραστάσεις της κυρίαρχης κουλτούρας, διαδικτυακά ψήγματα, αποσπάσματα συνεντεύξεων, ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, κοινωνιολογικές διαβαθμίσεις, ιντερνετικές τοπογραφίες γνωριμιών, διεπιστημονικά προτάγματα και ακτιβιστικά κείμενα αποτελούν την πρώτη ύλη των κειμένων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο. Τα κείμενα ασχολούνται με την εμπειρία, τη συγκρότηση του υποκειμένου, τις αναπαραστάσεις του εαυτού, τη δυναμική της συλλογικής ένταξης, τα όρια μεταξύ κανονικοποιημένης τάξης και παραβατικής ζωής. Ξεδιπλώνονται προβληματισμοί για τις πειθαρχήσεις της έμφυλης τάξης καθώς και για τις πειθαρχήσεις της ανατρεπτικής δυναμικής της σεξουαλικότητας και των εμφυλοποιήσεων. Ως εγχείρημα, η συλλογή αυτή επιχειρεί μια φυγή προς τα μπρος με στόχο την κατοχή αλλά κα τη δημιουργία εδάφους. Στόχος είναι η συμβολή τόσο στην κατεστημένη “επιστημονική”, όσο και στην αντίστοιχη “κινηματική” πράξη, ενδεχομένως προσκαλώντας αμφότερες και σε αναμετρήσεις με τις έξεις τους και σε ρήξεις με το παρελθόν τους.
Παντελής Καψής
Θα μπορούσαν τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Άλλωστε η Ιστορία δεν γράφεται με αν. Σίγουρα το ΠΑΣΟΚ έκανε πολλά και σοβαρά λάθη. Αποδείχθηκε ανέτοιμο και ανεπαρκές για το μέγεθος των προκλήσεων με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπο. Ακόμα πιο ανέτοιμα όμως αποδείχθηκαν τα υπόλοιπα κόμματα, όπως και η ελληνική κοινωνία. Έτσι, η άποψη ότι το ΠΑΣΟΚ θυσιάστηκε για τη χώρα έχει ίσως βάση. Κατά κάποιον τρόπο έχει δικαιωθεί ηθικά. Στην πολιτική ωστόσο εκτός από την ηθική των προθέσεων υπάρχει και η ηθική των αποτελεσμάτων. Κι εκεί το ΠΑΣΟΚ έχασε τελείως το παιχνίδι.
2007-2011 Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Από το Μνημόνιο στην κατάρρευση και το pasokification που έκανε τον γύρο του κόσμου.
Γιατί την πλήρωσε μόνο το ΠΑΣΟΚ και όχι η ΝΔ ή ο ΣΥΡΙΖΑ με τα δικά τους μνημόνια; Θυσιάστηκε για να σώσει τη χώρα; Πόσο κόστισε ο εσωτερικός εμφύλιος των κορυφαίων στελεχών; Ποιοι πλήρωσαν ακριβά το «λεφτά υπάρχουν»; Κηπουροί και πρίγκιπες ή οργανωτικό χάος; Ποιοι χρειάστηκαν οικονομικό φροντιστήριο; Ανέτοιμη Ελλάδα σε μια ανέτοιμη Ευρώπη; Πώς παίξαμε το παιχνίδι της Μέρκελ και του Σόιμπλε; Ποιοι πριμοδότησαν και ποιοι ήταν τα θύματα της βίας και του λαϊκισμού; Θα μπορούσαν τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά;
Η αναζήτηση απαντήσεων είναι το αντικείμενο του βιβλίου.
Πολιτική
Έρικ Χόμπσμπάουμ
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με το κύμα ανόδου εθνικιστικών κομμάτων, αυξήθηκε ραγδαία η χρήση του όρου «εθνικισμός». Σε αυτήν τη συλλογή κειμένων του Eric Hobsbawm, την οποία επιμελήθηκε ένας από τους πιο γνωστούς σύγχρονους ιστορικούς, ο Donald Sassoon, φίλος και µελετητής του έργου του, βρίσκουμε ορισμένες από τις πιο καίριες σκέψεις του κορυφαίου ιστορικού του 20ού αιώνα πάνω σε αυτό το αμφιλεγόμενο ιστορικό ζήτημα. 23 κείµενα τα οποία καλύπτουν ένα µακρύ διάστηµα της διανοητικής διαδροµής του συγγραφέα, από το 1962 έως και το 2005, επικεντρωµένα στο φαινόµενο του εθνικισµού, που σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς ζούμε στο κατώφλι μιας εποχής όπου το διαδίκτυο και η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου διαρρηγνύουν τα εθνικά σύνορα, την ίδια στιγμή που, ως αντίδραση, ο εθνικισμός μοιάζει να αναδύεται ξανά, με νέα ορμή.
Ο Eric Hobsbawm, περισσότερο από κάθε άλλον ιστορικό του καιρού μας, προσέγγισε με μεγάλη προσοχή και σοβαρότητα αυτά τα κινήματα, χωρίς ποτέ να στηλιτεύει τον εθνικισμό και τον πατριωτισμό ως απλώς παράλογα. Χρειαζόμαστε σήμερα την καθαρή ματιά του, όπως τη χρειαζόμασταν και όσο ζούσε. Το Για τον εθνικισμό είναι ένα έργο απαραίτητο για όσους θέλουν να κατανοήσουν αυτά τα φαινόμενα.
Πολιτική
Δημήτρης Χριστόπουλος
Το βιβλίο φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν οδηγό στον κόσμο του κράτους. Ένα ταξίδι στο κράτος. Η περιπέτεια του ταξιδιού, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και κυρίως του δύσκολου ταξιδιού, είναι ζωτική για τη γνώση.
Από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Χομπς, τον Σπινόζα, τον Ρουσσώ και τον Μαρξ, από τον Κέλσεν και τον Καρλ Σμιτ μέχρι τον Πουλαντζά και τον Αριστόβουλο Μάνεση, το βιβλίο επιχειρεί μια κριτική και ανάλυση των εννοιών που συνθέτουν τον κόσμο του κράτους και του δικαίου. Με αναφορές στην ευρωπαϊκή ιστορία, από τον Μεσαίωνα έως την ύστερη νεωτερικότητα, που γέννησε την πρώτη ύλη του βιβλίου. Γιατί είμαστε η ιστορία μας: οι έννοιες των εννοιών μας, στον κόσμο του δικαίου και της πολιτικής, είναι η ίδια η ευρωπαϊκή ιστορία με τα επιτεύγματα, τα αδιέξοδα και τις αβεβαιότητες των καιρών μας. Γι’ αυτές μαθαίνουμε, με βάση αυτές κατανοούμε.
Το κράτος και η κυριαρχία του. Το δίκαιο και τα δικαιώματά μας: η διττή φύση του μυθικού Κενταύρου, μισός άνθρωπος και μισός κτήνος, όπως παρομοίασε το κράτος ο Μακιαβέλλι. Λέξεις που χωρούν τα πλείστα της συμβίωσης και αφορούν τους πάντες: όλοι και όλες τις χρησιμοποιούν. Γύρω από τους κορμούς του κράτους και του δικαίου μεγαλώνουν τα κλαδιά του δέντρου: ο λαός, το πολιτικό και φυλετικό έθνος, η επικράτεια και οι επιβουλές της, τα πολιτεύματα από την απολυταρχία έως τη συνταγματική δημοκρατία, το κράτος δικαίου και ο εκφυλισμός του, τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και οι απειλές τους – χθες, σήμερα και πάντα. Και από τα κλαδιά αυτά ξεκινάνε άλλα, μικρότερα, γεμάτα καρπούς. Θεριεύουν και μαραίνονται σαν έρχεται η στιγμή τους: η μορφή του Κενταύρου μετασχηματίζεται.
Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης και η αναγνώστρια δεν θα βρουν μια αξιακά αμερόληπτη προσέγγιση. Προσδοκία του συγγραφέα, όμως, είναι να βρουν μια έντιμη υποκειμενική προσέγγιση, που συγκροτεί το αντικείμενο με αξιώσεις ακαδημαϊκής στερεότητας και εγκυρότητας.
Το βιβλίο φιλοδοξεί να πει τα απαραίτητα, ώστε οι αναγνώστες να προσανατολιστούν στον σύνθετο κόσμο του κράτους και του δικαίου· και να τα πει με έναν τρόπο όσο γίνεται πιο ζωντανό και άμεσο, όχι όμως διεκπεραιωτικό.
Πολιτική
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Ο βασικός κορμός του βιβλίου αποτελείται από τα πολιτικά ημερολόγια δύο περιόδων: 2019-2021 και 2012-2013.
Περιλαμβάνονται επίσης και κάποια άλλα κείμενα που έχω κατά καιρούς δημοσιεύσει σε εφημερίδες την περίοδο 2019-2021 αλλά και στο περιοδικό Κάπα το 1987, και τα οποία κατά τη γνώμη μου παραμένουν επίκαιρα στη σημερινή συγκυρία και εξακολουθούν να έχουν γενικότερο ιδεολογικό ενδιαφέρον.
Συμπεριλαμβάνεται ακόμα, με τη μορφή εισαγωγής, ένα εντελώς νέο κείμενο, το οποίο εξηγεί την επιλογή της παρέμβασης με τη μορφή πολιτικού ημερολογίου και εμπεριέχει αρκετά βιωματικά στοιχεία, τόσο της πολιτικής όσο και της προσωπικής μου διαδρομής.
Παρότι οικονομολόγος –που ως τέτοιος έχει την τάση να εμβαθύνει σε θέματα οικονομίας– θεωρώ ότι η Αριστερά, αν θέλει να ανακτήσει την ιδεολογική, και όχι μόνο, ηγεμονία της, οφείλει να παρεμβαίνει σε μια πολύ ευρεία γκάμα θεμάτων. Γι’ αυτό και στο πολιτικό μου ημερολόγιο θα συναντήσει κανείς από αναλύσεις για τη σημασία της δημοσιονομικής πολιτικής μέχρι λογοτεχνικά κείμενα του Τζόναθαν Κόου, του Αντρέα Καμιλέρι, της Μάρως Δούκα και του Εντουάρ Λουί· από θέσεις για τις ιδιωτικοποιήσεις φυσικών μονοπωλίων μέχρι ζητήματα φύλου· από τα ανθρώπινα δικαιώματα μέχρι την περιβαλλοντική κρίση. Στα μάτια μου, όλα είναι αλληλένδετα, αποτελούν όλα πεδία δράσης για την Αριστερά. Μένει η ματιά του αναγνώστη και της αναγνώστριας.
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Πολιτική
Τζενκίζ Ακτάρ
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη μελλοντική πορεία της Τουρκίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αποτελούσε υπόδειγμα για τις μουσουλμανικές χώρες και ήταν υποψήφια για να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Η αποτυχία της ευρωπαϊκής της πορείας, για την οποία είναι συνυπεύθυνη και η Ευρώπη, ήταν προάγγελος μιας εκτροπής από την πορεία εκδυτικισμού.
Η Τουρκία γίνεται πολεμοχαρής στην εσωτερική και εξωτερική της πολιτική, ενώ οι χώρες της Δύσης προσπαθούν να διαχειριστούν την “τουρκική κρίση” χωρίς να την έχουν κατανοήσει. Αμφιταλαντεύονται στον τρόπο αντιμετώπισης, ενώ η μεγάλη αυτή χώρα οδηγείται στην αποσύνθεση. Ο συγγραφέας μάς δίνει τα απαραίτητα εργαλεία ανάλυσης για να κατανοήσουμε τον διαμελισμό μιας κοινωνίας ανάμεσα στο κράτος, το έθνος, τη θρησκεία, τους αυτοκρατορικούς μύθους και τη Δύση.
Πολιτική
Σταύρος Τσακυράκης
Στις ΗΠΑ, η Κου Κλουξ Κλαν μπορεί ελεύθερα να διακηρύσσει το αμόλυντο της αρίας φυλής. Προκλητικές ρατσιστικές ύβρεις, ακόμη και συμβολικές πράξεις εκφοβισμού, όπως το κάψιμο σταυρού στην αυλή του σπιτιού οικογένειας μαύρων, μένουν ατιμώρητες. Οι νεοναζί είναι ελεύθεροι να διαδηλώνουν, φορώντας φασιστικές στολές και τη σβάστικα, έξω από τις κατοικίες Εβραίων. Οι διαφωνούντες με τον πόλεμο στο Βιετνάμ μπορούσαν να περιφέρονται στα δικαστήρια με κονκάρδα που έγραφε «Γαμώ την υποχρεωτική στράτευση» και να δηλώνουν ότι, αν στρατεύονταν, ο πρώτος που θα σκότωναν θα ήταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο τύπος είναι ελεύθερος να δημοσιεύει και την πιο κακόβουλη κριτική, να διαστρέφει την πραγματικότητα, να προβαίνει σε ψευδείς ισχυρισμούς, να προκαλεί την αγανάκτηση ή και την ψυχική οδύνη. Και δεν είναι μόνο ο κάθε μορφής και περιεχομένου γραπτός ή προφορικός λόγος που διεκδικεί –και συνήθως απολαμβάνει– πλήρη προστασία. Κάθε συμβολική πράξη που περιέχει μήνυμα διεκδικεί το δικαίωμα της ελευθερίας.
Όλα τα φιλελεύθερα και δημοκρατικά συντάγματα περιέχουν διατάξεις για την ελευθερία του λόγου και του τύπου. Σε όλο τον κόσμο η ελευθερία της έκφρασης έχει φανατικούς υποστηρικτές και σε όλες τις φιλελεύθερες δημοκρατίες χαίρει προστασίας. Ωστόσο, πουθενά η προστασία αυτή δεν είναι τόσο ισχυρή όσο στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, η αμερικανική προσέγγιση στο θέμα αυτό μας αφορά όλους.
Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ, το εμβληματικότερο ίσως κείμενο του Σταύρου Τσακυράκη, υπήρξε ορόσημο στην ελληνική βιβλιογραφία της ελευθερίας της έκφρασης, καθώς εισήγαγε το ελληνικό κοινό στη νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και δίδαξε γενιές φοιτητών. Η νέα του έκδοση έχει εμπλουτιστεί με μεταγενέστερες σημαντικές αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου, πρόλογο και εκτενές επίμετρο.