Θηρία ανήμερα

Ο Νίκος Χουλιαράς γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1940 στα Γιάννενα. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους. Κατά το χρονικό διάστημα 1965-1970 ασχολήθηκε με τη μουσική. Έγραψε πολλά τραγούδια –που τα τραγούδησε ο ίδιος, καθώς και άλλοι γνωστοί τραγουδιστές– με μεγάλη επιτυχία. Ήταν, επίσης, ο πρώτος που έκανε διασκευές σε δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε τα ηπειρώτικα στο κοινό της Αθήνας. Από το 1962 μέχρι και σήμερα, γράφει και δημοσιεύει, κατά καιρούς, σε διάφορα περιοδικά ποιήματα, πεζά, καθώς και κείμενα για τη ζωγραφική.

Ο τόμος συγκεντρώνει στις 650 σελίδες του τέσσερις από τις σημαντικότερες συλλογές διηγημάτων που εξέδωσε η σημαντικότατη αυτή προσωπικότητα των ηπειρωτικών γραμμάτων των αρχών του 20ου αιώνα. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται οι συλλογές Διηγήματα της στάνης, Διηγήματα από τα χρόνια της σκλαβιάς, Διηγήματα της ξενιτιάς και τα περίφημα Διηγήματα του μικρού σκολειού. Ο Χρηστοβασίλης ξεχωρίζει για τη ρέουσα πρόζα και τη ζωντανή γλώσσα του που για δεκαετίες τον κατέστησε ιδιαίτερα δημοφιλή στο αναγνωστικό κοινό. Μέσα στον κόσμο των διηγημάτων που δημιουργεί ο συγγραφέας με τη γραφίδα του κυριαρχούν οι λαϊκές παραδόσεις, κυρίως της Ηπείρου, χωρίς αυτό να μετατρέπει τα διηγήματά του σε στερεότυπες φολκλορικές αφηγήσεις. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα εκτενέστατο γλωσσάριο που ερμηνεύει τις σπάνιες και ιδιωματικές λέξεις που χρησιμοποιεί ο Χρηστοβασίλης για να προσδώσει αληθοφάνεια στον κόσμο που προσπαθεί να αναπλάσει μέσα από τις σελίδες του. Επίσης, με αφορμή τα Διηγήματα του μικρού σκολειού περιλαμβάνεται εκτενές επίμετρο του μεγάλου δασκάλου Χριστού Τσολάκη για τον τρόπο εκπαίδευσης -συχνά βάρβαρο ως προς τις μεθόδους- των ελληνόπουλων από την αρχαιότητα μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο Χρήστος Χρηστοβασίλης (1862-1937) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους της Ηπείρου. Διακρίθηκε κυρίως στο είδος του διηγήματος, όπου ξεχώρισε για τη φυσικότητα της πρόζας, τη ζωντάνια της γλώσσας, το χιούμορ και τη δημιουργική αξιοποίηση των λαϊκών παραδόσεων. Φλογερός πατριώτης, αναμείχθηκε με ποικίλους τρόπους στην προσπάθεια απελευθέρωσης των σκλαβωμένων περιοχών του Ελληνισμού, ενώ καταδικάστηκε σε θάνατο σε νεότατη ηλικία από τους Τούρκους το 1882 για την επαναστατική του δράση. Πολυταξιδεμένος, χάρη κυρίως στην ιδιότητά του ως δημοσιογράφου, δεν έχασε ποτέ την ελληνοκεντρικότητά του και προπάντων τη λατρεία του για την πολιτιστική κληρονομιά της Ηπείρου. Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται τέσσερις από τις σημαντικότερες συλλογές διηγημάτων του, οι οποίες συνοδεύονται από διαφωτιστική εισαγωγή, πλούσιο ερμηνευτικό λεξιλόγιο και ένα έξοχο επίμετρο του μεγάλου δασκάλου Χρίστου Τσολάκη για την εκπαίδευση των ελληνόπουλων από την αρχαιότητα ως και τα χρόνια του Χρηστοβασίλη.