Ξένη λογοτεχνία

Ένας τόπος για να επιστρέφεις είναι ο τίτλος της ιστορίας ζωής του Τζεντ Τιούκσμπουρι, όπως την αφηγείται ο ίδιος, έχοντας φτάσει στη μέση ηλικία και έχοντας πια συμφιλιωθεί με τον εαυτό του και με το περιβάλλον του. Την αφηγείται με μια γλώσσα ολοζώντανη που κινείται από το ποιητικό μέχρι το ωμό και το άσεμνο, με ελεγχόμενη συγκίνηση και καυστικό χιούμορ, αρχίζοντας από τα παιδικά του χρόνια σε μια άχρωμη αγροτική περιοχή της Αλαμπάμα και φτάνοντας μέχρι την επίτευξη των στόχων του: να γίνει ένα διακεκριμένος καθηγητής φιλολογίας που θα κατέχει πλήρως και σε βάθος το αντικείμενό του.

Ο Τζεντ γεννιέται στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στα εννιά του χρόνια χάνει τον μέθυσο και ακαμάτη πατέρα του σ’ ένα δυστύχημα που αγγίζει τα όρια του κωμικού. Η πανέξυπνη, υπερδραστήρια και πρακτική μητέρα του σπεύδει να μετοικήσει και να στήσει μια καινούργια ζωή για τον εαυτό της και το αγόρι της. Η ζωή τους κυλάει ομαλά μέσα στις δυσκολίες της και, όταν πια ο Τζεντ τελειώνει το σχολείο, η μητέρα του μία μόνο συμβουλή τού δίνει: «Να παίρνεις ό,τι είναι να πάρεις και μετά να τραβάς παρακάτω. Μη σταματάς πουθενά».

Ο Τζεντ συνεχίζει ακάθεκτος και διαπρέπει στους τομείς της κλασικής και μεσαιωνικής φιλολογίας, παρότι μεσολαβεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και βρίσκεται για ένα διάστημα να πολεμάει στο πλευρό των Ιταλών Παρτιζάνων. Με την επιστροφή του στον τόπο του, ξαναγυρίζει στο πανεπιστήμιο και παντρεύεται. Όμως η γυναίκα του πεθαίνει λίγο καιρό μετά τον γάμο τους. Ακολουθεί μια θυελλώδης σχέση με μια παλιά του γνώριμη, η οποία σφραγίζει όλο το μυθιστόρημα. Μετά το τέλος αυτής της σχέσης, της συναρπαστικής και ολέθριας, ο Τζεντ θα ξαναπαντρευτεί, θα αποκτήσει έναν γιο, και θα χωρίσει. Και τότε θα έρθει πια η ώρα να κάνει τον απολογισμό του με μάτι κοφτερό και με ανελέητο χιούμορ, σφυροκοπώντας και κατανοώντας, ίσως και δίνοντας άφεση στον εαυτό του.

Όλα αυτά, με φόντο μια Αμερική που σπεύδει να περάσει στη φάση της ευημερίας, τόσο μετά τον Α΄ όσο και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Διότι στο παρασκήνιο των μυθιστορημάτων του Γουόρεν υπάρχει πάντα η Ιστορία. Ενίοτε και στο προσκήνιο.

Το Ένας τόπος για να επιστρέφεις είναι το τελευταίο μυθιστόρημα που έγραψε ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν και ένα από τα τρία καλύτερά του, όπως ο ίδιος πίστευε.

Με αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας μάς προσφέρει τρία κλειδιά που μας επιτρέπουν να προσπελάσουμε το συγγραφικό του σύμπαν: τον έρωτα, στη πιο σπαρακτική του διάσταση, την περιπέτεια, με τη μεσαιωνική έννοια της αναζήτησης ενός Γκράαλ, και τον Αμερικανικό Νότο, ως μια διαλεκτική σχέση μεταξύ του ανήκειν και της απάρνησης.

—

Ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν γεννήθηκε στο Γκάθρι της Πολιτείας Κεντάκι των ΗΠΑ το 1905 και πέθανε στο Στράτον της Πολιτείας Βερμόντ το 1989.

Ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και πανεπιστη-μιακός δάσκαλος, είναι ο μόνος Αμερικανός συγγραφέας που τιμήθηκε τόσο με το βραβείο Πούλιτζερ ποίησης (δύο φορές, το 1957 και το 1979) όσο και με το Πούλιτζερ μυθιστορήματος (για το Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά, το 1947). Είναι επίσης ο πρώτος που έλαβε, το 1986, τον τίτλο του Δαφνοστεφούς Ποιητή των ΗΠΑ. Βραβεύθηκε με το Εθνικό Βραβείο ποίησης των ΗΠΑ και τιμήθηκε με το Medal of Freedom από τον Πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, καθώς επίσης και με το National Medal of Arts. Όπως έγραψαν οι New York Times, το πολυεπίπεδο ποιητικό και πεζογραφικό του έργο καθρεφτίζει με σύνθετο και περίπλοκο τρόπο την ανθρώπινη εμπειρία. Σταθερός στόχος του συγγραφέα είναι να διερευνήσει την έννοια της τιμής και της δικαιοσύνης, της αλήθειας και της ελευθερίας, της ευθύνης και της ενοχής.

Στις 2 Ιουλίου του 2022, µια ένοπλη ληστεία στη Γενεύη προκάλεσε πάταγο και µονοπώλησε την επικαιρότητα. Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία της.

Ένα τέλειο ζευγάρι, η Σοφί και ο Αρπάντ Μπράουν, ζει ειδυλλιακά σε µια πολυτελή έπαυλη από γυαλί, σ’ ένα από τα πλουσιότερα προάστια της πόλης, µέσα στα δάση. Εκείνη είναι δικηγόρος κι εκείνος εργάζεται για µεγάλη ιδιωτική τράπεζα. Πολύ σύντοµα, όµως, κι ενώ τα τεσσαρακοστά γενέθλια της Σοφί πλησιάζουν, τα πράγµατα θ’ αρχίσουν ν’ αλλάζουν. Η Καρίν και ο Γκρεγκ είναι γείτονες και φίλοι του ζεύγους Μπράουν. Η Καρίν δουλεύει σε µπουτίκ ρούχων και ο Γκρεγκ είναι αστυνοµικός µε πολύ καλή φήµη. Η Σοφί όµως του γίνεται έµµονη ιδέα κι αρχίζει να την παρακολουθεί ακόµη και στις πιο ιδιωτικές της στιγµές. Ταυτόχρονα, ένας µυστηριώδης τύπος περιτριγυρίζει το σπίτι των Μπράουν. Κάποιος που ετοιµάζεται να προσφέρει στη Σοφί ένα δώρο για τα γενέθλιά της που θα τη συγκλονίσει. Κάποιος που γνωρίζει από παλιά τους Μπράουν και τα µυστικά τους. Πώς όλα αυτά τα πρόσωπα συνδέονται µε µια ληστεία που θα γίνει σ’ ένα από τα µεγαλύτερα κοσµηµατοπωλεία της Γενεύης;

«Ένα θρίλερ µε διαβολική τεχνική!» La Τribune de Genève
«Θα µπορούσε να πει κανείς πως η έκφραση page turner εφευρέθηκε για τον Ζοέλ Ντικέρ!» Télérama

Οι αδερφές Μπλου ήταν πάντα δεμένες, παρότι εξαιρετικά διαφορετικές.

Η Έιβερι, η μεγαλύτερη, είναι μια καθωσπρέπει δικηγόρος που μένει στο Λονδίνο, κρύβει όμως ένα μυστικό που θα μπορούσε να καταστρέψει ολοκληρωτικά την τέλεια ζωή της.

Η Μπόνι, πρωταθλήτρια πυγμάχος, έπειτα από μια βαριά ήττα παράτησε το μποξ και πλέον δουλεύει ως πορτιέρισσα σε ένα μπαρ στο Λος ‘Αντζελες. Ώσπου ένα βράδυ μια απερίσκεπτη πράξη της την αναγκάζει να φύγει από την πόλη.

Η Λάκι, η αντιδραστική μικρότερη αδερφή, είναι μοντέλο στο Παρίσι, μα έχει έρθει πια η ώρα να υποστεί τις συνέπειες της άστατης ζωής της.

Τρίτη στη σειρά ήταν η Νίκι, της οποίας ο απροσδόκητος χαμός έναν χρόνο πριν κλόνισε τις υπόλοιπες και τάραξε την ισορροπία της τετράδας.

Όταν οι τρεις εναπομείνασες αδερφές συναντιούνται στη Νέα Υόρκη με σκοπό να αποτρέψουν την πώληση του σπιτιού όπου μεγάλωσαν, διαπιστώνουν ότι μόνο αν ξανάρθουν κοντά θα καταφέρουν να νικήσουν το πένθος, τον εθισμό και τη θλίψη και να ερωτευτούν ξανά τη ζωή.

Ο Φρόυντ ίδρυσε την ψυχανάλυση σε μια ιστορική φάση της ανθρωπότητας όπου οι ευρωπαικές κοινωνίες έχαιραν σχετικής γαλήνης και προόδου. Είναι ενδεικτικό ότι η προώθηση της ψυχανάλυσης εντάχθηκε σε μια περίοδο όπου το ψυχικό σύμπτωμα τέθηκε ως αντικείμενο θεραπείας διαμέσου της λειτουργίας της σκέψης και της ομιλίας ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, έξω από το οικογενειακό περιβάλλον και τους θρησκευτικούς θεσμούς.

Η υστερία και οι υστερικές ασθενείς οδήγησαν τον Φρόυντ να δομήσει το εργαλείο της ψυχανάλυσης εντυπωσιασμένος από τη δύναμη της ασυνείδητης σεξουαλικότητας, η οποία δημιουργούσε συμπτώματα ως διέξοδο στη μη πραγμάτωση μιας ασυνείδητης απαγορευμένης επιθυμίας. Βρήκε στην τραγωδία του Οίδίποδα την πυρηνική ανθρώπινη φαντασίωση, που αφορά τον οικογενειακό πυρήνα.

Ο Φρόυντ πρωτοέγραψε για την υστερία γύρω στα 1893, μετά από τα χρόνια εκπαίδευσης που πέρασε στο Παρίσι, με καθηγητή τον φημισμένο Charcot. Είχε αντιληφθεί ότι το υστερικό σύμπτωμα, παρ’ όλη τη σωματικότητά του, συνδέεται με ψυχικό δημιουργήματα, και μάλιστα συμβολικής φύσης, με σεξουαλικό χαρακτήρα.

Εν αρχή είναι το σώμα με τις διεγέρσεις του, τα ερεθίσματα, τον αισθητηριακό κόσμο του, την κινητικότητά του, την ευχαρίστηση και τη δυσαρέσκεια. Έρχεται σε επαφή με τους άλλους και τα πράγματα που θα εγγράφουν προοδευτικό ως εσωτερικές αναπαραστάσεις κι αντικείμενα.

Ο Φρόυντ παρακολούθησε την Ντόρα το 1900, έγραψε για την περίπτωση το 1901, και τη δημοσίευσε αργότερα, το 1905, για λόγους εχεμύθειας, υπό τον τίτλο Απόσπασμα μιας ανάλυσης υστερίας.

Στη συζήτηση των ψυχοσωματιστών, αυτό που διαφαίνεται είναι οι δυσκολίες της Ντόρας να απαντήσει στις ψυχικές συγκρούσεις, ελλείψει μιας ευκαμψίας και ρέουσας επικοινωνίας ανάμεσα στις διάφορες πλευρές που συνιστούν τον ψυχικό της κόσμο. Το σώμα της γίνεται το πεδίο έκφρασης των συγκρούσεων, όχι μόνο της επίλυσής τους, αλλά κυρίως της μη δυνατότητάς τους ψυχικής απορρόφησης.

Μέσα από τη συζήτηση των ψυχοσωματιστών, η Ντόρα μοιάζει να χρησιμοποιεί τα συμπτώματά της ως ασπίδα απέναντι στη βαριά ατμόσφαιρα της παιδικής ηλικίας της και στα υπερδιεγερτικά γεγονότα της εφηβείας της.Υπ’ αυτή την έννοια, η υστερία της αποτελεί συχνά ένα είδος αλεξιδιεγέρσιου, που αποδεικνύεται με τον καιρό χρόνιο και εύθραυστο.Όταν, μάλιστα, δεν είναι ούτε κι αυτό ικανό να αμυνθεί και να προστατέψει, τότε η σωματική αρρώστια μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα της ψυχικής καταστροφικότητας.