Ξένη λογοτεχνία
Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, το πιο σημαντικό πρόσωπο των αγγλικών γραμμάτων, μας άφησε κληρονομιά περίπου ένα εκατομμύριο λέξεις. Για τη ζωή του, όμως, γνωρίζουμε ελάχιστα και σκόρπια γεγονότα που φωτίζουν τον λαβύρινθο από υποθέσεις για το ποιος πραγματικά ήταν. Μέσα από αυτό τον λαβύρινθο ο Bill Bryson μας οδηγεί με ζωντανή αφήγηση και χιούμορ, για να μας αποκαλύψει τον Σαίξπηρ ως άνθρωπο.
Αξιολογώντας προσεκτικά και τεκμηριωμένα τα συμπεράσματα προηγούμενων μελετών, ο Bryson επικεντρώνεται στο τι πραγματικά ξέρουμε για τον Σαίξπηρ και ταυτόχρονα αποτίει φόρο τιμής στον δραματουργό με το μοναδικό ταλέντο και την αστείρευτη ευρηματικότητα.
Μια βιογραφία που προχωρά πέρα από τις θεωρίες συνωμοσίας για να προσεγγίσει την ουσία: τη ζωή του σπουδαίου συγγραφέα.
Ελληνική λογοτεχνία
Σκοτείνιαζε. Το ουαί σου το μεγάλο πανί ήταν αφημένο λάσκο
Ορίζοντας απολιθωμάτων. Περίοδος εξαφανίσεων
ή
Στις διαβάσεις όπου δεν υπάρχει πατρίδα
Ανάμεσα στους κόσμους που ενώνω […]
Κυκλοφορεί στις 4.5.22
Ποίηση
Το ίχνος της απώλειας, της αντοχής και της εγκαρτέρισης σφραγίζουν τα ποιήματα της Μαριαλένας Σπυροπούλου. Η ποιήτρια αποτυπώνει με σπαρακτική ειλικρίνεια το γυναικείο βίωμα, μετουσιώνει τα «θέλω του κόσμου» σε ποιητική τροφή, σε σάρκα της γλώσσας.
Ξένη λογοτεχνία
Η παρακμή της αστικής τάξης και η αποσύνθεση της αγγλικής κοινωνίας την περίοδο του Μεσοπολέμου σε «ένα από τα πιο συγκλονιστικά και πικρά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα» (Guardian).
Έπειτα από επτά χρόνια γάμου η όμορφη λαίδη Μπρέντα βαριέται τα πάντα και κυρίως το σπίτι της, την επιβλητική γοτθική έπαυλη-καμάρι και χαρά του συζύγου της, Τόνι. Γοητεύεται από έναν κοσμικό νεαρό και προσπαθεί, με διάφορα κόλπα, να μην πάρει απλώς διαζύγιο, αλλά να εξασφαλίσει και πλούσια διατροφή. Ο Τόνι τής το αρνείται και πηγαίνει να εξερευνήσει τη Λατινική Αμερική όπου μπλέκεται σε απίστευτες περιπέτειες.
«Κομψότατη σάτιρα… υπέροχο βιβλίο» (Τζον Μπάνβιλ), το Μια χούφτα σκόνη εκδόθηκε το 1934 και θεωρείται το αριστούργημα του Γουό (1903-1966), του «καλύτερου συγγραφέα της γενιάς μας», όπως τον χαρακτήρισε ο Γκράχαμ Γκριν. Το 1988 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές την Κρίστιν Σκοτ Τόμας, την Αντζέλικα Χιούστον, τον Άλεκ Γκίνες, την Τζούντι Ντεντς κ.ά.
Ελληνική λογοτεχνία
«Εγώ σ’ όλη μου τη ζωή πήγαινα ασορτί με την Ελλάδα. Δράμα αυτή; Δράμα κι εγώ. Αδύνατον να ξεσπάσει καταιγίδα στη χώρα και να μη βρεθώ στο κέντρο της εγώ».
Διδώ Σωτηρίου
Μέσα στον ζόφο των αλλεπάλληλων κρίσεων ένιωσα ξαφνικά την έντονη ανάγκη να ανασάνω λίγο φρέσκο αέρα, να αισιοδοξήσω. Αποφάσισα λοιπόν ότι είχε έρθει η ώρα να ξαναζωντανέψω το ίνδαλμά μου, τη Διδώ Σωτηρίου. Είναι άδικο να τη λησμονούν σιγά σιγά οι παλιότεροι και να την αγνοούν τελείως οι νεότεροι. Δεν υπήρχε άλλη σαν κι αυτή τη γυναίκα-πολεμίστρια του καλού που διέσχισε ολόκληρο τον 20ό αιώνα, βρέθηκε στο επίκεντρο κάθε ελληνικής τραγωδίας (από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τη χούντα) και κατάφερε να δρασκελίσει όλα τα ερείπια φορώντας το αιώνιο χαμόγελό της, κόκκινο μπερέ, κολιέ και άρωμα. Άρχισα αμέσως την έρευνα (με αφορμή την οποία εν τέλει εμπνεύστηκα το βιβλίο Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας) και ευτυχώς, γιατί χάθηκαν εν τω μεταξύ η Άλκη Ζέη κι ο Νίκος Μπελογιάννης, οι μοναδικοί επιζώντες που την ήξεραν από την καλή και την ανάποδη.
Ελπίζω ότι έγραψα μια εντελώς υβριδική βιογραφία με τον χαρακτηριστικό τίτλο Ονειρεύτηκα τη Διδώ. Γιατί πράγματι την ονειρεύτηκα ολοζώντανη, ακαταπόνητη και γελαστή, όπως ήταν πάντα, να μου διηγείται με το νι και με το σίγμα τη ζωή της που ήταν αγρίως απίθανη!
Λ. Δ.
Ξένη λογοτεχνία
Το βιβλίο ετούτο αποκαλύπτει τι χρειάστηκε για να συνεχίσω να προχωρώ και να ωριμάζω· και για σας που παλεύετε πολύ καιρό, ελπίζω ότι θα αποτελέσει έμπνευση καθώς ταξιδεύετε στα δικά σας μονοπάτια προς την πραγματοποίηση των φιλοδοξιών σας.
Η Bernardine Evaristo από παιδί βίωσε τον ρατσισμό από γείτονες, ιερείς και από λευκά μέλη του οικογενειακού της περιβάλλοντος. Το Μανιφέστο της είναι ένα βιβλίο για το πώς να μην τα παρατάς. Μια προσωπική εξομολόγηση για το θάρρος που επέδειξε και τις δυσκολίες που ξεπέρασε για να κατακτήσει την επιτυχία.
Είναι η πρώτη μαύρη συγγραφέας που κέρδισε το Βραβείο Booker με το Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο το 2019· εκλέχτηκε πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2022· το βιβλίο της Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο έφτασε στο νούμερο ένα της λίστας με τα ευπώλητα βιβλία τσέπης στην Αγγλία τον Ιούνιο του 2020.
Ζει στο Λονδίνο και εργάζεται ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο Μπρουνέλ.
Ξένη λογοτεχνία
Από τον Τάρταρο στη Θεογονία του Ησιόδου και το σκότιο βασίλειο του Σεόλ στο εβραϊκό κείμενο της Βίβλου μέχρι τις επίγειες εικόνες της Κόλασης στον 21ο αιώνα, το βιβλίο αυτό μας οδηγεί σε τρεις χιλιετίες αιώνιας καταδίκης.
Σ’ αυτή τη διαδρομή, ακολουθούμε τον Οδυσσέα ή τον Αινεία στην κάθοδό τους στο βασίλειο των σκιών· στοχαζόμαστε μαζί με τον Σωκράτη για την τιμωρία των ψυχών· συναντάμε τον Διάβολο όπως τον φαντάστηκε ένας Ιρλανδός μοναχός του 12ου αιώνα, σαν ένα τέρας με χίλια γιγαντιαία χέρια· περιπλανιόμαστε στους εννέα κύκλους της Κόλασης του Δάντη, όπου οι γαστρίμαργοι, οι ψεύτες, οι αιρετικοί, οι δολοφόνοι και οι υποκριτές υποβάλλονται σε βασανιστήρια ανάλογα με το έγκλημα που διέπραξαν· και γινόμαστε μάρτυρες των συζητήσεων στη βικτωριανή Αγγλία όταν οι εξελίξεις της επιστήμης έθεταν εν αμφιβόλω την ιδέα της αιώνιας ζωής.
Αντλώντας στοιχεία από τη θρησκευτική ποίηση, τα έπη, τις θεολογικές πραγματείες, τις ιστορίες θαυμάτων και τις διηγήσεις για τη ζωή των αγίων, ο συναρπαστικός αυτός τόμος με τα τοπία του κολασμού από την αρχαία Εγγύς Ανατολή και την Ελλάδα μέχρι τη σύγχρονη Αμερική δείχνει ότι η Κόλαση δεν έχει πάψει να μας στοιχειώνει, τόσο στη ζωή όσο και στο θάνατο.
Ελληνική λογοτεχνία
Βιογραφία μιας Αυτοκρατορίας. Κυβερνώντας Οθωμανούς σε μια εποχή επαναστάσεων
Μέσα από το φακό της «μικροϊστορίας» ενός Φαναριώτη, του Στέφανου Βογορίδη, που έμεινε πιστός στον σουλτάνο (παρότι ο αδερφός του υπήρξε ένθερμος οπαδός της ελληνικής επανάστασης και επιστήθιος φίλος του Κοραή), το βιβλίο ανιχνεύει τη «μεγάλη», συναρπαστική και από πολλές απόψεις άγνωστη ιστορία της φαναριώτικης κοινότητας –μιας από τις πιο προβεβλημένες και πιο ιδιότυπες ελίτ των Βαλκανίων– σκιαγραφώντας τα ευρύτατα δίκτυα, υπεράνω εθνοτικών, θρησκευτικών και θεσμικών συνόρων, στα οποία κινήθηκε.
Ρίχνει έτσι νέο φως στην κρίση και τη μεταβολή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις αρχές του 19ου αιώνα, μια κρίσιμη περίοδο που σηματοδοτεί τις παραμονές των δυτικότροπων μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ και τις απαρχές τριών διακριτών ιστοριών: του εθνικισμού στα Βαλκάνια, του αυτοκρατορικού εκσυγχρονισμού στην Κωνσταντινούπολη και της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας στη Μέση Ανατολή. Το αποτέλεσμα είναι μια ευρέος φάσματος ανάλυση της διακυβέρνησης ως ζωντανής εμπειρίας σε μια ιστορική στιγμή κατά την οποία φαίνεται να απουσίαζε ένα σαφές σχέδιο εξουσίας.
Ξένη λογοτεχνία
Πιθανόν να είμαι από αυτούς τους λίγους που δεν προτίθενται να χαρακτηρίσουν τη μετάφραση των συγκεκριμένων ποιημάτων του Τ. Σ. Έλιοτ ως μια επίπονη εργασία ή να προσδώσουν σ’ αυτό το μεταφραστικό έργο τον χαρακτήρα μιας μεγάλης, συστηματικής και πολύπλοκης ενασχόλησης με τις χιλιάδες σελίδες των ακαδημαϊκών και κριτικών αναλύσεων, που ομολογώ πως αναγκάστηκα να συμβουλευτώ, όχι όμως για να τις εγκλείσω στο παραδοθέν έργο, αλλά για να βεβαιώσω πως η δική μου ανάγνωση είναι μια άλλη ανάγνωση, που απευθύνεται σε άλλους αναγνώστες, ογδόντα ένα χρόνια μετά την παράδοση της μετάφρασης της Έρημης Χώρας του Γιώργου Σεφέρη στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Η μετάφραση της Έρημης Χώρας ήταν κυρίως μια οφειλή προς τον εαυτό μου, μια οφειλή που είχα τολμήσει να υποσχεθώ ως έφηβος στις συνομιλίες μου με τους νεκρούς ποιητές που οδήγησαν μέχρι σήμερα τη γλώσσα μου, αλλά θα κρατήσω κρυμμένα κι εγώ από την πλευρά μου ένα δυο ακόμη στοιχεία που δεν έχω ξοφλήσει και που αν ζήσω θα τα πραγματοποιήσω, αλλιώς θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε ημιτελή κατάσταση και σε μορφή σπαραγμάτων δεξιά κι αριστερά.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Μπάρνεϋ δεν έχει κάνει και λίγα πράγματα στη ζωή του. Επιτυχημένος τηλεοπτικός παραγωγός, έζησε έντονα νεανικά χρόνια στο Παρίσι, αγαπάει τις γυναίκες, τα πούρα και το ποτό, παντρεύτηκε τρεις φορές, έχει τρία παιδιά, απεχθάνεται τους συγγραφείς και εξοργίζεται ιδιαίτερα με όσους αμφισβητούν τον κόσμο της εικόνας που ο ίδιος υπηρετεί. Και να που το βιβλίο κάποιου άσπονδου φίλου της νεανικής του ζωής κατηγορεί τον Μπάρνεϋ για μύρια όσα, ακόμα και για φόνο. . . Έτσι ο ήρωάς μας αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα όπλα του αντιπάλου του. Θα πάρει μολύβι και χαρτί και θα γράψει την αυτοβιογραφία – απολογία της ζωής του.
Θυμωμένος αλλά συναισθηματικός, έχοντας επίγνωση πως σε λίγο βυθίζεται στα σκοτάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ, ο υπέροχος Μπάρνεϋ, συγκινητική και κωμική φιγούρα μαζί, επιτρέπει στον μεγάλο Καναδό συγγραφέα να συνθέσει μιαν ελεγεία για το κάποτε πολυπολιτισμικό Μόντρεαλ και έναν ύμνο στη ζωή και στην ανεκτικότητα με γενναιοδωρία αλλά και κριτική διάθεση, με χιούμορ στα όρια του σαρκασμού αλλά και με απέραντη τρυφερότητα.
Ελληνική λογοτεχνία
Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο. Η συγκρότηση της επιστήμης της νεοελληνικής φιλολογίας (1942-1982)
Τα συγκλονιστικά γεγονότα της δεκαετίας του 1940, καθώς και η ριζική εθνική και κοινωνική κρίση που προκάλεσαν, έστρεψαν το ενδιαφέρον στη μελέτη της ιστορίας και της λογοτεχνίας του Νέου Ελληνισμού. Κατά την περίοδο της Δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης, το ενδιαφέρον για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία εντάθηκε. Πώς αποτυπώνονται αυτές οι εξελίξεις στη μελέτη της λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο, στην εδραίωση και την ανάπτυξη δηλαδή της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας; Ανάπτυξη μιας επιστήμης σημαίνει προσδιορισμός της σχέσης της με τις όμορες επιστήμες, στην περίπτωσή μας την Αρχαία Ελληνική Φιλολογία και τη Νεότερη Ιστορία. Ανάπτυξη της επιστήμης σημαίνει, επίσης, σαφής διατύπωση των διαφορών της από συναφείς εξωπανεπιστημιακές δραστηριότητες, όπως η λογοτεχνική κριτική, αλλά και ανταπόκριση σε νέες προκλήσεις, όπως η θεωρία της λογοτεχνίας.
Το βιβλίο ιχνηλατεί την πορεία ανάπτυξης της Νεοελληνικής Φιλολογίας στις Φιλοσοφικές Σχολές Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Σε όλη του την έκταση τίθενται ερωτήματα όπως: Ποια είναι η επιστημονική σκευή με την οποία καλείται ο φιλόλογος να διδάξει; Ποιες είναι οι αντιλήψεις του (πεποιθήσεις, αξίες, προκαταλήψεις) περί λογοτεχνίας, περί γλώσσας, περί κριτικής και θεωρίας; Ποιο είναι το μορφωτικό κεφάλαιο που φέρει η μελέτη της σύγχρονης λογοτεχνίας σε σχέση με το απολύτως αδιαμφισβήτητο κεφάλαιο της αρχαιογνωσίας; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνονται και ξαναδίνονται με διαφορετικές παραλλαγές σε κάθε χρονική στιγμή της υπό εξέταση περιόδου, και ίσως η αναψηλάφησή τους βοηθήσει στη συλλογική μας αυτογνωσία και στην αναζήτηση απαντήσεων που να ταιριάζουν στους δικούς μας καιρούς.
Ξένη λογοτεχνία
Τον Νοέμβριο του 2019 ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο μιλά μπροστά σε 3.500 ψυχαναλυτές στο ετήσιο συνέδριο της Σχολής του φροϋδικού αιτίου στο Παρίσι. Στέκεται απέναντι στο επάγγελμα που τον αντιμετωπίζει ως ένα ψυχικά άρρωστο άτομο το οποίο πάσχει από δυσφορία φύλου και ξεκινά την ομιλία του αντλώντας έμπνευση από την Αναφορά σε μια Ακαδημία του Κάφκα, στην οποία ένας πίθηκος εξηγεί σε ένα επιστημονικό συνέδριο πώς, για να επιβιώσει στην ανθρώπινη κοινωνία, αναγκάστηκε να κλειστεί στο κλουβί της ανθρώπινης υποκειμενικότητας, να βυθιστεί στη θλίψη και τον αλκοολισμό.
Μιλώντας από το δικό του «μεταλλαγμένο» κλουβί, ο Πρεθιάδο επιχειρεί να δείξει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή κατά την οποία αλλάζει το επιστημολογικό παράδειγμα της έμφυλης διαφοράς και επομένως τα επιστημονικά εργαλεία και οι θεμελιώδεις έννοιες της ψυχανάλυσης βρίσκονται σε βαθιά κρίση. Η κρίση αυτή αποκαλύπτει την ιστορικότητα και άρα τη σχετικότητα των ψυχαναλυτικών εννοιών, καθώς και τις βαθιές σχέσεις τους με την πατριαρχία και την αποικιοκρατία. Ο Πρεθιάδο καλεί σε έναν ριζικό μετασχηματισμό των ψυχιατρικών και ψυχαναλυτικών λόγων και πρακτικών, υποστηρίζοντας μια νέα επιστημολογία που θα αποδέχεται την πολλαπλότητα των σωμάτων χωρίς να τα ανάγει στην αποκλειστικά ετεροφυλοφιλική αναπαραγωγική τους ικανότητα, και χωρίς να νομιμοποιεί την ετεροπατριαρχική και αποικιοκρατική βία.