Βιβλία

Ο Φρόυντ ίδρυσε την ψυχανάλυση σε μια ιστορική φάση της ανθρωπότητας όπου οι ευρωπαικές κοινωνίες έχαιραν σχετικής γαλήνης και προόδου. Είναι ενδεικτικό ότι η προώθηση της ψυχανάλυσης εντάχθηκε σε μια περίοδο όπου το ψυχικό σύμπτωμα τέθηκε ως αντικείμενο θεραπείας διαμέσου της λειτουργίας της σκέψης και της ομιλίας ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, έξω από το οικογενειακό περιβάλλον και τους θρησκευτικούς θεσμούς.

Η υστερία και οι υστερικές ασθενείς οδήγησαν τον Φρόυντ να δομήσει το εργαλείο της ψυχανάλυσης εντυπωσιασμένος από τη δύναμη της ασυνείδητης σεξουαλικότητας, η οποία δημιουργούσε συμπτώματα ως διέξοδο στη μη πραγμάτωση μιας ασυνείδητης απαγορευμένης επιθυμίας. Βρήκε στην τραγωδία του Οίδίποδα την πυρηνική ανθρώπινη φαντασίωση, που αφορά τον οικογενειακό πυρήνα.

Ο Φρόυντ πρωτοέγραψε για την υστερία γύρω στα 1893, μετά από τα χρόνια εκπαίδευσης που πέρασε στο Παρίσι, με καθηγητή τον φημισμένο Charcot. Είχε αντιληφθεί ότι το υστερικό σύμπτωμα, παρ’ όλη τη σωματικότητά του, συνδέεται με ψυχικό δημιουργήματα, και μάλιστα συμβολικής φύσης, με σεξουαλικό χαρακτήρα.

Εν αρχή είναι το σώμα με τις διεγέρσεις του, τα ερεθίσματα, τον αισθητηριακό κόσμο του, την κινητικότητά του, την ευχαρίστηση και τη δυσαρέσκεια. Έρχεται σε επαφή με τους άλλους και τα πράγματα που θα εγγράφουν προοδευτικό ως εσωτερικές αναπαραστάσεις κι αντικείμενα.

Ο Φρόυντ παρακολούθησε την Ντόρα το 1900, έγραψε για την περίπτωση το 1901, και τη δημοσίευσε αργότερα, το 1905, για λόγους εχεμύθειας, υπό τον τίτλο Απόσπασμα μιας ανάλυσης υστερίας.

Στη συζήτηση των ψυχοσωματιστών, αυτό που διαφαίνεται είναι οι δυσκολίες της Ντόρας να απαντήσει στις ψυχικές συγκρούσεις, ελλείψει μιας ευκαμψίας και ρέουσας επικοινωνίας ανάμεσα στις διάφορες πλευρές που συνιστούν τον ψυχικό της κόσμο. Το σώμα της γίνεται το πεδίο έκφρασης των συγκρούσεων, όχι μόνο της επίλυσής τους, αλλά κυρίως της μη δυνατότητάς τους ψυχικής απορρόφησης.

Μέσα από τη συζήτηση των ψυχοσωματιστών, η Ντόρα μοιάζει να χρησιμοποιεί τα συμπτώματά της ως ασπίδα απέναντι στη βαριά ατμόσφαιρα της παιδικής ηλικίας της και στα υπερδιεγερτικά γεγονότα της εφηβείας της.Υπ’ αυτή την έννοια, η υστερία της αποτελεί συχνά ένα είδος αλεξιδιεγέρσιου, που αποδεικνύεται με τον καιρό χρόνιο και εύθραυστο.Όταν, μάλιστα, δεν είναι ούτε κι αυτό ικανό να αμυνθεί και να προστατέψει, τότε η σωματική αρρώστια μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα της ψυχικής καταστροφικότητας.

Έπειτα από επαγγελµατικές απογοητεύσεις και προσωπικές διαψεύσεις, η µοναχική ηρωίδα της Εύα Μπαλταζάρ βρίσκει δουλειά ως µαγείρισσα σε εµπορικό πλοίο. Ο συγκεκριµένος τρόπος ζωής την κάνει ευτυχισµένη: απολαµβάνει την ελευθερία του ταξιδιού στον ωκεανό χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν, αναζητώντας ενίοτε κάποια ερωµένη στα διάφορα λιµάνια. Μέχρι που ερωτεύεται τη Σάµσα, µια γεωλόγο που θα της χαρίσει το προσωνύµιο Μπόουλντερ, από τους µοναχικούς βράχους που στέκουν σιωπηλά καταµεσής της θάλασσας αέναα εκτεθειµένοι στα στοιχεία της φύσης.

Όταν παρουσιάζεται µια εξαιρετική επαγγελµατική ευκαιρία για τη Σάµσα στο Ρέικιαβικ, η Μπόουλντερ ξεµπαρκάρει για να την ακολουθήσει. Ύστερα από δέκα χρόνια ανέφελης, πλην συµβατικής, συµβίωσης, η Σάµσα αποφασίζει να αποκτήσουν παιδί µε τη µέθοδο της υποβοηθούµενης αναπαραγωγής. Η Μπόουλντερ συναινεί απρόθυµα και βιώνει δύσκολα την εµπειρία της µητρότητας, που επιπλέον την αποξενώνει ερωτικά από τη γυναίκα που αγάπησε. Καλείται εν τέλει να αποφασίσει τι έχει µεγαλύτερη αξία γι’ αυτήν: η λαχτάρα της για ελευθερία ή µια αγάπη που θα τη φυλακίσει στις συµβάσεις της οικογενειακής ζωής;

Ποταμός Μισισιπής, 1861. Όταν ο σκλάβος Τζιμ μαθαίνει ότι το αφεντικό του πρόκειται να τον πουλήσει σ’ έναν άγνωστο στη Νέα Ορλεάνη, χωρίζοντάς τον για πάντα από τη γυναίκα και την κόρη του, καταφεύγει στο κοντινό Νησί του Τζάκσον μέχρι να καταστρώσει ένα σχέδιο διαφυγής. Στο μεταξύ, ο Χάκλμπερι Φιν έχει σκηνοθετήσει τον θάνατό του, προκειμένου να ξεφύγει από τον βίαιο πατέρα του που μόλις επέστρεψε στην πόλη. Έτσι ξεκινάει για τους δυο τους ένα επικίνδυνο ταξίδι με σχεδία στον Μισισιπή, με προορισμό την ελευθερία. Καθώς ο Τζιμ και ο Χακ πλέουν σε νερά γεμάτα θανάσιμες παγίδες, κάθε στροφή του ποταμού μπορεί να κρύβει πίσω της την πολυπόθητη σωτηρία ή ένα οδυνηρό τέλος.

Με τις φήμες του πολέμου να εξαπλώνονται, ο Τζιμ καλείται να αντιμετωπίσει το προσωπικό του άχθος: την οικογένεια που πρέπει να προστατέψει πάση θυσία και το συνεχές ψέμα που βιώνει. Και μαζί, το αταίριαστο ζευγάρι οφείλει να αντικρίσει κατάματα την πιο επικίνδυνη οδύσσεια…

Μέσα από τις σκιές που κουβαλάει το ατίθασο, σκανταλιάρικο πνεύμα του Χακ Φιν, αναδύεται ο Τζιμ για να διεκδικήσει την ίδια του τη φωνή, αψηφώντας τους κανόνες που τον έχουν εξοστρακίσει στο περιθώριο.

Πλημμυρισμένο από το διεγερτικό χιούμορ και τις οξυδερκείς παρατηρήσεις που ανέδειξαν τον Έβερετ σε λογοτεχνικό είδωλο και έναν από τους πλέον αναγνωρισμένους συγγραφείς της εποχής μας, το μυθιστόρημα JAMES είναι προορισμένο να γίνει ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής λογοτεχνίας του εικοστού πρώτου αιώνα.