Ξένη λογοτεχνία
H Λεονόρα Κάρινγκτον, η σπουδαία σουρεαλίστρια ζωγράφος και συγγραφέας, μας συστήνει την πιο απρόβλεπτη λογοτεχνική ηρωίδα του 20ού αιώνα, τη Μάριαν Λέδερμπι, μια βαρήκοη, χορτοφάγο ηλικιωμένη γυναίκα, γεμάτη όρεξη για ζωή παρά τα ενενήντα δύο της χρόνια.
Όταν η επιστήθια φίλη της Καρμέλα τής δωρίζει ένα ακουστικό κέρας, ξαναβρίσκει την ακοή της και έτσι ανακαλύπτει ότι οι δικοί της ετοιμάζονται να τη βάλουν σε γηροκομείο. Η στενοχώρια της είναι μεγάλη, γιατί δεν θα μπορέσει έτσι να πραγματοποιήσει το ταξίδι των ονείρων της, να πάει στη Λαπωνία. Αντίθετα, θα βρεθεί κλεισμένη σ’ αυτό τον αλλόκοτο οίκο ευγηρίας, όπου όλες οι τρόφιμοι μένουν σε περίεργα οικήματα, υφίστανται τα αλλοπρόσαλλα κηρύγματα των ιδιοκτητών και γευματίζουν υπό το πονηρό βλέμμα του μυστηριώδους πορτρέτου μιας ηγουμένης.
Και όταν μία από τις τροφίμους δίνει κρυφά στη Μάριαν ένα βιβλίο που αφηγείται τον βίο της ηγουμένης, τότε εκτυλίσσεται μια απίθανη σουρεαλιστική περιπέτεια… τελικά, μήπως τα καταφέρει και έρθει η Λαπωνία στη Μάριαν;
Το Ακουστικό Κέρας, μια αποκρυφιστική εκδοχή της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, είναι ένα κλασικό έργο σουρεαλιστικής λογοτεχνίας. Και όπως είπε και ο Λουίς Μπουνιουέλ, «Διαβάζοντας το Ακουστικό Κέρας, απελευθερωνόμαστε από την άθλια πραγματικότητα που μας περιβάλλει».
Κοινωνιολογία
Στις 29 Δεκεμβρίου του 2019, ο σπουδαίος Αμερικανός ιστορικός Τίμοθυ Σνόιντερ αρρώστησε σοβαρά. Ανίκανος να σταθεί όρθιος, σε διανοητική σύγχυση, περίμενε επί ώρες στα επείγοντα περιστατικό προτού διαγνωστεί το πρόβλημά του και μπει εσπευσμένα στο χειρουργείο. Τις επόμενες μέρες, καθώς το πρώτο φως της καινούργιας χρονιάς έμπαινε από το παράθυρό του και η ζωή του κρεμόταν από μια κλωστή, άρχισε να σκέφτεται το ιδιαίτερα κρίσιμο και εύθραυστο ζήτημα της υγείας, “που δεν αναγνωρίζεται στην Αμερική ως ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά χωρίς την οποία όλα τα δικαιώματα και οι ελευθερίες δεν έχουν νόημα”, όπως χαρακτηριστικά γράφει.
Κι αυτό ήταν πριν από την πανδημία. Έκτοτε παρακολουθήσαμε τα αμερικανικά νοσοκομεία, υποστελεχωμένα και ανεπαρκώς εφοδιασμένα, να λυγίζουν κάτω από τα αλλεπάλληλα κύματα των προσβεβλημένων από τον κορονοϊό ασθενών. Η κυβέρνηση Τραμπ έκανε τα πράγματα χειρότερα, ποντάροντας στην παραπληροφόρηση και προσβλέποντας στην κερδοσκοπία. Το σύστημα της “εμπορευματοποιημένης” ιατρικής, όπως χαρακτηρίζει ο Σνάιντερ το ιδιωτικό σύστημα υγείας, απέτυχε παταγωδώς.
“Η δική μας ασθένεια” είναι μια κραυγή αγωνίας. Εξετάζοντας μερικές από τις πιο σκοτεινές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας της χώρας και της προσωπικής του εμπειρίας, ο Σνάιντερ δεν αναζητά απλώς μια διέξοδο από την “υγειονομική κακοδαιμονία” της Αμερικής, αλλά και εξηγεί πώς μπορεί να ανασταλεί ο εκπεσμός της υγείας σε ένα σύστημα που αποσκοπεί αποκλειστικά στο κέρδος και να ανακτήσει το ανθρωποκεντρικό του περιεχόμενο. Η υγεία είναι ζήτημα δημοκρατίας, υπογραμμίζει ο Σνάιντερ. Μόνο αν κατοχυρώσουμε την υγειονομική περίθαλψη ως ανθρώπινο δικαίωμα, ανυψώνοντας το κύρος των γιατρών και αναγνωρίζοντας την ιατρική γνώση ως καθοδηγητική αρχή, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ελεύθερη και πραγματικά δημοκρατική κοινωνία.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
«Όλα άρχισαν στα τοιχώματα μιας σπηλιάς.
Το πρώτο επάγγελμα στον κόσμο για το οποίο διατηρούμε κάποια βεβαιότητα είναι του σκιτσογράφου, του σχεδιαστή. Θα μπορούσε να πει κανείς πως η φυλή μας ξεκίνησε τις δραστηριότητές της σχεδιάζοντας, με τον ίδιο τρόπο που τα μικρά παιδιά σχεδιάζουν για να γνωρίσουν τον εαυτό τους και τον κόσμο. Μετά, τα πιο πολλά τα παρατάνε. Κάποια ωστόσο συνεχίζουν, και για καλή μου τύχη είμαι κι εγώ ένα απ’ αυτά». Milo Manara
Έτσι ξεκινάει ένα μεγάλο ταξίδι, γεμάτο αναμνήσεις και οράματα, σκέψεις και εξομολογήσεις, συναντήσεις με σημαίνουσες προσωπικότητες της τέχνης και του πολιτισμού, εικόνες και λέξεις, όπου ο Μίλο Μανάρα μάς μιλάει για τον εαυτό του. Για την τέχνη του και για τη ζωή του. Τα παιδικά και τα νεανικά του χρόνια, την αγάπη του για το σχέδιο και τη συναρπαστική συνάντησή του με το κόμικ, την περίοδο των ερωτικών κόμικς τσέπης και τις πνευματικές ζυμώσεις τού 1968, τη φιλία του με τον Ούγκο Πρατ, τον «μαέστρο», και όσα έμαθε από αυτόν. Είναι η αφήγηση ενός δημιουργού θαυμαστού σε όλο τον κόσμο, κυρίως χάρη στη σχεδιαστική απόδοση ενός γυναικείου κορμιού που καταγράφηκε στο συλλογικό φαντασιακό. Είναι επίσης μια ιστορία συνάντησης του κόμικ με τον κινηματογράφο, και πρώτα απ’ όλα με τον Φεντερίκο Φελίνι, με τον οποίο ο Μανάρα έφτιαξε ιστορίες και μοιράστηκε σχέδια και όνειρα. Είναι, τέλος, η ειλικρινής και ένθερμη εξομολόγηση ενός συγγραφέα που ξέρει να αφηγείται την εποχή του – μία αφήγηση που συνοδεύεται από σχέδια, σκίτσα, αφίσες και φωτογραφίες. Μια αυτοπροσωπογραφία προς τέρψιν του πνεύματος αλλά και των οφθαλμών.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Χανς Γκίμπενρατ είναι ένας ιδιαίτερα προικισμένος έφηβος που γεννιέται σε κάποιο ειδυλλιακό χωριό του Μέλανα Δρυμού στις αρχές του περασμένου αιώνα. Οι εξαιρετικές του ικανότητες στα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά προσελκύουν το έντονο ενδιαφέρον των δασκάλων του, ταυτόχρονα όμως τον αποξενώνουν από όλα όσα συνιστούν το πλαίσιο της ομαλής μετάβασης από την παιδικότητα στην ενηλικίωση. Αφού περνάει με επιτυχία τις σχετικές εξετάσεις, αρχίζει να φοιτά στη Θεολογική Σχολή του Μάουλμπρον, όπου η αυστηρή σχολική πειθαρχία και τάξη έρχονται σε σύγκρουση με την προσωπική του ορμητική ανάγκη για ελευθερία.
Το εκπαιδευτικό σύστημα και οι υπερβολικές του απαιτήσεις καταρρακώνουν τον νεαρό έφηβο, τον αποσπούν βίαια από τις μικροχαρές της παιδικής ηλικίας, τον απομακρύνουν από την ομορφιά της φύσης, του απαγορεύουν ουσιαστικά κάθε σχέση με τους συνομηλίκους του, οδηγώντας τον τελικά στην καταστροφή. Σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα μετά, το Κάτω από τον τροχό αποτελεί ένα δριμύτατο, σαρκαστικό και ταυτόχρονα λυρικό Κατηγορώ εναντίον γονέων και παιδαγωγών που, τυφλωμένοι από τις προσωπικές τους φιλοδοξίες, είναι ανίκανοι να συναισθανθούν τις ευαισθησίες και τις ανάγκες της ευάλωτης εφηβικής ψυχής. Nέα, ολοκληρωμένη μετάφραση από τα Γερμανικά.
Ξένη λογοτεχνία
O Μωρίς, ένα συνηθισμένο και απλό παιδί, έχει τις εμπειρίες που έχουν και χιλιάδες άλλα παιδιά – εκτός από τη βαθύτερη εκείνη συναίσθηση της έλξης από το ίδιο του το φύλο. Kαι μόνο πολύ αργότερα, όταν στο Πανεπιστήμιο θα γνωρίσει έναν έξυπνο και καλλιεργημένο αριστοκράτη φοιτητή, αφυπνίζεται και υποχρεώνεται να οδηγηθεί προς μία πρώτη συνειδητοποίηση του εσώτερου εαυτού του: είναι ερωτευμένος με τον Kλάιβ. H ιδιότυπη και ιδεαλιστική σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ τους διαρκεί τρία χρόνια, μέχρι που ο Kλάιβ τον εγκαταλείπει στρεφόμενος προς τις γυναίκες. Aπομένοντας μόνος, ο Μωρίς ή θα καταστραφεί ή θα αναλάβει να ακολουθήσει την άγουσα «διά της στενής πύλης» προς την πλήρη συνείδηση, προς τη ζωή.
Eάν το βιβλίο είναι η δύσκολη, αργή, επώδυνη συνειδητοποίηση ενός κοινού ανθρώπου ότι είναι ομοφυλόφιλος και, συνεπώς, απορρίπτεται από το κοινωνικό σύνολο, είναι επίσης η ιστορία της προσωπικής μας απελευθέρωσης από τη σωρεύουσα σκόνη των κοινωνικών συμβάσεων. Έργο βαθύτατα ηθικό, είναι η αντιπαράθεση συμβατικότητας και αλήθειας, σύγχυσης και συνείδησης, αυταπάτης και ειλικρίνειας. Γραμμένο με τρόπο μαγευτικό, το 1914, παρέμεινε ανέκδοτο μέχρι το θάνατο του συγγραφέα, το 1970, αφού ο ίδιος ο Φόρστερ δε θέλησε ποτέ να το δημοσιεύσει.
Κόμικς
Αυτό που κάνει μεγαλοφυές το «Χρώματα Πολέμου» είναι ότι χειρίζεται με ακρίβεια τα κλειδιά της αφήγησης, επιτρέποντας σε δεκάδες πρόσωπα και ιστορίες να συναντηθούν σε μία κεντρική ιστορία: ένας πράκτορας της CIA, ο αντίστοιχος συνάδελφός του στις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες μπλεγμένος στο βρόμικο πόλεμο της Αλγερίας, μια Χιλιανή ζωγράφος, ένας ζωγράφος μέλος των ανταρτών Τουπαμάρος, ένας Μεξικανός επιζών από τη σφαγή του Τλατελόλκο, ένας ζωγράφος μέλος των ανταρτών Μοντονέρος της Αργεντινής, και όλοι αυτοί συναντιούνται στο Παρίσι σε ακαθόριστη ημερομηνία, χάρη στο λάθος που διαπράττει ένας νεαρός Ισπανός όταν έρχεται στην πόλη για να γράψει μια βιογραφία της καταραμμένης πριγκίπισσας του αμερικάνικου κινηματογράφου, Τζιν Σίμπεργκ.
Η βασική θέση που προσπαθεί να υποστηρίξει αυτό το βιβλίο είναι ότι η διάκριση μεταξύ προοδευτικής και συντηρητικής πολιτικής συνεχίζει να έχει νόημα, αν και όχι το νόημα που είχε κάποτε. Οι έννοιες είναι προϊόντα της ιστορίας, αλλάζουν μαζί με τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Εδώ, λοιπόν, επιχειρούμε να τις προσεγγίσουμε με μια, όπως έλεγε πριν από έναν σχεδόν αιώνα ο Γιώργος Θεοτοκάς στο Ελεύθερο πνεύμα, «αεροπορική ματιά» στην Ευρώπη και στον οικείο μας δυτικό κόσμο. Να διακρίνουμε «από ψηλά» νέες δυναμικές πολιτικοποίησης, ξεφεύγοντας λίγο από το καθ’ ημάς εθνοκεντρικό βλέμμα. Να εντοπίσουμε τους κόμβους όπου διασταυρώνονται παλιές και καινούριες έννοιες: Αριστερά και Δεξιά, μεσαία τάξη και gig economy, επισφάλεια και πολιτικές ταυτότητας, wokeism, πολιτική ορθότητα, νατιβισμός, intersectionality, αντισυστημισμός, κλιματική αλλαγή.
Με αυτές τις καινούριες λέξεις και ιδέες, τις διαιρέσεις που προσλαμβάνουν νέες μορφές και περιεχόμενα, θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την πολιτική στους ρευστούς καιρούς μας. Έχοντας ως αφετηρία τη σκέψη ότι η σύγκρουση μπορεί να είναι ταυτόχρονα μια δημοκρατική διαπάλη διαφορετικών ιδεών για τον κόσμο, αλλά και ότι οι ισχυρές πολιτικές ταυτότητες μπορεί να αναζωογονούν, αντί να υπονομεύουν, τον κοινό μας δεσμό.
Το δοκίμιο αυτό έχει όμως και έναν ειδικότερο στόχο: να ανιχνεύσει τους όρους πολιτικοποίησης ιδίως της δικής μας γενιάς, της «διεθνούς» γενιάς των πάνω-κάτω συνομηλίκων, που μεγαλώσαμε με αυξημένες προσδοκίες για να βρεθούμε καθηλωμένοι στην ιδιαίτερη ανθρωπολογική συνθήκη που λέγεται υπάλληλος γραφείου. Το πρωτογενές υλικό της πολιτικής μας συγκρότησης περιλαμβάνει τις αισθητικές αναφορές της γενιάς μας, τις πολιτισμικές της αναπαραστάσεις, τα καλειδοσκοπικά ερεθίσματά της, υψηλά και ταπεινά, εκλεπτυσμένα και ποπ.
Ξένη λογοτεχνία
Αρχές της δεκαετίας του 1980. Η Γλασκόβη βρίσκεται σε παρακμή, οι πολιτικές της Θάτσερ έχουν βυθίσει ολόκληρες οικογένειες στην ανεργία, κι όλοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να επιβιώσουν. Η Άγκνες Μπέιν είχε μεγαλύτερες προσδοκίες για τη ζωή. Ονειρεύεται πράγματα πιο σπουδαία: ένα δικό της σπίτι, μια ζωή με μεγαλύτερες πολυτέλειες, σαν εκείνες που βλέπει στα περιοδικά, οτιδήποτε θα μπορούσε να φωτίσει κάπως τη δική της γκρίζα ζωή. Προσπαθεί να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της παραμένοντας περιποιημένη και όμορφη, αλλά τελικά καταφεύγει στο ποτό, βρίσκοντας σε αυτό ολοένα και μεγαλύτερη ανακούφιση.
Όταν ο άντρας της την εγκαταλείπει, η Άγκνες και τα τρία παιδιά της θα βρεθούν σε αδιέξοδο, σε αυτή τη διαλυμένη πόλη. Και όσο εκείνη θα βουλιάζει όλο και περισσότερο στον αλκοολισμό, τα παιδιά θα αναγκαστούν να φύγουν, να σώσουν τον εαυτό τους. Ο μικρός Σάγκι όμως μένει. Και δεν σταματά ποτέ να ελπίζει. Ελπίζει πως οι μέρες που θα έρθουν θα είναι καλύτερες, πως η μητέρα του θα σωθεί. Και την ίδια στιγμή, ο ίδιος αγωνίζεται να βρει την ταυτότητά του, να καταλάβει ποιος είναι και γιατί όλοι τον αντιμετωπίζουν σαν κάτι διαφορετικό. Μια βαθιά συγκινητική ιστορία για τον εθισμό, τη φτώχεια και τη σεξουαλικότητα, μα πάνω από όλα μια ιστορία για την αγάπη.
Ο Douglas Stuart με γραφή ωμή αλλά και τρυφερή, μιλά για την ανέχεια, τις καταχρήσεις και τις διαλυμένες οικογένειες. Μέσα από το σκοτάδι όμως μας φανερώνει το φως, την αφοσίωση και τελικά την ελπίδα.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Αϊζάια ήταν του Σάμιουελ και ο Σάμιουελ του Αϊζάια. Έτσι ήταν από την αρχή κι έτσι θα ήταν ως το τέλος.
Στον στάβλο φρόντιζαν τα ζώα αλλά κι ο ένας τον άλλο, κάνοντας την άδεια καλύβα καταφύγιο της ανθρωπιάς, της τρυφερότητας και της ελπίδας σε έναν κόσμο που τον όριζαν σκληροί αφέντες.
Αλλά, όταν ένας μεγαλύτερος άντρας –σκλάβος κι αυτός– προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια του αφέντη κηρύττοντας τη θρησκεία του στη φυτεία, οι σκλάβοι στράφηκαν ο ένας εναντίον του άλλου.
Και η αγάπη του Αϊζάια και του Σάμιουελ, κάποτε τόσο απλή, έγινε ξαφνικά αμαρτία και απειλή για την αρμονία της φυτείας.
Μ’ έναν λυρισμό που θυμίζει Toni Morrison, ο Robert Jones, Jr. δίνει φωνή σε σκλάβους και αφέντες μιας φυτείας του αμερικανικού Νότου, από τον Αϊζάια και τον Σάμιουελ έως τον άκαρδο κύριό τους και τις γυναίκες που τους πλαισιώνουν, γυναίκες που κουβαλούν στους ώμους τους την ψυχή της φυτείας.
Καθώς το βάρος αιώνων –το βάρος των προγόνων αλλά και των γενεών που θα έρθουν– συσσωρεύεται και η ένταση αυξάνεται προς μια σαρωτική κορύφωση, το βιβλίο αποκαλύπτει την κληρονομιά της οδύνης και των βασάνων, αλλά ταυτόχρονα δονείται από ομορφιά, αλήθεια και την τεράστια, ηρωική δύναμη της αγάπης.
Ελληνική λογοτεχνία
ΕΙΜΑΣΤΕ Η ΠΙΟ ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ!
Ο μπαμπάς καμιά φορά με δέρνει με τη ζώνη. Μια φορά είχα δει σε μια ελληνική ταινία έναν να δέρνει έτσι τον γιο του. Από τότε, κάθε φορά που με δέρνει με τη ζώνη ο μπαμπάς μου, αισθάνομαι σταρ του σινεμά.
Η μαμά με πρήζει συνέχεια να διαβάσω γιατί οι παππούδες μου δεν είχαν λεφτά να τη στείλουν σχολείο. Μια φορά της είπα αν θέλει να πάει αυτή σχολείο αφού το έχει απωθημένο και εγώ να μείνω σπίτι να παίζω τη νοικοκυρά. Μου άστραψε σφαλιάρα.
Για τα αδέρφια μου θα πω άλλη φορά, γιατί τώρα βαριέμαι. Έτσι κι αλλιώς δε μένουν μαζί μας όπως τα κανονικά αδέρφια.
Έχω τους καλύτερους φίλους του κόσμου! Ο Θανάσης είναι ο καλύτερός μου φίλος και κάθεται δίπλα μου στο θρανίο. Μας αρέσει να παίζουμε πολλά παιχνίδια και μερικά δεν τα λέμε, τα κρατάμε μυστικό. Δε με αφήνει να λέω γι’ αυτά γιατί την προηγούμενη φορά που είπα, φάγαμε ξύλο.
Μετά είναι η Αθηνά και η Σοφία, που κάθονται κι αυτές δίπλα δίπλα στην τάξη μας. Η Αθηνά είναι δυνατή και τη φωνάζουν αγοροκόριτσο και η Σοφία φοράει γυαλιά και είναι Σοφή σαν κουκουβάγια.
Αγαπιόμαστε τόσο πολύ μεταξύ μας! Εγώ αγαπάω τον Θανάση, ο Θανάσης αγαπάει την Αθηνά, η Αθηνά αγαπάει τη Σοφία (αλλά δεν το λέει) και η Σοφία αγαπάει εμένα.
Είμαστε οι καλύτεροι μαθητές της τάξης! Εγώ γιατί αντιγράφω από τον Θανάση, και η Αθηνά γιατί αντιγράφει από τη Σοφία. Καμιά φορά όμως η Αθηνά ξεχνάει να τα αλλάζει. Μια φορά είχε αντιγράψει ακριβώς το σκέφτομαι και γράφω της Σοφίας. Όταν τις ρώτησε η δασκάλα τι έγινε, πετάχτηκα και είπα: “Τα μεγάλα μυαλά συναντιόνται!”.
Ξένη λογοτεχνία
Δώδεκα γυναίκες που ζουν στη Βρετανία, οι περισσότερες μαύρες ή μιγάδες, κάθε ηλικίας, πλούσιες και φτωχές, με διαφορετικούς χαρακτήρες και σεξουαλικούς προσανατολισμούς, έχουν βιώσει από μικρή ηλικία τις κοινωνικές διακρίσεις, τη ρατσιστική συμπεριφορά και τις καθημερινές δυσκολίες.
Οι ιστορίες τους για τους φίλους, την οικογένεια, τους εραστές και τις ερωμένες πλέκονται πάνω στην αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πολυεθνική κοινωνία.
Ξένη λογοτεχνία
«Αν είχες δει αυτά που έχουν δει τα μάτια μου…»: Αυτή τη φράση θυμάται η Βοντίν να επαναλαμβάνει η μητέρα της που αυτοκτόνησε όταν εκείνη ήταν δέκα χρονών. Πάνω από μισό αιώνα αργότερα, η γεννημένη το 1945 σε γερμανικό στρατόπεδο συγγραφέας το μόνο που ξέρει για τους γονείς της είναι ότι έφυγαν από την Ουκρανία στο πλαίσιο του προγράμματος καταναγκαστικής εργασίας των ναζί. Σαν παιχνίδι γκουγκλάρει το όνομα της μητέρας της και, με τη βοήθεια ενός μέλους του Συλλόγου Ελλήνων της Αζοφικής, συγκεντρώνει στοιχεία για την οικογένειά της και τα βάσανά της, άμεσα συνδεδεμένα με τον τόπο καταγωγής της, τη Μαριούπολη. Βήμα βήμα συνθέτει τις ιστορίες συγγενών χαμένων επί χρόνια για τους οποίους πόλεμοι, επαναστάσεις, ακόμα και η ειρήνη σήμαιναν απλώς αλλαγή διώκτη.
«Μαρτυρία, αλλά και σπουδαία λογοτεχνία» (Frankfurter Allgemeine Zeitung), «μνημειώδες έργο για τις φρικαλεότητες του 20ού αιώνα και παράλληλα μια πολύ προσωπική ιστορία» (Die Welt), το βιβλίο “Με καταγωγή από τη Μαριούπολη” τιμήθηκε με το βραβείο της Έκθεσης της Λειψίας.