Βιογραφία - Μαρτυρίες
«Δεν ανήκω σε κανένα κόµµα και σε καµιά πολιτική οργάνωση. Δεν είµαι µέλος καµιάς εκκλησίας. Δεν είµαι οπαδός καµιάς θρησκείας. Όπως το ’χω ξαναπεί, Δεσµώτης τήδε ίσταµαι τοις ένδον ρήµασι πειθόµενος. Έχοντας περάσει από τα ξερονήσια και τις φυλακές, νιώθω πως είµαι συγκρατούµενος όχι µόνο µε όσους υποφέρουν στα φασιστικά στρατόπεδα, µα και µε όσους βασανίζονται στο Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Νιώθω αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος µε όσους αγωνίστηκαν, αγωνίζονται και θα αγωνιστούν εναντίον όλων των τυράννων, εστεµµένων και τραγιασκοφόρων, εναντίον όλων των δεσποτών, γαλονάδων και ρασοφόρων». Από τα «Ένδον ρήµατα»
Δεκατρία κείµενα µε σκέψεις και απόψεις. Για την ορθογραφία, για την έκφραση και το θέµα στη λογοτεχνία, για τις µεταφράσεις, για τους ποιητές και τα βραβεία· για τον Μαγιακόβσκι και τον Έρενµπουργκ, για τη σοβιετική σκέψη· για την πολιτική. Κείµενα δηµοσιευµένα σε διάστηµα σαράντα χρόνων (1937-1975), στα περιοδικά «Νεοελληνικά Γράµµατα», «Καλλιτεχνικά Νέα», «Καινούρια Εποχή», «Επιθεώρηση Τέχνης», «Εποχές» κ.ά., στα οποία ο συγγραφέας του Κιβωτίου συµπεριέλαβε ένα θεατρικό έργο και ένα σενάριο, όλα παραδείγµατα της αδογµάτιστης σκέψης του.
Το όνομα ΦΛΟΚΑ είναι ιδιαίτερα γνωστό. Κάποτε το συναντούσε κανείς σε κάθε γωνιά της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, αλλά και όλης της Ελλάδας. Η αλυσίδα ζαχαροπλαστείων και εστιατορίων υπήρξε τόπος συνάντησης καλλιτεχνών και πολιτικών, αλλά και όλων όσοι λάτρευαν το καλό φαγητό και γλυκό. Ένα μεγάλο εργοστάσιο παρήγε κάθε λογής γλυκές λιχουδιές, από σοκολάτες και καραμέλες μέχρι γλυκά του κουταλιού και φρουί γλασέ. Υπήρχαν κυλικεία στα σύνορα, στα αεροδρόμια, στους κινηματογράφους και η επιγραφή ΦΛΟΚΑ ήταν πολύ συνηθισμένη στις τέντες των περιπτέρων.
Αυτή η πρωτόγνωρη για την Ελλάδα αλυσίδα καταστημάτων έσβησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αφήνοντας ανεξίτηλο τον απόηχο του ονόματος στις μνήμες όλων. Το βιβλίο Ραντεβού στου Φλόκα προσφέρει στους αναγνώστες την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιστορία των ζαχαροπλαστείων και να πάρουν μια γεύση της εποχής.
Fiction/Μυστηρίου
Εδώ και δώδεκα χιλιάδες χρόνια η Γαλαξιακή Αυτοκρατορία είναι το απαύγασμα του ανθρώπινου πολιτισμού. Όμως ο καιρός της ακμής της έχει πια παρέλθει. Μόνο ο Χάρι Σέλντον, οραματιστής επιστήμονας και πατέρας της επιστήμης που είναι γνωστή ως ψυχοϊστορία γνωρίζει τι επιφυλάσσει το μέλλον – μια εποχή σκοταδισμού, βαρβαρότητας και πολεμικών συγκρούσεων που θα διαρκέσει τριάντα χιλιετίες. Στην απελπισμένη προσπάθειά του να μεταλαμπαδεύσει τη γνώση στις επόμενες γενιές και να σώσει την ανθρωπότητα, ο Σέλντον συγκεντρώνει γύρω του τους κορυφαίους επιστήμονες και στοχαστές της Αυτοκρατορίας και τους μεταφέρει σ’ ένα πλανήτη στις παρυφές του γαλαξία, έναν κόσμο που προορίζεται να γίνει λίκνο πολιτισμού αλλά και φάρος ελπίδας για τις γενιές του μέλλοντος. Το καταφύγιο αυτό παίρνει την ονομασία Θεμέλιο.
Σύντομα, το Θεμέλιο βρίσκεται στο έλεος διεφθαρμένων πολέμαρχων που αναδύονται μέσα από τα συντρίμμια της Αυτοκρατορίας. Το αναπόφευκτο δίλημμα για τους τελευταίους υπέρμαχους του ανθρώπινου πολιτισμού είναι να υποκύψουν στους βαρβάρους και να ζήσουν ως σκλάβοι – ή να επιλέξουν την ελευθερία, μια απόφαση που ίσως οδηγήσει τους ίδιους και ολόκληρο το ανθρώπινο είδος στην ολοκληρωτική καταστροφή…
Ξένη λογοτεχνία
«Θα εύχεσαι η ιστορία αυτή να μη συμβεί ποτέ»
Το νέο έπος του αριστοτέχνη της αφήγησης Ken Follett δεν πρέπει να το χάσει κανείς: δεν είναι ένα απλό θρίλερ, μα ένα συγκλονιστικό δραματικό μυθιστόρημα με καταιγιστική δράση που ξετυλίγεται απ’ τη μία άκρη του κόσμου ως την άλλη και τοποθετείται χρονικά στη σημερινή εποχή των εύθραυστων ισορροπιών. Το νέο πολυσέλιδο μυθιστόρημα του Follett είναι μια απολύτως ρεαλιστική και πλούσια σε αυθεντικές λεπτομέρειες ιστορία που θα εύχεσαι να μη συμβεί… Ποτέ.
Ο ίδιος ο συγγραφέας εξήγησε πώς εμπνεύστηκε το Ποτέ –που ξεφεύγει από τα ιστορικά μυθιστορήματα για τα οποία έχει γίνει διάσημος τις τελευταίες δεκαετίες σ’ ολόκληρο τον κόσμο:
«Όταν έκανα έρευνα για την Πτώση των Γιγάντων, συνειδητοποίησα με κατάπληξη ότι ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένας πόλεμος που κανείς δεν ήθελε. Κανένας ευρωπαίος ηγέτης κι από τις δυο πλευρές δεν είχε την πρόθεση να συμβεί. Αλλά οι αυτοκράτορες και οι πρωθυπουργοί, ο ένας μετά τον άλλον, πήραν αποφάσεις -λογικές, μετριοπαθείς αποφάσεις- που καθεμιά απ’ αυτές μας έφεραν ένα μικρό βήμα πιο κοντά στην πιο τρομερή σύγκρουση που είχε γνωρίσει ποτέ ο κόσμος. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι όλα ήταν ένα τραγικό ατύχημα. Κι αναρωτήθηκα: Θα μπορούσε να ξανασυμβεί το ίδιο; Κι ύστερα έθεσα στον εαυτό μου την ερώτηση, θα μπορούσα να γράψω μια ιστορία γι’ αυτό; Στη δική μου ιστορία ποιο θα ήταν το αντίστοιχο της δολοφονίας που πυροδότησε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο; Έκανα συνεντεύξεις με πρόσωπα που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο και ρώτησα ποια θεωρούν ως σημεία ανάφλεξης στον παρόντα χρόνο, με άλλα λόγια, τα σύγχρονα ισοδύναμα της Σερβίας ή της Αλσατίας – Λωραίνης. Το αποτέλεσμα ήταν το Ποτέ».
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Μέσα από τις ημερολογιακές σημειώσεις ενός Κύπριου δημοσιογράφου ξεδιπλώνεται η ιστορία των βρετανικών στρατοπέδων της Αμμοχώστου – των «camps», που οι Κύπριοι τα είπαν «Κάμπους»· εκεί όπου, μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν από την ίδρυση του Ισραήλ, κρατήθηκαν Εβραίοι πρόσφυγες.
Ακούγοντας τις μαρτυρίες των προσφύγων, ο δημοσιογράφος ανασυνθέτει την παροντική τους κατάσταση και τις προσδοκίες τους για το μέλλον, όλα με φόντο το πιο ακραίο κακό που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.
Τα απόκοσμα όνειρα που ταράζουν τις νύχτες του ήρωα ξετυλίγουν τη «Φούγκα του θανάτου», το πιο γνωστό ίσως ποίημα για το Ολοκαύτωμα, του Πάουλ Τσέλαν, που, σ’ ένα συμβολικό κράμα παραίσθησης και πραγματικότητας, μέσα απ’ τα μάτια του δημοσιογράφου γίνεται μια φιγούρα που περιφέρεται στο στρατόπεδο.
Η ημερολογιακή αφήγηση διακόπτεται από τρεις παράλληλες ιστορίες, τοποθετημένες στον ίδιο χώρο και χρόνο, σε γλώσσα που συχνά ταλαντεύεται μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής παραλλαγής της. Μια αγρότισσα κρύβει στο σπίτι της έναν Γερμανό αιχμάλωτο που δραπέτευσε. Μέσα από την ανάμνηση ενός σεφαραδίτικου τραγουδιού, μια Εβραία της Θεσσαλονίκης μνημονεύει την πόλη και τους νεκρούς της.Ένας νεαρός οδηγός, Μεγάλη Παρασκευή, βγάζει κρυφά μερικά παιδιά από το στρατόπεδο.
Το βιβλίο πραγματεύεται σε πρώτο επίπεδο το Ολοκαύτωμα και τις συνθήκες ζωής στα στρατόπεδα κράτησης. Σε παράλληλη ωστόσο πορεία λανθάνουν κι άλλα: Η ένταση των Κυπρίων που σιγοβράζει κάτω από τον αποικιοκρατικό ζυγό κι ο κατοπινός ξεριζωμός από την ίδια την πόλη της Αμμοχώστου.
Η εναλλαγή ρόλων –γηγενείς και πρόσφυγες, ριζωμένοι και εκδιωγμένοι, διώκτες και διωκόμενοι– μέσα στην αέναη περιστροφή της ιστορικής συγκυρίας. Η απώλεια του τόπου και του ανήκειν κι η αδυναμία της γλώσσας να την περιγράψει. Η ανθρωπιά ως τελευταίο ανάχωμα μπροστά στον φόβο, την τυφλότητα και το μίσος.
Ποια η σχέση ιστορίας και μνήμης, ποιες οι δυνάμεις της καταστροφής και ποιες οι δυνάμεις της καλοσύνης: Αυτά είναι τα ερωτήματα που συνοψίζονται στο μεγάλο ερώτημα του βιβλίου: «Τι είναι ένας κάμπος».
Πολιτική
Στη Μέση Ανατολή, τα πελώρια οχυρά δύο άσπονδων εχθρών, του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, δεσπόζουν το ένα αντίκρυ από το άλλο στον Περσικό Κόλπο. Νότια του Ειρηνικού, η Αυστραλία είναι παγιδευμένη ανάμεσα στα δύο ισχυρότερα έθνη της εποχής μας: τις ΗΠΑ και την Κίνα. Στη Μεσόγειο, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι παγιδευμένες σε μια διένεξη που θα μπορούσε να αναζωπυρωθεί με βίαιο τρόπο αύριο κιόλας. Καλώς ήρθατε στη δεκαετία του 2020.
Το παγκόσμιο best seller του Tim Marshall, Αιχμάλωτοι της Γεωγραφίας, μας έδειξε πώς οι επιλογές κάθε έθνους περιορίζονται/καθορίζονται/προσδιορίζονται από τα βουνά, τα ποτάμια, τις θάλασσες και τα τείχη. Από τότε η γεωγραφία μπορεί να μην άλλαξε, όμως έχει αλλάξει ο κόσμος.
Σε αυτό το νέο αποκαλυπτικό βιβλίο, ο Marshall μας ταξιδεύει σε 10 περιοχές που καθορίζουν την παγκόσμια πολιτική σκηνή και την ισορροπία δυνάμεων. Ανακαλύψτε γιατί η ατμόσφαιρα της Γης είναι το επόμενο πεδίο μάχης, γιατί η μάχη για τον Ειρηνικό ξεκινά τώρα και η επόμενη μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης είναι πολύ πιο κοντά από όσο νομίζουμε.
Σε δέκα κεφάλαια, που καλύπτουν την Αυστραλία, το Σαχέλ, την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράν, την Αιθιοπία, τη Σαουδική Αραβία, την Ισπανία και το Διάστημα, δοσμένα με τη χαρακτηριστική οξύνοια και διορατικότητα του Marshall, προσφέρεται στον αναγνώστη μια διαφωτιστική και συναρπαστική εξερεύνηση της δύναμης της γεωγραφίας στη διαμόρφωση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος της ανθρωπότητας.
Ξένη λογοτεχνία
«Να βλέπεις, να θυµάσαι, να κατανοείς. Όλα εξαρτώνται από το πού βρίσκεσαι. Την πρώτη φορά που ήρθα στο Χάµαρς ήµουν µόλις ενός έτους και δεν ήξερα τίποτα για την τεράστια και παθιασµένη αγάπη που µε είχε φέρει εκεί. Στην πραγµατικότητα, υπήρχαν τρεις αγάπες».
Εκείνος είναι ένας καταξιωµένος Σουηδός σκηνοθέτης. Εκείνη είναι η κόρη του, η µικρότερη από εννέα παιδιά. Τον επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι, από κοριτσάκι, στο αγαπηµένο του πέτρινο σπίτι στη Βαλτική. Ο πατέρας της, ο Ίνγκµαρ Μπέργκµαν, τώρα που κοντεύει τα ενενήντα οραµατίζεται ένα βιβλίο για τα γεράµατα. Ανησυχεί πως χάνει τη γλώσσα του, τη µνήµη του, το µυαλό του. Είναι σκληρή δουλειά τα γεράµατα, λέει. Και η κόρη του, η συγγραφέας του βιβλίου, αναλαµβάνει να το γράψει µαζί του. Εκείνη θα ρωτά, εκείνος θα απαντά. Όταν εκείνη θα φτάσει όµως στο νησί, τα γεράµατα τον έχουν προφτάσει µε τρόπους που κανείς από τους δυο δεν θα µπορούσε να έχει προβλέψει.
Εφτά χρόνια αργότερα, εκείνη βρίσκει τις µαγνητοφωνηµένες συνοµιλίες. Βυθισµένη στις αναµνήσεις, αναπλάθει την ιστορία ενός πατέρα, µιας µητέρας, ενός κοριτσιού – ενός παιδιού που ανυποµονεί να µεγαλώσει και δυο γονιών που θα προτιµούσαν να είναι παιδιά.
Μια σπαρακτική και σκοτεινά αστεία απεικόνιση για την οικογενειακή ζωή και την πολυπλοκότητα των σχέσεων, την παιδική ηλικία και τα γηρατειά, την απώλεια και τη µνήµη.
Ξένη λογοτεχνία
Μια αληθινή ιστορία-ύµνος στη ζωή, στην αποδοχή της θλίψης και στη θεραπευτική δύναμη της φύσης
Λίγες µέρες αφότου η Ρέινορ µαθαίνει ότι ο Μοθ, ο άντρας µε τον οποίο είναι 32 χρόνια παντρεµένοι, βρίσκεται στο τελικό στάδιο µιας ανίατης ασθένειας, χάνουν το σπίτι τους και κάθε µέσο βιοπορισµού. Αφού δεν τους έχει αποµείνει πλέον τίποτα, παρά µόνο ελάχιστος χρόνος, παίρνουν τη γενναία απόφαση να περπατήσουν 630 µίλια στο θαλασσοδαρµένο µονοπάτι που διατρέχει τη νοτιοδυτική ακτή της Αγγλίας, από το Σόµερσετ µέχρι το Ντόρσετ, µέσω Ντέβον και Κορνουάλης.
Έχοντας στα σακίδιά τους µόνο τα απολύτως αναγκαία, διασχίζουν καθηµερινά ένα άγριο τοπίο από γκρεµούς, θάλασσα και ουρανό. Με κάθε τους βήµα, κάθε συναπάντηµα και κάθε δοκιµασία, το οδοιπορικό τους εξελίσσεται σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας. To Μονοπάτι του Αλατιού ανασυνθέτει την έννοια της εστίας δείχνοντας πως, όταν αυτή χαθεί, µπορεί να «ξαναχτιστεί» και να επαναπροσδιοριστεί µε τους πιο απρόσµενους τρόπους.
Ελληνική λογοτεχνία
Πιό πολύ απ’ όλα στο ΣΙΝΕΑΚ, εμένα μ’ αρέσουν τα “επίκαιρα”.
“Αυτά τα δείχνουν πριν από τις ταινίες και είναι μαυρόασπρα. Ο μπαμπάς μάς έχει εξηγήσει πως είναι τα νέα απ’ τον κόσμο και την Ελλάδα σε περίληψη. Βλέπουμε εικόνες με βασιλιάδες, πολιτικούς, παπάδες, πολεμιστές, παρελάσεις, νοσοκόμες, παιδάκια σε νοσοκομεία, παιδάκια που παίρνουν δώρα για τα Χριστούγεννα, κάτι στρατιώτες που ψήνουν αρνιά και τσουγκρίζουν αυγά με κάτι κυρίους που φοράνε σκούρα γυαλιά, πολλές ελληνικές σημαίες που ανεμίζουν σε διάφορα μέρη, τον κύριο Ωνάση που φοράει κι αυτός σκούρα γυαλιά, κάτι αεροπλάνα που σταματάνε σ’ ένα μεγάλο μέρος κι ύστερα κατεβαίνει μια σκάλα και βγαίνει μια κοπέλα μ’ ένα καπέλο σαν το πρώτο μου καθικάκι ανάποδα και χαμογελάει και πίσω της βγαίνουν μερικές κυρίες και κύριοι, που κι αυτοί φοράνε σκούρα γυαλιά. Όλα αυτά που βλέπουμε μας τα εξηγεί ένας κύριος με πολύ χοντρή φωνή που δεν τον βλέπουμε, μόνο τον ακούμε. Όταν τελειώνουν τα “Επίκαιρα” μπαίνει μια μουσική και μετά αρχίζει η ταινία”.
“Μνήμες του παιδιού που υπήρξα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Μνήμες εικόνων, ακουσμάτων και σιωπών. Μνήμες αφής, όσφρησης, μνήμες αισθήσεων. Καταγραφή ενός κόσμου και μιας χώρας που δεν υπάρχουν πια, από το παιδί που ήμουν τότε. Βιώματα που όσο μεγαλώνω τόσο πιο ισχυρά με κατοικούν. Όχι σαν νοσταλγία. Σαν δομικό υλικό της πορείας της ζωής μου”. (Μ.Μ.)
Ελληνική λογοτεχνία
Με πρωταγωνιστές μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά, ο Βασίλης Γκουρογιάννης στήνει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο αυτό πόλεμο αλλά και για κάθε πόλεμο. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες ελλήνων και τούρκων βετεράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.
Το μέλλον δεν έχει συμβεί ακόμη.
Η ιδέα πως ο πολιτισμός μας είναι καταδικασμένος δεν έχει αποδειχθεί.
Πρόκειται για μια ιστορία που εμείς τη λέμε στον εαυτό μας.
Κατά τη δεκαετία του 1980 εγκαταλείψαμε το μέλλον. Τώρα το μόνο που βλέπουμε μπροστά μας είναι οικονομική κατάρρευση, περιβαλλοντική καταστροφή και η Αποκάλυψη των ζόμπι. Αν όμως κάνουμε λάθος; Αν υπάρχει ακόμη μέλλον για μας;
Από τη διαστημική περιπέτεια του Star Trek στην τεχνητή νοημοσύνη, το βασικό εγγυημένο εισόδημα και την επιρροή των κοινωνικών δικτύων, αλλά και από τις αντιλήψεις της γενιάς των μπούμερ σε εκείνες των μιλένιαλ και της Γενιάς Ζ, ο John Higgs μας παρασέρνει σε ένα ταξίδι πέρα από την τεχνολογική τρέλα και τα πρωτοσέλιδα προκειμένου να ανακαλύψουμε γιατί δεν θα πρέπει να εμπιστευόμαστε τις προβλέψεις της επιστημονικής φαντασίας, γιατί η φύση δεν είναι όσο απροστάτευτη θεωρούμε και γιατί η δύναμη που μας ωθεί να δημιουργήσουμε δεν θα αυτοματοποιηθεί ποτέ. Στη διαδρομή τον συντροφεύουν άνθρωποι που συναντά στις περιπλανήσεις του στους δρόμους της πόλης του, του Μπράιτον, και οι συζητήσεις τους μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τι μας περιμένει και πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Η Σιµόν ντε Μποβουάρ θεωρείται µία από τις πιο επιδραστικές διανοούµενες του 20ού αιώνα. Ως σύµβολο της απελευθέρωσης των γυναικών, ενέπνευσε αλλά και σκανδάλισε τη γενιά της µέσα από τις αντισυµβατικές σχέσεις της. Ως φιλόσοφος και συγγραφέας, κέρδισε σηµαντικά λογοτεχνικά βραβεία και άλλαξε τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζουµε τα έµφυλα ζητήµατα µε το βιβλίο της Το δεύτερο φύλο. Παρά τις επιτυχίες της, όµως, αναρωτιόταν µήπως υποτιµούσε τον εαυτό της.
Αν και η σχέση της µε τον Ζαν-Πολ Σαρτρ έχει καταγραφεί στις θρυλικές ερωτικές σχέσεις του προηγούµενου αιώνα, για την Μποβουάρ είχε το κόστος της: για δεκαετίες ολόκληρες έµεινε στη σκιά του υπαρξιστή φιλοσόφου. Τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει στο φως ηµερολόγια και επιστολές που αποκαλύπτουν την ευρηµατικότητα της δικής της φιλοσοφίας αλλά και τη θέση των υπόλοιπων εραστών στη ζωή της.
Αυτή η πρωτοποριακή βιογραφία αντλεί υλικό από αδηµοσίευτες πηγές για να αφηγηθεί τη συναρπαστική ιστορία του πώς η Σιµόν έγινε η Μποβουάρ, η γυναίκα που ακόµα και σήµερα προκαλεί και µας εµπνέει.