Ελληνική λογοτεχνία
Ο ήρωας έχει στον νου του τον χάρτη με τα οπωροφόρα της Αθήνας, τα οποία ταχτικά επισκέπτεται. Στις πεζοπορίες του επιχειρεί να συνάψει με τους διαβάτες σχέσεις, αλλά συνήθως δεν γίνεται κατανοητός. Ο συγγραφέας τον ακολουθεί και πολλές φορές μπερδεύεται ο ένας στα πόδια του άλλου. Κοντολογίς, είναι ένα οδοιπορικό στην ζωή, στην λογοτεχνία και στην Αθήνα.
Ελληνική λογοτεχνία
Στην Αθήνα του 1871, όπου μόλις έχουν αρχίσει οι δίκες για τη σφαγή στο Δήλεσι, γιορτάζονται τα 50 χρόνια από την Επανάσταση και η πατριωτική έξαρση κορυφώνεται με την άφιξη του σκηνώματος του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄. Αλλά οι φιλοδοξίες, ο κομματισμός, η αχόρταγη δίψα της εξουσίας και του πλουτισμού στήνουν το σκηνικό για μια ιστορία διαπλοκής που, μέσα σ’ έναν ανεμοστρόβιλο μετοχών, θα υψώσει στον ουρανό τον πελώριο, φανταχτερά ασημένιο Χαρταετό του Λαυρίου. Μια εικόνα της Αθήνας όταν το άστυ είναι ιοστεφές, ο Ιλισός είναι ακόμη ποταμάκι, τα Πατήσια εξοχή, η πρασινάδα πνίγει τους Αμπελοκήπους, και ο Βράχος, ορατός από παντού, δεσπόζει. Στο κεντρικό καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ποιητές, οι ισχυροί της εποχής και οι παράγοντες κάθε λογής συζητούν καθημερινά με πάθος την επικαιρότητα. Στους Αέρηδες κουρνιάζουν τη νύχτα τα δεκάδες αδέσποτα αγόρια που ολημερίς πουλούν εφημερίδες ή γυαλίζουν παπούτσια. Το εμπόριο της γης οργιάζει· οι αναμνήσεις της Εξώσεως επηρεάζουν τη σκέψη· η σκόνη και η λάσπη ταλαιπωρούν τους Αθηναίους· εικόνες ανεπανάληπτης ομορφιάς τούς περιβάλλουν. Σ’ αυτή την πόλη κινούνται τα πρόσωπα του μυθιστορήματος ζώντας, υποφέροντας ή εκμεταλλευόμενα μια γενικευμένη κρίση που δεν περιορίζεται στα Λαυρεωτικά.
Ελληνική λογοτεχνία
Το μυθιστόρημα εστιάζεται στη νύχτα που πυρπολήθηκε η Αθήνα, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου του 2012.
Μια πρώην φιλόλογος και μια πρώην ζωγράφος, που βρίσκονται να συγκατοικούν σε έναν «ξενώνα» του υποβαθμισμένου κέντρου, βγαίνουν κρυφά στις διαδηλώσεις. Η λοξή ματιά τους εισδύει –με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο– στην αόρατη και συμβολική πλευρά των βίαιων συγκρούσεων. Πανικοβάλλονται, χάνονται μέσα στη δική τους πόλη, εξωθούνται στην επαιτεία, χωρίς να χάσουν την προσωπική τους αίσθηση πραγμάτων. Επιστρέφοντας είναι πιο κοντά στην ανέφικτη Ιθάκη.
Ο αναρχικός γιος της μιας, ο χρυσαυγίτης μιας τρίτης που τις φροντίζει, μια νεαρή μετανάστρια και το παιδί της, ο γιατρός και η κοινωνική λειτουργός, τα φαντάσματα ενός ετοιμόρροπου αθηναϊκού σπιτιού και, φυσικά, οι νεοάστεγοι διασταυρώνονται με ποικίλους τρόπους μαζί τους είτε στη σπαρασσόμενη Αθήνα είτε λίγο αργότερα.
Σ’ αυτό το ανθρωποκεντρικό πολιτικό μυθιστόρημα, η απερχόμενη γενιά του Πολυτεχνείου ανοίγει τον δύσκολο, τον αναγκαίο, αν όχι και μοιραίο διάλογό της με τις σημερινές εξεγέρσεις, με τη μεγάλη ανατροπή της ζωής τα τελευταία χρόνια, με τη μνήμη αλλά και με την Άκρα Ταπείνωση του άστεως.
Ελληνική λογοτεχνία
Σε μια Αθήνα που αποσυντίθεται και καταρρέει, ο Αργύρης Τρίκορφος, ιδιοκτήτης άλλοτε μιας ακμάζουσας οικογενειακής βιοτεχνίας κουμπιών, πασχίζει να ξανασταθεί στα πόδια του δουλεύοντας ως ταξιτζής. Τα πραγματικά του προβλήματα όμως αρχίζουν την ημέρα που βρίσκει στο αυτοκίνητό του ένα ξεχασμένο τσαντάκι γεμάτο λεφτά. Προσπαθώντας να κάνει το σωστό, παρασύρεται σε μια προσωπική περιπέτεια που τον φέρνει αντιμέτωπο με όλους και με όλα: απ’ την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους του ως την Αστυνομία και… τα ΜΜΕ.
Μια περιπλάνηση στους δρόμους της σημερινής Αθήνας. Ένα μυθιστόρημα για την ατομική ευθύνη, τη συμπόνια και τη γενναιοδωρία. Ένα καυστικό σχόλιο για το σύγχρονο τρόπο ζωής.
Γενικά
…Στην Κυψέλη της δεκαετίας του ’50, λίγο πριν σηκωθεί το καταλυτικό κύμα της «αντιπαροχής» για να εξαφανίσει τα σπίτια των μεσοαστών. Εκεί, τα δίδυμα αγόρια με τη μεγαλύτερη αδερφή τους Ραλλού μεγαλώνουν σε ένα πένθιμο όσο και στοργικό περιβάλλον με τη νέα χήρα μητέρα τους, τις αγαπημένες θείες και τα φαντάσματα μιας καλής αξιομνημόνευτης ζωής.
Στο υπόγειο του σπιτιού βρίσκονται τα απομεινάρια του παλιού ποτοποιείου –επιχείρηση οικογενειακή– τόπος μυστηρίου και παιχνιδιού για τα τρία παιδιά. Εκεί άλλωστε θα «παίξουν» τον μυστικό γάμο, που, αν και παιχνίδι, θα καθορίσει όλη τους τη ζωή.
Όσο για «Το πεθαμένο λικέρ», ο θρύλος το ήθελε με αφροδισιακές ιδιότητες εξαιτίας του πνιγμού μιας εργάτριας για λόγους ερωτικούς σε ένα από τα βαρέλια τον καιρό της ακμής της επιχείρησης.
Γύρω από ιστορίες, μισόλογα και ερωτηματικά, οι ήρωες ακολουθούν τη μοίρα τους, σφραγισμένη, έτσι κι αλλιώς, από τη μεθυστική πικρή γεύση του έρωτα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη όσο και μεταβατική εποχή.
Ελληνική λογοτεχνία
Ιούλιος 1965. Ο Αντρέας, δεκαοχτώ χρόνια πολιτικός πρόσφυγας, επιστρέφει επιτέλους στην πατρίδα: “Όλα μου φαίνονται σαν παραμύθι… Αθήνα, η πιο ανοιχτή πόλη του κόσμου”. Η “Αθηναϊκή Άνοιξη”. Οι Τέχνες, τα Γράμματα έχουν ανθίσει ύστερα από τα μετεμφυλιακά χρόνια. Μια νεολαία με μεγάλα όνειρα πρωτοστατεί στους αγώνες για την παιδεία, τη δημοκρατία. Ανάμεσά τους η όμορφη, φλογερή αγωνίστρια Ματθίλδη, με την κριτική ματιά της νέας γενιάς. Στον ίδιο τόπο, η ερωτική Φλώρα μοιράζεται τον έκλυτο βίο ενός άλλου κόσμου, μιας παρέας Αμερικανών και άλλων ξένων όπως αυτή.
Τα τρία αυτά πρόσωπα υφαίνουν τον ερωτικό μύθο. Γύρω τους όμως εξυφαίνεται το δίχτυ της εθνικής προδοσίας: ξένοι πράκτορες, μυστικές υπηρεσίες, πολιτικοί μηχανορραφούν. Η Ιστορία εισβάλλει στις σχέσεις των ανθρώπων, τα ράζει τις συνειδήσεις. Τα γεγονότα καλπάζουν. Αποστασία. Πλήθη οργισμένα πλημμυρίζουν κάθε μέρα τους δρόμους. Σωτήρης Πέτρουλας, ο πρώτος νεκρός: “αηδόνι και λιοντάρι, βουνό και ξαστεριά”. Ένας λαός με το ηρωικό και πένθιμο τραγούδι του ορκίζεται στο όνομα της ελευθερίας, έτοιμος να σηκώσει πάλι τις σισύφειες πέτρες.
“Πάνω από τη χαμένη Άνοιξη μετεωριζόταν τώρα ο γύπας του πραξικοπήματος, έτοιμος να ριχτεί και να σπαράξει τον τόπο.”
Με τον υπέρτιτλο “Δίσεχτα χρόνια” ο Τσίρκας υποσχόταν μια νέα τριλογία στο πρότυπο των “Ακυβέρνητων πολιτειών”, που θα κάλυπτε ιστορικά και την περίοδο της δικτατορίας. “Η χαμένη άνοιξη”, όμως, που θα ήταν ο πρώτος τόμος, έμελλε να είναι και το κύκνειο άσμα του συγγραφέα. Σε όλες τις ανατυπώσεις μετά το θάνατό του διατηρήθηκε αυτός ο υπέρτιτλος όχι μόνο για να μην αλλοιωθεί αυθαίρετα η ταυτότητα του έργου, αλλά και γιατί αυτή η διάταξη του εξωφύλλου σηματοδοτεί την ιδεατή προέκταση των γνωστών γεγονότων. Δηλαδή, το φιλόδοξο σχέδιο του συγγραφέα, ύστερα από την περιπέτεια της Μέσης Ανατολής, να ιστορήσει πάλι με τα μέσα της τέχνης τη ζοφερή ελλαδική εμπειρία που βίωσε επίσης οδυνηρά.
Ελληνική λογοτεχνία
Ιστορίες που εκτυλίσσονται στην Αθήνα του σήμερα με μια αμεσότητα που είναι εδώ δίπλα. Ιστορίες από καφέ-μπαρ, από πάρκα και πλατείες, μέσα σε ισόγεια και ρετιρέ με βεράντα. Δεκαοκτώ διηγήματα με ανθρώπους της διπλανής πόρτας που αφηγούνται περιστατικά από τη ζωή τους, πιστεύοντας ότι διατηρούν τον έλεγχο, ενώ την ίδια στιγμή αυτοαναιρούνται. Με βασικό όπλο του την ειρωνεία, τη συγκαλυμμένη κυνικότητα, αλλά και μια υποβόσκουσα αισιοδοξία, ο Φώτης Μανίκας στην πρώτη του συλλογή διηγημάτων στήνει ιστορίες από το μυαλό του με ειλικρίνεια, χιούμορ, οξυδέρκεια και τρυφερότητα.
Ελληνική λογοτεχνία
Έντονα πάθη και ακραία αισθήματα -έρωτας, ζήλια, θλίψη, τάση για αυτοκτονία- διασταυρώνονται, στο μυθιστόρημα της Αγγέλας Καστρινακη, με μια προσπάθεια κατανόησης του εαυτού και των άλλων μέσα από τη λογική ανάλυση. Σχέσεις στήνονται και σχέσεις διαλύονται. Πρόσωπα διεκδικούν την ευτυχία τους και άλλα προσπαθούν να αντέξουν τις διαψεύσεις. Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες και στις πιο τακτοποιημένες ζωές. Κάποια στιγμή κυριαρχεί ο δαίμονας του έρωτα και της ανατροπής κι άλλοτε πάλι ξεπροβάλλει ο δαίμονας της ειρωνείας, αυτός που μας κάνει να βλέπουμε και την κωμική όψη των πραγμάτων σχετικοποιώντας όλα τα αισθήματα.
Ένα μυθιστόρημα που σκέπτεται για τις ανθρώπινες σχέσεις, ενώ ταυτόχρονα σκέπτεται και για το ίδιο το μυθιστόρημα. Η Αγγέλα Καστρινάκη συνομιλεί με προηγούμενα έργα που έχουν ως θέμα τους την «απιστία» (τις “Εκλεκτικές συγγένειες” του Γκαίτε, τις “Αναμνήσεις” της Πηνελόπης Δέλτα κ.ά.) και δείχνει πως κάτι μένει ίδιο και κάτι έχει αλλάξει στην εποχή μας.
Συγκινητικό αλλά και με υποδόριο χιούμορ, το μυθιστόρημα της Καστρινακη επιδιώκει να φτάσει στον βυθό των αισθημάτων και να τα εκφράσει με μια γλώσσα ταυτόχρονα δροσερή και καλλιεργημένη.
Ελληνική λογοτεχνία
Ο Αβίρ ετοιµάζεται να υποδεχθεί τον Αντώνη —τον αγαπηµένο του φίλο από την Ελλάδα, τον άνθρωπό του— στο Ελσίνκι, στον τόπο όπου έχει βρει πια καταφύγιο και έχει δηµιουργήσει οικογένεια µε τη συµπατριώτισσά του Εβίν. Οι δύσκολες διαδροµές του από το Ιράκ στην Ελλάδα και από εκεί στη Φινλανδία, οι περιπέτειες και οι δυσκολίες, οι αλήθειες και τα ψέµατα έχουν καθορίσει τη ζωή και την τύχη του. Θα είναι όµως το Ελσίνκι ο τόπος που ονειρεύτηκε;
Ιστορίες ανθρώπων που διατρέχουν χώρες και σύνορα σε ένα µυθιστόρηµα περιπλάνησης, σε ένα βιβλίο για τον ανήσυχο και ρευστό κόσµο του εικοστού πρώτου αιώνα, για τη διαφορετικότητα, τη συντροφικότητα και την αγάπη, για την έννοια της οικογένειας και της πατρίδας.
Ελληνική λογοτεχνία
Το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Ξένιου μάς μεταφέρει σε ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον όπου η βλάστηση αποτελεί παρελθόν, η ερημοποίηση έχει προχωρήσει και οι άνθρωποι ζουν εντελώς αποκομμένοι από το φυσικό περιβάλλον. Το ακραίο κόμμα «Νέοι Δρόμοι για τον Λαό» παίρνει την εξουσία, χτίζει την Αλλοτεκοίτη στην ξερή κοίτη ενός ποταμού και καταδιώκει όλους όσοι νοσταλγούν το πράσινο, τη γονιμότητα της γης, την αφθονία του νερού.
Η Κυβέλη, καθηγήτρια φιλόλογος και πρωταγωνιστικό πρόσωπο του βιβλίου, ανήκει σε αυτούς που υπερασπίζονται δημόσια την ιερότητα της φύσης. Οι «Νέοι Δρόμοι για τον Λαό» τη συλλαμβάνουν και την κλείνουν σε ψυχιατρείο. Διασχίζοντας την έρημη, άνυδρη χώρα, η δημοσιογράφος Στέλλα Μπεράτη θα έρθει στην Αλλοτεκοίτη για να αναζητήσει τα ίχνη της Κυβέλης προσπαθώντας να συνθέσει το παζλ της παράδοξης ιστορίας της.
Με βαθιά αγάπη προς τον άνθρωπο, ο Νίκος Ξένιος μάς θυμίζει ότι μια ιστορία ποτέ δεν λέγεται με έναν και μόνο τρόπο. Σε μια εποχή απόλυτης σύγχυσης (ιδεολογικής, κοινωνικής, πολιτικής) είναι σημαντικό οι άνθρωποι να έχουν το δικαίωμα και τη διαύγεια να αφηγηθούν μια ιστορία – τη δική τους ιστορία.
Ελληνική λογοτεχνία
Φωτογραφίες που κολυμπούν. Πεταλούδες που ρινορραγούν. Οικογένειες που χωλαίνουν. Τραπουλόχαρτα που θολώνουν. Τοίχοι που ζαρώνουν. Emoji που βαραίνουν. Μουστάρδες που φλογίζουν. Κουδούνια που σιωπούν. Σβέρκοι που στενάζουν. Παιδιά που ξεφεύγουν. Φλας που κλέβουν. Μάτια που γκαρίζουν. Πόρνες που απουσιάζουν. Σταυροφόροι που υποκύπτουν. Σπηλιές που σφαλίζουν. Σκαμπό που μαρμαρώνουν. Φιστίκια που δολοφονούν. Φωνές που ερεθίζουν. Τατουάζ που παραμιλούν. Δίσκοι που γυρίζουν.
Στο κέντρο της Αθήνας εδώ και αιώνες υπάρχει ένα μπαρ όπου όλα είναι μελετημένα. Οι θαμώνες του επιλέγουν την αφαίρεση και τον σκληρό ρεαλισμό για να αφηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους. Απευθύνονται πρώτα και κύρια στον εαυτό τους – αυτόν που ξεχνούν ότι έχουν ήδη χάσει προ πολλού, αυτόν που στην πραγματικότητα τους βρίσκεται εύκαιρος μεταξύ τρίτου και τέταρτου ποτού, αυτόν που δεν ξέρουν ότι θα συναντήσουν το πρωί της επομένης στον καθρέφτη. Αναπόφευκτα οι γύρω τους, συμπότες καρδιακοί ή τυχάρπαστοι, γίνονται κοινωνοί ακόμη και των εσωτερικών τους ψιθύρων.
Κι αν κανείς τους δεν είναι αυτός που φαίνεται, όλοι μαζί –φιλόσοφοι του περιθωρίου, δέσμιοι των παθών τους και μιας επιλεκτικής αδυναμίας να ανταπεξέλθουν στις αναποδιές– ξέρουν ότι η ζωή έχει νόημα και εναγωνίως το αναζητούν, ελπίζοντας να τους βρει εκείνο πρώτο.
Τα διηγήματα της συλλογής Ένα για τον δρόμο συνθέτουν το ζωντανό πορτρέτο μιας συγχυσμένης μεγαλούπολης, την αυτοβιογραφία σε συνέχειες ενός τόπου σύναξης που δεν αλλάζει ό,τι κι αν συμβαίνει έξω από τα όρια μιας φωτεινής στοάς όπου κάθε στιγμή είναι μια υπέροχη ευκαιρία. Για άλλη μια θεραπεία. Για άλλη μια υποτροπή.
Γιατί το χάος είναι μια παρτιτούρα που πάνω της γράφεται η πραγματικότητα. Ξανά και ξανά. Και πάλι από την αρχή.
Ελληνική λογοτεχνία
Ο Θεός φταίει που έκανε τον κόσμο τόσο ωραίο: Αλληγορίες από τον Καζαντζάκη
Κάποτε, πριν από χρόνια, ο Κ. είχε σκύψει σε ένα πηγάδι μαζί με μια γυναίκα. Τα δύο πρόσωπά τους σάλεψαν, μια στιγμή, πάνω στα σκοτεινά νερά, γυαλιστερά, τρεμάμενα, το ένα κολλητά στο άλλο. Κι αμέσως ο Κ. ένιωσε ότι αγαπούσε αυτή τη γυναίκα.
Μια φορά ένας πασάς κάλεσε έναν φτωχό να του κάνει το τραπέζι. Έβαλε μπροστά του ένα πιάτο ελιές κι ένα πιάτο μαύρο χαβιάρι. Ο φτωχός ούτε στράφηκε να δει τις ελιές, έπεσε με τα μούτρα στο χαβιάρι. «Φάε κι ελιές, κουμπάρε», του λέει ο πασάς. «Καλό είναι και το χαβιάρι, πασά εφέντη μου», απάντησε, μασουλώντας πάντα, ο φτωχός.
Στην Κίνα ο Κ. είχε δει μια ζωγραφιά ανείπωτης αβρότητας, με τον τίτλο: «Η καμπάνα του δειλινού που χτυπάει σε μακρινό ναό». Δεν έβλεπες ούτε ναό ούτε καμπάνα. Μόνο ένα ήρεμο τοπίο, ελαφρά χρυσαφένιο, σκεπασμένο με γαλάζιο αέρα.
Όταν σε σκεφτούν οι κάμπιες, Θεέ μου, γίνονται πεταλούδες!
*
Μια περιπλάνηση στο σύμπαν του Νίκου Καζαντζάκη, ένα μωσαϊκό από 259 αλληγορίες σπαρμένες σε ολόκληρο το έργο του: στα μυθιστορήματα, στα ταξιδιωτικά, ακόμη και στην αλληλογραφία του.
Το απόσταγμα της σοφίας του κορυφαίου συγγραφέα, αντλημένο από τους μοναχούς του Αγίου Όρους, την εβραϊκή παράδοση, το Ταό, το ζεν, την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, τον λαό της Κρήτης, την Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, αλλά και από την παγκόσμια Ιστορία.
*
Το αχανές έργο του δημιουργού του Ζορμπά βρίθει από σύντομες αλληγορίες, συμβολικά διηγηματάκια, μικροϊστορίες μισής σελίδας που πηγάζουν και συνίστανται από ιδέες. Μυστικιστικές παραβολές, πες. […]
Μέσα στα μεγάλα κομμάτια από περίφημο πεντελικό μάρμαρο που είναι το έργο του Καζαντζάκη, όποτε έβλεπα ένα φυλακισμένο μικρό άγαλμα πάλευα, όπως οι γλύπτες, να το απελευθερώσω.
Από τον πρόλογο του συγγραφέα