Ελληνική λογοτεχνία
Ένα απρόσμενο γράμμα από τη Γερμανία θα αναστατώσει τον Πετρόκαμπο. Το ξεχασμένο, όλο πέτρες και σκορπιούς, χωριό στην ενδοχώρα. Κάποτε διέθετε προοπτικές ευημερίας σαν κεφαλοχώρι, όμως μετά ακολούθησε κι αυτό τη μοίρα άλλων ελληνικών χωριών. Παρ’ όλα αυτά, διατηρούσε μια αποκλειστικότητα άγνωστη στους πολλούς: την υπνοβασία. Με το γράμμα, απέκτησε και μια δεύτερη, χάρη στον αποστολέα, τον Απόστολο (Λάκη) Μπούγα, γιο της θρυλικής μαμής Σεβαστιανής, που είχε αναδειχθεί σε αστέρα ερωτικών ταινιών. Έφυγε σχεδόν παιδί από το χωριό για τη Γερμανία, όπου και διέπρεψε. Ετοιμοθάνατος, συντάσσει τη διαθήκη του, αφήνοντας τη σχεδόν αμύθητη περιουσία του στον Πετρόκαμπο. Με προϋποθέσεις. Πρώτη και καλύτερη, από μια άποψη, να ιδρυθεί μουσείο στο όνομά του με τις καλλιτεχνικές επιδόσεις του – και όχι μόνο.
Αποδέκτης της επιστολής με τα καυτά νέα, ο μακρινός (και μόνος εν ζωή) συγγενής του στο χωριό, ο Πέτρος Μακκαβαίος. Ο Μακκαβαίος, που θα γίνει ο «συναισθηματικός κρίκος» μεταξύ του αείμνηστου σταρ και των φιλόδοξων έργων στον Πετρόκαμπο, μόλις διάβασε τις επιθυμίες του Απόστολου, ένιωσε κάτι παραπάνω από ρίγος να διατρέχει τη ραχοκοκαλιά του. Κι ας ήταν Ιούλιος, κατακαλόκαιρο. Διαισθάνθηκε αμέσως ότι η ζωή του θα άλλαζε, χωρίς όμως να φαντάζεται πόσο. Γιατί μιας τέτοιας ευεργεσίας… μύρια άλλα περίεργα έπονται. Όταν μάλιστα στην ιστορία ανακατευτεί και η Σανγκάη, ε, τότε τα πράγματα υπερβαίνουν προκλητικά τη φαντασία ενός συνηθισμένου μοναχικού άντρα που δροσιζόταν με λεμονάδες…
Ξένη λογοτεχνία
Ατενίζοντας ατρόμητα την άβυσσο της σκλαβιάς, το κλασικό αυτό μυθιστόρημα μεταμορφώνει την Ιστορία σε μια αφήγηση υποβλητική σαν έπος, βίαιη σαν πολεμικό τραγούδι, τρυφερή σαν νανούρισμα.
Η Σιθ γεννήθηκε σκλάβα στον Νότο και δραπέτευσε στο Οχάιο, ωστόσο δεκαοκτώ χρόνια αργότερα δεν είναι ακόμη ελεύθερη. Την κατατρύχουν οδυνηρές αναμνήσεις από το Φιλόξενο Σπιτικό, το όμορφο αγρόκτημα που έγινε για την ίδια και τους συντρόφους της ο τόπος της απόλυτης φρίκης. Το καινούργιο της σπίτι το στοιχειώνει το φάντασμα του μωρού της που πέθανε χωρίς όνομα, από τα ίδια της τα χέρια, με μία μονάχα λέξη χαραγμένη στην ταφόπλακά του, να θυμίζει πως κάποτε έζησε: Αγαπημένη.
Ποιητικό και σκληρό, τεντωμένο σαν σχοινί, το μυθιστόρημα εξερευνά το ανεξίτηλο τραύμα της δουλείας με τρόπο που καθηλώνει τον αναγνώστη. Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της νομπελίστριας Τόνι Μόρισον, της πιο τολμηρής γυναικείας φωνής στην αμερικανική πεζογραφία.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Χάινριχ φον Κλάιστ υπήρξε ένας από τους πιο αινιγματικούς, ιδιότυπους και σκοτεινούς συγγραφείς του 19ου αιώνα. Το έργο του διατηρεί μια εντυπωσιακή επικαιρότητα και ένταση αφού έχει στο επίκεντρό του την πολιτική, τη θέση της γυναίκας, την ψυχική ισορροπία, τη γλώσσα του έρωτα, το πρόβλημα του κακού και της καταπίεσης.
Στα διηγήματα του Κλάιστ ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με μια ριζοσπαστική πεζογραφία, με τη μοναδική αφηγηματική της γλώσσα και τον ασθματικό ρυθμό της, το υπόγειο χιούμορ, την αμφισημία, την ανατροπή κάθε λογοτεχνικής σύμβασης. Ο Κλάιστ, ο μεγαλύτερος από τους Γερμανούς ρομαντικούς, υπήρξε πρόδρομος του μοντερνισμού, διαβάστηκε με πάθος από όλους τους μεγάλους συγγραφείς του 20ού αιώνα και δεν σταμάτησε να προκαλεί παθιασμένες συζητήσεις και να αποτελεί σημείο αναφοράς της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Σε όλη τη διάρκεια της έξαρσης του Covid-19 και της απομόνωσης που επέφερε, ο συγγραφέας εξηγούσε και καθησύχαζε έναν μεγάλο κύκλο ανθρώπων με τις αναρτήσεις του γύρω από το θέμα στο Facebook.
Mε χιούμορ, γνώση και λογική, θύμιζε τον απώτερο σκοπό, αυτό που τελικά κατορθώσαμε ως κοινωνία: Παρά την κούραση είμαστε ακόμη εδώ και έχουμε προφυλάξει αποτελεσματικά τους δικούς μας ευπαθείς.
Μας λείπουν αγαπημένοι άνθρωποι του ευρύτερου κύκλου μας που δεν πρόλαβαν να πάρουν τα δώρα της επιστήμης κι αυτός είναι ο λόγος που αισθανόμαστε ακόμη περισσότερο ευτυχείς που ζούμε σήμερα εδώ που ζούμε, ώστε να έχουμε ένα όπλο απέναντι στον ιό, ώστε να μπορούμε να βγούμε από αυτή την ιστορία όλοι, μαζί.
Πάρα πολλές μέρες ήταν δύσκολες, και τα σημάδια της πανδημίας θα είναι ορατά πάνω μας.
Αλλά ορατή πάνω μας θα είναι και η επιτυχία του να είμαστε εδώ πλήρεις και ακέραιοι, μαζί.
Μια ματιά στους φόβους, τις ελπίδες, τα συναισθήματά μας, στον τρόπο που καλούμαστε να προσαρμοστούμε στις μεγάλες προκλήσεις της ζωής και μια εκλαϊκευμένη προσέγγιση πολλών ζητημάτων ιατρικής και δημόσιας υγείας από μια αυθεντία του αντικειμένου. Ένα βιβλίο για το μέλλον μας στον αιώνα των πανδημιών.
Ξένη λογοτεχνία
“Ομολογώ ότι συνεχίζω να γράφω για καθαρά ηδονοθηρικούς λόγους. Γράφω για μένα και για τους φίλους μου. Δεν διαθέτω ευρύ κοινό, μήτε φήμη ή κρατικό βραβείο. Γνωρίζω εις βάθος τη λογοτεχνική στρατηγική και την περιφρονώ. Με θλίβει η αφέλεια των συγχρόνων μου και τη σέβομαι. Επιπλέον, κολακεύομαι να πιστεύω ότι δεν επαναλαμβάνομαι ποτέ, ότι δε ζητάω δανεικά από ξένες δόξες, ότι είμαι πάντα παρθένος κι ότι αυτός ο ναρκισσισμός πληρώνεται πολύ ακριβά. Με την αδιαφορία των άλλων. Εγώ, όμως, όπως είπα, γράφω για καθαρά ηδονοθηρικούς λόγους”.
Ένας εκκεντρικός αφηγητής καταγράφει σ’ ένα ημερολόγιο την καθημερινή του πάλη με τα πάθη και τις διαστροφές του, ενώ οδηγείται, σχεδόν νομοτελειακά και αναπότρεπτα, στην τέλεση ενός φόνου. Βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα ιδιότυπο “ημερολόγιο ενός δολοφόνου”, αλλά και μπροστά σ’ ένα χρονικό του τέλους μιας εποχής, το οποίο είναι ταυτόχρονα και ένα αριστοτεχνικό πορτρέτο της ανθρώπινης ψυχής, με όλες τις υπερβολές και τα καπρίτσια της.
Ο αντι-εβραϊσμός οδήγησε κατά το παρελθόν σε ανείπωτα εγκλήματα, όμως δεν έχει πάψει να στοιχειώνει τον σύγχρονο κόσμο. Ο συλλογικός τόμος των Πολλαπλών εκφάνσεων του αντι-εβραϊσμού αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως ένας, πιθανόν άβολος, καθρέφτης των πολύμορφων όψεων του ελληνικού αντι-εβραϊσμού, αναδεικνύοντας τις διασυνδέσεις του με τις συναφείς εξελίξεις στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι· ανατέμνει τη γέννηση και την εξέλιξη των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιούσε και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί η αντισημιτική ρητορική προκειμένου να βρει απήχηση στην ελληνική και την ευρωπαϊκή κοινωνία.
Ο εξαιρετικά πολυδιάστατος χαρακτήρας του φαινομένου του αντι-εβραϊσμού επιβάλλει διαθεματικές προσεγγίσεις. Σε πείσμα των δυσκολιών αυτού του χαοτικού ερευνητικού πεδίου, οι συγγραφείς αποπειρώνται να φωτίσουν διαφορετικές και πιθανόν άγνωστες πτυχές μιας ρατσιστικής αντίληψης που κυριάρχησε στον 20ό αιώνα και συνεχίζει να δηλητηριάζει τη δημόσια σφαίρα. Εξετάζονται, συνδυάζοντας τη διαχρονική και τη συγχρονική οπτική, οι ιστορικές διαδρομές του αντισημιτισμού και η αναβίωσή του στη σύγχρονη πολιτική ρητορική, ο αντι-εβραϊσμός στα γράμματα και στις τέχνες, ο αντίκτυπός του στο πεδίο των ιδεών, ενώ επιχειρείται και η προσέγγιση του Ολοκαυτώματος υπό το πρίσμα της βιοηθικής. Σε κάθε περίπτωση, τους συγγραφείς τούς συνδέει η αγωνία να ανταποκριθούν στο επιτακτικό αίτημα της κατανόησης ενός φαινομένου που εξακολουθεί να ορθώνει το φάσμα της βαρβαρότητας μπροστά στον δυτικό πολιτισμό.
Στον τόμο γράφουν οι: Μαρία Καβάλα, Διονύσης Γ. Δρόσος, Ρίκα Μπενβενίστε, Ποθητή Χαντζαρούλα, Δημήτρης Ψαρράς, Τρισεύγενη Γεωργακοπούλου, Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Άννα Μαυρολέων, Κώστας Σπηλιώτης, Ρένα Μόλχο, Βασιλική Λαλαγιάννη, Φώτης Στάμος, Δημήτρης Ν. Λαμπρέλλης, Γιάννης Δημητρακάκης, Κατερίνα Καρούνια, Γιώργος Φαράκλας, Στέφανος Δημητρίου, Φίλιππος Κ. Βασιλόγιαννης, Γιώργος Χ. Παπαοικονόμου, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Γρηγορίου, Σταυρούλα Τσινόρεμα, Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπαδάκης και Μαρία Κ. Χωριανοπούλου, ενώ τον συντονισμό και την επιμέλεια είχε η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, που έγραψε και την εισαγωγή.
Ξένη λογοτεχνία
Η δημιουργία του ομορφότερου χρώματος που είδε ποτέ ο άνθρωπος οδηγεί σε ένα από τα φονικότερα δηλητήρια της ιστορίας.
Πάνω σε μια κάρτα γραμμένη στα χαρακώματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Καρλ Σβάρτσιλντ στέλνει στον Αϊνστάιν τη λύση των εξισώσεων της γενικής σχετικότητας αποκαλύπτοντας το πιο σκοτεινό αντικείμενο που μπορεί να συλλάβει ο νους: τη μαύρη τρύπα.
Ο Αλεξάντερ Γκρότεντικ εγκαταλείπει τα μαθηματικά όταν πλησιάζει στην «καρδιά της καρδιάς» τους, έντρομος, σαν να έχει αντικρίσει μέσα τους το τέλος του κόσμου.
O Χάιζενμπεργκ κι ο Σραίντινγκερ συγκρούονται για την πατρότητα της κβαντομηχανικής θεωρίας, η οποία εξηγεί τέλεια τη συμπεριφορά της ύλης αλλά αναιρεί όλα όσα αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα.
Σε αυτό το υβριδικό βιβλίο, ο Μπενχαμίν Λαμπατούτ κάνει την επιστήμη λογοτεχνία. Συνυφαίνοντας το δοκίμιο με τη μυθοπλασία και τη βιογραφία με τη φαντασία, ο Λαμπατούτ αναδεικνύει την απειλητική σκιά που σέρνεται πίσω από το φως της επιστημονικής γνώσης.
Ξένη λογοτεχνία
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ “Όλο το φως που δεν μπορούμε να δούμε” (Βραβείο Πούλιτζερ)
Η Νεφελοκοκκυγία είναι ένα μυθιστόρημα ύμνος στη φαντασία και στη συμπόνια, που διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη του 15ου αιώνα, σε μια μικρή πόλη της πολιτείας του Άινταχο σήμερα και σε ένα διαστρικό σκάφος στο εγγύς μέλλον, κάποιες δεκαετίες μετά. Ο Ντορ δημιούργησε ένα υπέροχο μωσαϊκό από εποχές και τόπους με συνδετική ύλη αυτή καθαυτή την ιδιότητά μας να συνδεόμαστε – με τη φύση, μεταξύ μας, με εκείνους που έζησαν πριν από εμάς και με εκείνους που θα είναι εδώ όταν εμείς θα έχουμε πια φύγει.
Η δεκατριάχρονη Άννα είναι ορφανή, ζει μέσα στα επιβλητικά τείχη της Κωνσταντινούπολης σε ένα σπίτι με γυναίκες που κεντούν άμφια. Αχόρταγα περίεργη, η Άννα μαθαίνει να διαβάζει, και σε αυτή την πόλη, που φημίζεται για τις βιβλιοθήκες της, ανακαλύπτει ένα βιβλίο: την ιστορία του Αίθωνα, ο οποίος λαχταρά να μεταμορφωθεί σε πουλί για να μπορέσει να πετάξει σε έναν ουτοπικό παράδεισο στον ουρανό. Έξω από τα τείχη βρίσκεται ο Ομίρ, ένα χωριατόπουλο, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του. Τον επιστράτευσαν μαζί με τα αγαπημένα του βόδια στον στρατό του σουλτάνου. Οι δρόμοι τους διασταυρώνονται. Πεντακόσια χρόνια αργότερα, σε μια βιβλιοθήκη στο Άινταχο, διαδραματίζεται μια άλλη πολιορκία: ο ογδονταεξάχρονος Ζίνο, που έμαθε ελληνικά ως αιχμάλωτος πολέμου, ετοιμάζει με μια ομάδα πέντε παιδιών μια θεατρική διασκευή της ιστορίας του Αίθωνα, που διασώθηκε ως εκ θαύματος μέσα στους αιώνες. Κρυμμένη στα ράφια της βιβλιοθήκης βρίσκεται μια βόμβα, που τοποθέτησε ένας θυμωμένος ιδεολόγος έφηβος, ο Σέυμορ. Και σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, στο διαστρικό σκάφος Άργος, η Κόνστανς είναι μόνη της σε μια κάψουλα κι αντιγράφει πάνω σε κομμάτια από σάκους την ιστορία του Αίθωνα, που της διηγήθηκε ο πατέρας της. Δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι της στη Γη.
Ξένη λογοτεχνία
Νο 1 στη λίστα ευπώλητων των Sunday Times
Μυθιστόρημα της Χρονιάς στα An Post Irish Book Awards
Η Άλις, νεαρή συγγραφέας, γνωρίζει τον Φίλιξ, που εργάζεται σε αποθήκη στην ιρλανδική επαρχία, και του προτείνει να τη συνοδεύσει σε ένα ταξίδι στη Ρώμη. Στο Δουβλίνο, η καλύτερή της φίλη, η Αϊλίν, προσπαθεί να ξεπεράσει τον χωρισμό της φλερτάροντας με τον Σάιμον, που τον ξέρει από παιδί.
Η Άλις, ο Φίλιξ, η Αϊλίν και ο Σάιμον είναι ακόμα νέοι – όμως η ζωή τούς προσπερνάει σιγά σιγά. Ερωτεύονται ο ένας τον άλλο, εξαπατούν ο ένας τον άλλο, σμίγουν, χωρίζουν. Τους προβληματίζουν το σεξ, η φιλία, ο κόσμος στον οποίο ζουν. Βρίσκονται άραγε μέσα στο τελευταίο «φωτεινό δωμάτιο» πριν πέσει για πάντα το σκοτάδι; Γίνονται μήπως αυτόπτες μάρτυρες κάποιας μεγάλης αλλαγής; Θα βρουν τον τρόπο να πιστέψουν ότι όντως υπάρχει ένας όμορφος κόσμος;
Ξένη λογοτεχνία
Ένας φτωχός άνδρας καταφέρνει να πλουτίσει και να ανελιχθεί κοινωνικά. Όμως η φιλοδοξία και η ανάγκη του για εξουσία θα τον οδηγήσουν στην καταστροφή. Την ιστορία του αφηγούνται διαφορετικοί ήρωες και μέσα απ’ την πολύπλευρη εξιστόρηση αναδύεται το ερώτημα: μπορούμε άραγε πράγματι να γνωρίζουμε το παρελθόν; Το αριστούργημα του William Faulkner και ένα από τα κορυφαία αμερικανικά μυθιστορήματα.
Ξένη λογοτεχνία
Ο Γιαΐρ Μόζες, ένας καταξιωμένος ισραηλινός σκηνοθέτης στη δύση της ζωής του, φτάνει στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, μαζί με τη γερασμένη ηθοποιό και πρώην μούσα του, τη Ρουθ, για να παραστεί σε ένα αναδρομικό αφιέρωμα στο έργο του.
Για έναν ανεξήγητο, ύποπτο λόγο, έχουν επιλεγεί γι’ αυτή τη ρετροσπεκτίβα μόνον οι πρώτες, νεανικές ταινίες του Μόζες, αυτές που είχε γυρίσει σε συνεργασία με τον πρώην σεναριογράφο του, με τον οποίο είναι μαλωμένος εδώ και τριάντα χρόνια. Πάνω από το κρεβάτι του, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, ο Μόζες ανακαλύπτει το αντίγραφο ενός αινιγματικού πίνακα με τίτλο “Ρωμαϊκή ευσπλαχνία (Caritas Romana)”, που παριστάνει μια νέα γυναίκα να θηλάζει έναν ηλικιωμένο φυλακισμένο. Η παράσταση αυτού του πίνακα μοιάζει σαν πιστή απεικόνιση μιας τολμηρής σκηνής που είχε συλλάβει ο ευφάνταστος, στα όρια της ιδιοφυΐας, σεναριογράφος του, και την οποία ο Μόζες είχε καταργήσει, βιαστικά και ανενδοίαστα, προκαλώντας έτσι την οριστική ρήξη μεταξύ τους.
Πως και γιατί βρίσκεται τώρα αυτός ο πίνακας στο δωμάτιο του; Και ποιος κινεί τα νήματα αυτής της παράξενης ρετροσπεκτίβας; Καθώς ξετυλίγονται στην οθόνη οι σκηνές από τις παλιές ταινίες του, θραύσματα αναμνήσεων και απωθημένα συναισθήματα κατακλύζουν τον γηραιό σκηνοθέτη. Ο Μόζες, σαν άλλος προσκυνητής, θα ξεκινήσει μια αναδρομή στον χρόνο, έναν απολογισμό των πεπραγμένων του, όχι για να κλείσει τα κιτάπια του, αλλά για να βρει έναν τρόπο να διορθώσει, ίσως, τα πράγματα και να μην απαρνηθεί την επιθυμία, τη λαχτάρα για δημιουργία, για αγάπη, για ζωή, “στον λίγο χρόνο που του [μας] απομένει”. Οδηγός του σε αυτή την αναζήτηση θα είναι ο Δον Κιχώτης.
Βάζοντας σε εξέχουσα θέση την Τέχνη και το συναρπαστικό ερώτημα κατά πόσον η ζωή και η τέχνη είναι συγκοινωνούντα δοχεία που αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοτροφοδοτούνται, ο Γεοσούα υπογράφει άλλο ένα εξαιρετικά τολμηρό, βαθιά ανθρώπινο, και γενναιόδωρο σε νοήματα μυθιστόρημα, με τη χαρακτηριστική, απαράμιλλη μυθοπλαστική του δεινότητα.
Η “Ρετροσπεκτίβα” τιμήθηκε με το βραβείο Medicis Etranger 2012.
Ελληνική λογοτεχνία
«Δεν ήμασταν παιδιά εγκαταλειμμένα ή κακοποιημένα, γόνοι διαλυμένης οικογένειας, ούτε τίποτα πλουσιόπαιδα, που από την ευμάρεια οδηγούνται στην πλήξη και στους πειραματισμούς με τα διάφορα. Κοντολογίς, δεν ανταποκρινόμασταν σε κανένα από τα στερεότυπα που περιγράφονται ως οικογενειακό περιβάλλον των εξαρτημένων. Συνηθισμένοι άνθρωποι οι γονείς μας, τα παιδικά μας χρόνια χορτάτα από παιχνίδι στους χωματόδρομους της γειτονιάς. Στα εμβληματικά 60s εσύ, εγώ στα 70s, της μεταπολίτευσης καημένη γενιά. Αργότερα κατάλαβα πως αυτό που σου (μας) συνέβη μπορεί να συμβεί στον καθένα».
Τι σημαίνει να έχεις στο στενό σου περιβάλλον έναν άνθρωπο παγιδευμένο στις ουσίες; Επτά διαφορετικές φωνές απαντούν, περιγράφοντας τα συναισθήματα που προκαλεί στους γύρω του ο γιος, ο αδερφός, ο φίλος, ο σύντροφος, ο εραστής που εξαρτάται. Ηχεί όμως και η δική του φωνή.
Μια αφήγηση για το ακόρεστο του ελλείμματος, τις προσπάθειες θεραπείας και τις υποτροπές, τη μελαγχολία, τις ενοχές και τη συγχώρεση, μια ιστορία συνεξάρτησης, που αποτυπώνει γυμνή την αλήθεια της κάθε πλευράς.