Ξένη λογοτεχνία
Τι κάνει μια αφήγηση ενδιαφέρουσα, ενίοτε και συναρπαστική, αλλά και τι μας λένε κάποια διηγήματα των μεγάλων Ρώσων κλασικών για τον εαυτό μας και για τον κόσμο που μας περιβάλλει;
Ο Τζορτζ Σόντερς, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Αμερικανούς πεζογράφους, παραδίδει τα τελευταία είκοσι χρόνια μαθήματα δημιουργικής γραφής στο Syracuse University.
Στο Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν μοιράζεται μαζί μας κάποιες από αυτές τις παραδόσεις, εμπλουτισμένες από επισημάνσεις και σχόλια φοιτητών του. Τα επτά (σχετικά σύντομα) δοκίμια που συνοδεύουν διηγήματα και νουβέλες των Τσέχοφ, Τουργκένιεφ, Τολστόι και Γκόγκολ αφορούν, προφανώς, όχι μόνον επίδοξους συγγραφείς, αλλά και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία, και ειδικότερα για το τι είναι αυτό που κάνει τον αναγνώστη να “μην μπορεί να αφήσει από τα χέρια του” ένα βιβλίο.
Στο εισαγωγικό κείμενό του ο Σόντερς γράφει: “Θα εμβαθύνουμε σε επτά μικρογραφίες του κόσμου, με μεγάλη φροντίδα χτισμένες, που οι συγγραφείς τους ήθελαν να απαντούν, έστω και έμμεσα, σε κάποια από τα μεγάλα ερωτήματα τα οποία, ακόμα και αν η εποχή μας δεν τα θεωρεί εξίσου σημαντικά, δεν παύουν ωστόσο να αποτελούν τον σκοπό της τέχνης. Πώς πρέπει να ζούμε; Ποιος είναι ο προορισμός μας επί της γης; Τι είναι σημαντικό και τι όχι; Τι είναι αλήθεια και πώς μπορούμε να ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα; Πώς μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι όταν κάποιοι τα έχουν όλα και κάποιοι άλλοι δεν έχουν τίποτα;”.
Εξετάζοντας τα επτά διηγήματα του βιβλίου εξονυχιστικά αλλά και με τρόπο απόλυτα κατανοητό και προσιτό στον αναγνώστη, ο Σόντερς όχι μόνο υποδεικνύει κάποια κλειδιά και μερικές τεχνικές που κάνουν μια αφήγηση πιο ενδιαφέρουσα, αλλά και “εκπαιδεύει” τον αναγνώστη πώς να απολαμβάνει τις κρυφές αρετές της λογοτεχνικής γραφής.
Το Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν, πολύτιμο εργαλείο για κάθε φίλο της λογοτεχνίας, φωτίζει καλύτερα τις σχέσεις ανάμεσα στις -ενίοτε όχι προφανείς με την πρώτη ματιά- αρετές ενός έργου μυθοπλασίας και στον αναγνώστη του.
Non Fiction
Μια ζωή χωρίς ελευθερία επιλογής δεν αξίζει να τη ζει.
Οι φιλοδοξίες του Θεόνικου Μπάξτερ να δημιουργήσει την τέλεια σύντροφο παίρνουν σάρκα και οστά όταν ανακαλύπτει τη σορό της όμορφης Μπέλλας, την οποία επαναφέρει στη ζωή με ένα επιστημονικό θαύμα που θυμίζει Φρανκενστάιν. Ωστόσο, το όνειρό του κατακρημνίζεται από τον θυελλώδη έρωτα του Δόκτορα Άρτσιμπαλντ ΜακΚέρι για εκείνη.
Όμως η Μπέλλα έχει τις δικές της επιθυμίες να κυνηγήσει. Έτσι, αφήνεται σε πάθη και πόθους, σε ένα οδοιπορικό που την οδηγεί από αριστοκρατικά καζίνο σε καταγώγια της Αλεξάνδρειας και στο περιθωριακό Παρίσι.
Εξερευνώντας τη θέση της ως γυναίκας στη σκιά της πατριαρχίας, η Μπέλλα ξέρει ότι είναι στο χέρι της να κατακτήσει την ελευθερία της και να αποφασίσει τι νόημα έχει η αληθινή αγάπη στη ζωή της.
Το πιο δημοφιλές βιβλίο του Άλισντερ Γκρέυ είναι μία ιστορία για την ουσία της αγάπης και την επιστημονική τόλμη, αλλά κυρίως για την αξία της ελευθερίας των επιλογών μας στη ζωή.
Ένα σύγχρονο κλασικό μυθιστόρημα που θα λάτρευαν η Μαίρη Σέλλεϋ, ο Λιούις Κάρολ και ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ.
Η Μαρία Σουζάνα Κολοκυθά-Αντωνακάκη (1935–2020) είναι η πιο γνωστή Ελληνίδα αρχιτέκτονας της γενιάς της, εντός και εκτός των συνόρων της χώρας μας. Η ενεργή παρουσία της στην αρχιτεκτονική σκηνή για έξι δεκαετίες, από την ολοκλήρωση των σπουδών της στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το 1959 μέχρι το τέλος της ζωής της το 2020, είναι από μόνη της εντυπωσιακή. Μολαταύτα, τα περισσότερα κείμενα από τις δημόσιες ομιλίες και διαλέξεις των έξι αυτών δεκαετιών της σταδιοδρομίας της παρέμεναν έως σήμερα αδημοσίευτα ή δυσεύρετα.
Ισορροπώντας ανάμεσα στις αναφορές της στους κόσμους της φιλοσοφίας και των καλών τεχνών, η Αντωνακάκη αποτελούσε η ίδια την ενσάρκωση της βαθιάς της πεποίθησης ότι η αρχιτεκτονική αποτελεί πολιτισμικό αγαθό. Τα κείμενά της αναπτύσσονται γύρω από ζητήματα όπως: η ποιητική σύλληψη του κτισμένου περιβάλλοντος της καθημερινότητάς μας, η σημασία των ορίων, της κίνησης και των μεταβάσεων στην αρχιτεκτονική, η χρήση του χρώματος στην αρχιτεκτονική και στην πόλη, η θεατρικότητα και η κατοίκηση, οι σχέσεις χρόνου και χώρου στην αρχιτεκτονική, ο διάκοσμος και η ποιητική διάσταση των αντικειμένων της καθημερινής ζωής, η αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας και η συσχέτιση της ελληνικής πόλης με τον τόπο και το φυσικό περιβάλλον. Γράφοντας ανοιχτόκαρδα για την τέχνη της, με τη χαρακτηριστική της ευρυμάθεια και ευαισθησία, η Αντωνακάκη προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό τα κλειδιά που του χρειάζονται για να μάθει να κοιτάζει με οξύτερο, κριτικό βλέμμα το χώρο όπου ζει και κινείται καθημερινά.
Ξένη λογοτεχνία
Ο συγγραφέας αστυνομικών πολιτικών θρίλλερ Καρύλ Φερέ, δεινός ταξιδευτής σε πολλά μέρη του πλανήτη, δέχεται μια πρόταση από δύο εκδότριές του: να ταξιδέψει και να γράψει για μία από τις πιο τερατώδεις πόλεις του κόσμου, το Νορίλσκ στη μακρινή Σιβηρία, με το μεγαλύτερο ποσοστό μόλυνσης της ατμόσφαιρας, όπου η θερμοκρασία κυμαίνεται ανάμεσα στους 20 με 60 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν.
Το παλιό γκουλάγκ, που έστησε ο Στάλιν για την εξόρυξη νικελίου και σπάνιων ορυκτών, σήμερα συνεχίζει να λειτουργεί από τον Πούτιν και τους ολιγάρχες, ενώ τα σοβιετικά κτίρια καταρρέουν. Κανείς δεν μπορεί να το επισκεφτεί χωρίς άδεια από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, τη διάδοχο της ΚαΓκεΜπέ.
Προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της οικτρό. Δυο μήνες το χρόνο απόλυτο σκοτάδι. Κρύο που το χειμώνα μπορεί να φτάσει και τους μείον 60 βαθμούς Κελσίου. Κανένα ζώο, κανένα δένδρο, τίποτα απολύτως. Ο συγγραφέας παραδόξως αποδέχεται την πρόταση και καλεί για συνοδό του έναν ήρωα κάποιων μυθιστορημάτων του: τον μονόφθαλμο Μακ Κας, το Τέρας με τα ευγενικά αισθήματα και τη μεγάλη τρέλα – αλλά αυτήν τη μοιράζονται.
Το βιβλίο είναι το χρονικό ενός ταξιδιού σε μια κόλαση όπου οι άνθρωποι που συναντάμε, μεταλλωρύχοι κυρίως, με τον τρόπο του Φερέ μας οδηγούν στο φως, χάρη στη δική τους τρέλα και στα δυνατά τους αισθήματα.
Από αυτό το ταξιδιωτικό χρονικό προέκυψε το σπουδαίο μυθιστόρημα του Καρύλ Φερέ Led – Πάγος του 2022.
Ξένη λογοτεχνία
Σε κάποιο ξεχασμένο χωριό της μεξικανικής πολιτείας της Τσιουάουα, η Έλενα και ο Ντιέγκο αγαπιούνται από μικρά παιδιά. Ως τη μοιραία ημέρα που η Έλενα βιάζεται μπροστά στα μάτια του έντρομου Ντιέγκο, ανίκανου εκείνη τη στιγμή να αντιδράσει για να τη βοηθήσει. Τα όνειρα της αιώνιας αγάπης τους γίνονται χίλια κομμάτια κι η Έλενα εγκαταλείπει το χωριό για το Χουάρες, μια από τις πιο επικίνδυνες πόλεις της χώρας, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Τα ίχνη της χάνονται και οι περιστάσεις οδηγούν τον Ντιέγκο να φύγει και να την αναζητήσει στην κόλαση της μεγαλούπολης όπου κυριαρχούν η παρανομία, η βία και τα καρτέλ. Ο Ντιέγκο, στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τον έρωτα της ζωής του, θα βυθιστεί σταδιακά στη στυγνότητα και στη διαφθορά του Χουάρες και θα έρθει αντιμέτωπος με τους χειρότερους εφιάλτες. Με αφετηρία μια αληθινή ιστορία, ο Γιασμίνα Χάντρα αφηγείται δεξιοτεχνικά ένα σκληρό οδοιπορικό όπου η αθωότητα και η αγάπη παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σ’ έναν κόσμο κυριολεκτικά ανελέητο.
Ξένη λογοτεχνία
Παρίσι, 1896. Ένας συγγραφέας ονόματι Υμπέρ Λυμπέρ ανακαλύπτει σοκαρισμένος ότι ο Ίκαρος, ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματός του, έχει εξαφανιστεί και προσλαμβάνει τον ντετέκτιβ Μορκόλ για να τον βρει, ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του. Έχοντας δραπετεύσει από τις σελίδες του χειρογράφου, ο Ίκαρος περιπλανιέται στο Μονπαρνάς, όπου μαθαίνει να πίνει αψέντι και να φλερτάρει, μπλέκοντας σε σπαρταριστές περιπέτειες και αναπτύσσοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μέσα μεταφοράς. Σύντομα, το χειρόγραφο θα εγκαταλείψουν δύο ακόμα χαρακτήρες με σκοπό να αναζητήσουν τον Ίκαρο, ο οποίος στο μεταξύ έχει βρει δουλειά σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων.
Ξένη λογοτεχνία
Δεκαετία του 1940. Η δεκαεφτάχρονη Βικτόρια, η μόνη γυναίκα που έχει απομείνει στην οικογένεια Νας, έχει αναλάβει μόνη της το νοικοκυριό, ενώ οι άντρες δουλεύουν στο οικογενειακό κτήμα με ροδάκινα στην Αϊόλα του Κολοράντο. Ο Γουίλσον Μουν είναι ένας περιπλανώμενος νεαρός εκτοπισμένος από τη γη της φυλής του. Η τυχαία τους συνάντηση στη γωνία ενός δρόμου θα αλλάξει ριζικά τις ζωές τους. Και όταν τα πράγματα εξελιχθούν διαφορετικά απ’ ό,τι περίμεναν, η Βικτόρια θα εγκαταλείψει τη μόνη ζωή που γνώριζε ως τότε και θα απομονωθεί στην άγρια φύση, παλεύοντας να επιβιώσει. Οι εποχές αλλάζουν και η Βικτόρια βρίσκει στο πανέμορφο αλλά άγριο τοπίο το νόημα και τη δύναμη να προχωρήσει και να φτιάξει από την αρχή όλα όσα έχασε. Και θα το κάνει, ακόμα κι όταν ο ποταμός Γκάνισον απειλήσει να πνίξει τον τόπο της – τα σπίτια, τις φάρμες και το λατρεμένο οικογενειακό τους κτήμα.
Μια εκθαμβωτική διερεύνηση του φυσικού κόσμου, που σιγά σιγά αλλάζει, και ταυτόχρονα ένα αλησμόνητο μυθιστόρημα ενηλικίωσης. Μας φανερώνει τι σημαίνει να οδηγείς τη ζωή σου σαν να είναι ποτάμι – να συγκεντρώνεσαι και να ρέεις, να βρίσκεις τον δρόμο προς τα εμπρός, ακόμα κι όταν το ποτάμι έχει φράξει.
Μια συγκινητική ιστορία για την απώλεια, αλλά και μια ιστορία για το πώς βρίσκεις σπίτι, οικογένεια, δύναμη –και αγάπη– εκεί που δεν το περιμένεις.
Ελληνική λογοτεχνία
Μια παρέα φοιτητών, ένα καλοκαίρι του ’90, κάνει ελεύθερο κάμπινγκ, όταν ο Νικόλας, ο πιο χαρισματικός απ’ όλους, πνίγεται στην προσπάθειά του να βγάλει έναν ροφό από τη θάλασσα. Ο πατέρας πενθεί τον γιο του· οι φίλοι θυμούνται και εξιδανικεύουν τον πεισματάρη φίλο τους.
Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ίδιοι άνθρωποι ξαναβρίσκονται στο νησί για το μνημόσυνο του Νικόλα και αναλογίζονται τις δικές τους καθημερινές ασφυξίες και απώλειες: τα όρια του γάμου και της οικογένειας, τη φθορά του σώματος, το τέλος της γονιμότητας, την επαγγελματική αβεβαιότητα, τον θάνατο που πλησιάζει.
Ο καθηγητής Νομικής διαβάζει Φίλιπ Ροθ και ταυτίζεται μαζί του, η γυναίκα του προσπαθεί να καταπολεμήσει την ηττοπάθεια της μέσης ηλικίας, ο εισοδηματίας φίλος τους ζει αποτραβηγμένος και παρατηρεί τις ζωές των άλλων, η ψυχίατρος-μετανάστρια στη Βιέννη βλέπει την Ελλάδα να απομακρύνεται από την Ευρώπη, η συγγραφέας της παρέας αγωνίζεται να κάνει παιδί με κάθε τρόπο προκειμένου να δώσει νόημα στη ζωή της.
Με φόντο πάντα την ανάμνηση του φίλου τους, που πρόλαβε και πέθανε νέος, οι ζωές τους διασταυρώνονται και πλέκονται στον θρήνο και τη νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν, στην κρίση της χώρας, αλλά και τη δική τους, την προσωπική.
Ελληνική λογοτεχνία
Πέντε γυναίκες, συμμαθήτριες από το Αρσάκειο και πολύ φίλες τότε, που είχαν να συναντηθούν όμως όλες μαζί από τα σχολικά τους χρόνια, παίρνουν ξαφνικά ένα παράξενο και αναπάντεχο μήνυμα που τις αφορά όλες. Από εκείνη τη στιγμή η ζωή τους αλλάζει ορμητικά, συμπαρασύροντας και τις ζωές των ανθρώπων γύρω τους. Νέα πρόσωπα εμφανίζονται, παλιές και δεδομένες καταστάσεις ανατρέπονται, καινούρια προβλήματα απαιτούν τη λύση τους. Ωστόσο η οικειότητα, η σύμπνοια και η συνενοχή των σχολικών τους χρόνων, σαν ευρήματα πολύτιμα μιας σπουδαίας ανασκαφής, βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια και φωτίζουν το παρόν και το μέλλον τους.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Το Σκληρός από Τρυφερότητα συγκροτεί μια γοητευτική αφήγηση “επί προσωπικού”, που πετυχαίνει διάνα δύο στόχους. Είναι και απομνημονεύματα της επί 24 χρόνια συνοδοιπορίας του John Taylor με τον Ηλία Πετρόπουλο -ο Taylor είναι ο εμβληματικός μεταφραστής κειμένων και βιβλίων του Πετρόπουλου στα αγγλικά-, αλλά και ιδανική εισαγωγή στον βίο και στο έργο του οργισμένου με αιτία λαογράφου του άστεως, ο οποίος σόκαρε, έτερψε, άνοιξε τα μάτια ή εξόργισε τους νεοέλληνες τουλάχιστον από το 1968, όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα Ρεμπέτικα τραγούδια, έως τον θάνατό του στο Παρίσι το 2003. Από τη μια “η ζωή μου με τον Πετρόπουλο”, με δεκάδες άγνωστα μέχρι σήμερα περιστατικά, γραμμένα με σεβασμό και αγάπη για τον μέντορά του, χωρίς να του χαρίζεται. Και από την άλλη τι και πώς έγραψε ο Πετρόπουλος, τι έπραξε και γιατί, ποια θέματα φώτισε πρώτος, οι απόψεις και οι αντιφάσεις του. Μαζί με φωτογραφίες, σκίτσα, χειρόγραφα σημειώματα και αναλυτικό κατάλογο 74 βιβλίων στην πρώτη τους έκδοση.
Το 1979 ένας ευφυής, μορφωμένος και γλωσσομαθής νεαρός Αμερικανός ανάρτησε μια μικρή αγγελία σε ελληνικό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι. Αναζητούσε Έλληνα συνεργάτη, ως βοηθό, για να μεταφράσει στα αγγλικά ποιήματα του Καρυωτάκη και του Ρίτσου. Του απάντησε κάποιος Πετρόπουλος. Του πρότεινε, κάπως κοφτά, να αποκλειστούν οι συγκεκριμένοι ποιητές γιατί “ο ένας είναι νεκρός κι ο άλλος είναι βλάκας”. Ανακοίνωσε επίσης ότι ψάχνει μεταφραστή για ένα δικό του βιβλίο που λέγεται Εγχειρίδιον του καλού κλέφτη.
Η συνέχεια στις σελίδες του Σκληρός από τρυφερότητα…
From Improvising at Barakos’s to Piano Voices and Ping-Pong, and from Heraclitus to Satie and Steve Lacy, Sakis Papademetriou is the enduring excellence of Greek improvised jazz, a restless musician who went against the mainstream, infiltrating the music establishment, thanks to the freedom of the joy of the unpredictable. You can see this just in Andreas Zacharatos’s photographs: Sakis, smiling broadly, not to the audience but to his music. His bliss is in the music he composes at the piano, striking the piano keys, using the piano shell, the piano strings to play, and even by drumming the floor on which the piano rests and with every object around him that can produce sound, each time in a unique, mystagogic way.
Since his first concert at the Anatolia in 1963, he can take pride in transforming art and his life into one thing: happiness. (Giannis N. Baskozos, from the publisher)
Από το Αυτοσχεδιάζοντας στου Μπαράκου μέχρι το Piano Voices και το Ping Pong και από τον Ηράκλειτο στον Σατί και τον Steve Lacy, ο Σάκης Παπαδημητρίου είναι η σταθερά της ελληνικής αυτοσχεδιαζόμενης τζαζ. Ο ανήσυχος μουσικός που πήγε κόντρα στο ρεύμα διεμβολίζοντας την επικρατούσα μουσική με την ελευθερία που χαρίζει η χαρά του απρόβλεπτου.
Αρκεί κανείς να δει τον Σάκη στις φωτογραφίες του Ανδρέα Ζαχαράτου, χαμογελάει πλατιά, όχι στο κοινό, αλλά στη μουσική του. Η χαρά του υπάρχει στη μουσική που σχεδιάζει παίζοντας με το πιάνο, με τα πλήκτρα, με το κέλυφος, τις χορδές, ακόμα και με το πάτωμα στο οποίο στηρίζεται το πιάνο, και με κάθε πράγμα που βρίσκεται δίπλα του και μπορεί να παράγει ήχο. Κάθε φορά με έναν μοναδικό, ανεπανάληπτο, μυσταγωγικό τρόπο.
Από το 1963, την πρώτη του συναυλία στο Ανατόλια, μέχρι σήμερα μπορεί να υπερηφανευτεί πως κατάφερε η τέχνη και η ζωή του να γίνουν ένα. Ευτυχία. (Γιάννης Ν. Μπασκόζος, από την έκδοση)
Τέχνη
Οι εκδόσεις Όγδοο και ο Ντίνος Δηματάτης, συγγραφέας των βιβλίων “Οι Άγνωστοι του Ροκ”, “Το μοναχικό μπλουζ του Πρίγκιπα”, και της τριλογίας αναφοράς της ελληνικής ροκ σκηνής “Get That Beat”, παρουσιάζουν το νέο του βιβλίο, “It’s Only Rock ‘n’ Roll”, μια συναρπαστική αναδρομή μιας ζωής βουτηγμένης στο ροκ, τα λάιβ, τα βινύλια και τον μουσικό Τύπο.
Ο δικηγόρος Ντίνος Δηματάτης, ως δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, ιστορικός και εν τέλει αθεράπευτος θιασώτης του ροκ, ανοίγει το σεντούκι της μνήμης του και καταθέτει μια εκ βαθέων εξομολόγηση, “κάπως σαν αυτή ενός αμαρτωλού στον πρεσβύτερο της εκκλησίας του”.
Στο βιβλίο ζωντανεύουν οι αναμνήσεις δεκαετιών από μεγάλες συναυλίες και οι γνωριμίες του συγγραφέα με τεράστια ονόματα του ροκ που πέρασαν από τη χώρα μας όπως John Kay, Steppenwolf, Alex Harvey, Paul Jones, Manfred Mann, Marianne Faithfull, Jack Bruce και πολλών άλλων.
Η ατμόσφαιρα ιστορικών, για την Ελλάδα, λάιβ, προσωπικές εξομολογήσεις μεγάλων ροκ σταρ που του χάρισαν τη φιλία τους, ανέκδοτα περιστατικά, αλλά και η τεράστια δισκοθήκη και η απίστευτη συλλογή μουσικών εντύπων των τελευταίων έξι δεκαετιών του συγγραφέα, βρίσκουν θέση στο βιβλίο και μας χαρίζουν ένα συναρπαστικό ταξίδι στον μαγικό αυτό κόσμο, έτσι όπως ελάχιστοι άνθρωποι στην Ελλάδα τον έζησαν.
Γιατί όλα στη ζωή είναι… Rock ‘n’ Roll!