Ελληνική λογοτεχνία
Μόλις τελείωσε το σχολείο, ο Ιγνάτιος Καραθοδωρής ήξερε ότι ήθελε να ξεφύγει: από την Κομοτηνή, μία πόλη που αποτελείται «από μία πλατεία και ένα σιντριβάνι»· από τη μητέρα του, που όλη την ώρα καθάριζε ένα σπίτι με παλιά και βαριά έπιπλα· από τον πατέρα του, που το μυαλό του βρισκόταν συνέχεια σε ένα γελοίο μαγαζί με καλτσόνε· από μία βαρετή ζωή. Γι’ αυτό και όταν επιτέλους μετακόμισε στην Αθήνα, ο Ιγνάτιος αποφάσισε να γίνει ένας άλλος άνθρωπος.
Ως φοιτητής πια, είναι πρωτόγνωρα χαρούμενος. Όλα τού φαίνονται «τρελά» και τα απολαμβάνει αχόρταγα. Όμως, όσο περισσότερο εξερευνά ο Ιγνάτιος τη νέα του ζωή, τόσο δυσκολότερη μοιάζει να γίνεται. Η νέα του φίλη, η Βιργινία, είναι πλασμένη από αλλόκοτα υλικά. Γιατί, ο κύριος Μαρκέζε; Πολύ περίεργη περίπτωση εργοδότη. Για να μη μιλήσουμε για τον κύριο Γόπα: ο άνθρωπος θέλει συνέχεια κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο! Ο Ιγνάτιος δεν θέλει με τίποτα να αποτύχει η νέα του ζωή στην Αθήνα. Προσπαθώντας όμως να εξαντλήσει όλες του τις δυνατότητες, εξαντλείται ο ίδιος. Και καθώς βλέπει τον εαυτό του να αλλάζει μέσα σε έναν αχανή ψηφιακό κόσμο όπου όλα είναι πιθανά, μαθαίνει από πρώτο χέρι τι θα πει να χάνεις τα πάντα.
Ελληνική λογοτεχνία
Οι μικρές ιστορίες που συγκέντρωσε ο Βαγγέλης Σιαφάκας στο Εξοδόχαρτο, γραμμένες με κέφι και συνδυάζοντας το πραγματικό με το φανταστικό, μπορούν να διαβαστούν και σαν απολογισμός ζωής. Ο κύκλος ανοίγει με τον συγγραφέα μικρό μαθητή στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, περιλαμβάνει περιστατικά της εφηβείας, ανθολογεί επεισόδια από τις σπουδές και την πολιτική δράση στην Ιταλία, από τη δημοσιογραφική και την οικογενειακή ζωή, όχι σε χρονολογική σειρά, αλλά ενταγμένα σε θεματικές ενότητες. Κυρίαρχη θέση έχει βέβαια η επικαιρότητα, με τις πρωτοφανείς συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού.
Το χιούμορ που διατρέχει τις ιστορίες του είναι αναμφισβήτητο, όπως κι ένας γλυκόπικρος σαρκασμός: θεωρεί ότι η Ιστορία έχει μετατραπεί σε φάρσα και στρέφει συχνά το βλέμμα στο παρελθόν, τότε που τη λαμπερή νεότητα καταύγαζε ο αστερισμός των ιδεών.
Στο Μοναστηράκι, με κυρίαρχο έναν αδυσώπητο ρεαλισμό, κυλάει ένα ποτάμι ταπεινών πραγμάτων, χειρονομιών, στάσεων, ματαιώσεων και πικρίας. Η ματιά του συγγραφέα στέκεται στα ευτελή και καθημερινά που καταβάλλουν τους ήρωές του χωρίς καταγγελτική και διδακτική διάθεση, μιλώντας μια γλώσσα ζωντανή και ανεπιτήδευτη. Όμως η ζωή, με τις κακοτοπιές και τις ανατάσεις της, ολοκλήρωσε τον κύκλο της. Ο χρόνος έχει πάντα το πάνω χέρι. Και ο Βαγγέλης Σιαφάκας είναι αλλού.
Ελληνική λογοτεχνία
Αγόρια και κορίτσια, γέροι, θεατράνθρωποι, γκραφιτάδες, ηδονοβλεψίες. Άνθρωποι που ξεχνούν και άνθρωποι που θυμούνται, άνθρωποι που δεν έχουν πού να πάνε και άνθρωποι που έχουν πού να πάνε αλλά δεν έχουν τι να κάνουν, άρρωστοι άνθρωποι, υπεράνθρωποι, άνθρωποι που προσπαθούν να φύγουν απ’ την πόλη μα καταφέρνουν μονάχα να ονειρευτούν την εξοχή. Με ρεαλισμό, οξυδέρκεια και χιούμορ, ο Σπύρος Βγενής οργανώνει θραύσματα από παράδοξα περιστατικά, ημιτελείς διαλόγους και ανολοκλήρωτες ιστορίες, αφηγήσεις σε πρώτο και τρίτο πρόσωπο, αφηγήσεις μέσα από την παρέα.
Ελληνική λογοτεχνία
«Ένα πρωί που ξύπνησε από εφιάλτη, η Σάσα ανακάλυψε πως είχε μεταμορφωθεί σε άντρα». Έτσι ξεκινάει η εξωφρενική περιπέτεια της νεαρής ηρωίδας, μιας φοιτήτριας που έχει γαλουχηθεί με τα θηλυκά πρότυπα της αυτοθυσίας και της υπακοής. Πώς θα ξανασυστηθεί στους φίλους, στους γονείς, στον τρομακτικό καθηγητή της; Θα καταφέρει να ξαναβρεί τον εαυτό της μέσα στο καινούργιο άγνωστο σώμα της; Και μάλιστα σ’ έναν κόσμο όπου ο Κατακλυσμός έχει ήδη συμβεί, ξηλώνοντας τα θεμέλια της κοινωνίας; Με άλλα λόγια, μπορεί να υπάρξει έρωτας, ελπίδα και πρόοδος μετά την κατάρρευση των καθορισμένων κοινωνικών ρόλων;
Η Αμάντα Μιχαλοπούλου έγραψε μια νουβέλα ενηλικίωσης για το τέλος των φύλων και την ερμαφρόδιτη φύση του ανθρώπου και ταυτόχρονα την ιστορία μιας μετα-Εδέμ, του τέλους του κόσμου όπως τον ξέρουμε. Η μεταμόρφωσή της είναι ένα εξαιρετικά επίκαιρο βιβλίο, που παλεύει λυσσαλέα με τα στερεότυπα των φύλων, της οικογένειας, της σεξουαλικής αγωγής, της αυθεντίας κάθε είδους και αμφισβητεί τον τρόπο με τον οποίο ο καπιταλισμός μάς έχει μάθει να αναζητάμε την ευτυχία.
Ελληνική λογοτεχνία
Σεπτέµβριος 1922. Ενώ ο ελληνικός στρατός εγκαταλείπει τη Μικρασία, µια αποδεκατισµένη µεραρχία περιπλανιέται ακόµα στην έρηµο της Ανατολίας. Οι ελπίδες για σωτηρία λιγοστεύουν και η απελπισία των στρατιωτών αυξάνεται, ενώ ο ηλικιωµένος διοικητής τους πενθεί ακόµα τον θάνατο της συζύγου του και βρίσκει καταφύγιο στην αγάπη για τη µυθολογία και τον εθισµό στη µορφίνη. Η τύχη των περιπλανώµενων φαίνεται να αλλάζει όταν φτάνουν σε µια µικρή πόλη που δεν έχει αγγίξει ο πόλεµος. Αλλά η µεραρχία δεν έχει ξεφύγει από τις Ερινύες της…
Ελληνική λογοτεχνία
Καλοκαίρι 1966.
Ο Σπύρος, µαθητής στη Σχολή Καλών Τεχνών, περνά τις διακοπές του φιλοξενούµενος από την οικογένεια ενός ζωγράφου στο νησί. Είναι ένα σηµαδιακό καλοκαίρι, όχι µόνο για τον ίδιο αλλά και για την οικογένεια που τον φιλοξενεί. Λίγο αργότερα, ο Απρίλιος του ’67 αλλάζει τα πάντα στη ζωή του.
Η ιστορία του Σπύρου είναι η ιστορία και πολλών άλλων της γενιάς του. Είναι η ιστορία ενός νεαρού ζωγράφου που αρνήθηκε να προδώσει την παρέα του αλλά πρόδωσε το όνειρό του.
Τότε, µέσα της δεκαετίας του ’60, ο κόσµος όλος ήταν όπως εµείς – είκοσι χρονών. Μαζί µε εµάς είχε ξαναγεννηθεί η ζωή, όλα είχαν αλλάξει, ακούγαµε τα νέα τραγούδια που έπαιζαν στις µπουάτ της Πλάκας, τον Τιπούκειτο, την Απανεµιά, το Συµπόσιο, τη Ρουλότα και ένα σωρό άλλες. Αντί για τις ντιζέζ µε τα µικρόφωνα, νέοι τραγουδιστές, κορίτσια και αγόρια που θα µπορούσαν να είναι συµµαθητές µας στη Σχολή, παιδιά κι εκείνα σαν εµάς, µε φωνές απλές, χωρίς στόµφο, έλεγαν τα καινούργια τους τραγούδια πάνω σε στίχους που είχαν καθαρή ποίηση. Το φως µιας επανάστασης αχνόφεγγε, ο παλιός κόσµος βούλιαζε και εµείς, αποµακρυσµένοι από το όλο και πιο απρόσωπο κέντρο της πόλης, κρυµµένοι στις παραµεληµένες γειτονιές της, φέρναµε τον καινούργιο.
Ποίηση
Το μάνταλο αδράχνει ευθύς το ένοχό του χέρι
Και με το γόνατό του διάπλατα την πόρτα ανοίγει.
Ο γκιόνης το κοιμώμενο θ ’αρπάξει περιστέρι:
Πριν τον προδότη αντιληφθούν, αυτός κιόλας προδίδει˙
Καθένας θα ‘φευγε μακριά, αν έβλεπε το φίδι.
Μα εκείνη άφοβη στα βάθη του ύπνου του γλυκού,
Κείται στο έλεος του θανατηφόρου του κεντριού.
«Αν είχες την τιμή σου εντός μου, άνδρα μου, αποθέσει,
Την άρπαξαν με μια πανίσχυρη έφοδο από μένα.
Σαν τον κηφήνα απέμεινα, το μέλι έχω απολέσει˙
Δεν έχω πλέον απόσταγμα του θέρους μου κανένα˙
Από την άγρια κλοπή όλα λεηλατημένα.
Τρύπωσε σφήκα αλήτισσα στην άμοιρη κυψέλη
Και της αγνής σου μέλισσας το ρούφηξε το μέλι».
Πώς κατέληξε ο «λευκός» άντρας ο αποδιοποµπαίος τράγος των ηµερών µας; Ποιοι µετασχηµατισµοί στις δυτικές κοινωνίες δηµιούργησαν τους µηχανισµούς που του φορτώνουν την ευθύνη για όλες τις συµφορές της ανθρωπότητας διαχρονικά; Με ορόσηµο την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο διάσηµος Γάλλος συγγραφέας εξετάζει, µε λόγο αντισυµβατικό και άρτια δοµηµένη επιχειρηµατολογία, τη διολίσθηση στη Γαλλία αλλά και σε όλη την Ευρώπη από τον προοδευτισµό του τριπτύχου «φεµινισµός – αποαποικιοποίηση – αντιρατσισµός» της παραδοσιακής αριστεράς στον σκοταδισµό που εκπροσωπεί η κακοχωνεµένη made in USA εκδοχή του.
Αναλύοντας την τρέχουσα επικαιρότητα και αντλώντας στοιχεία από τη νεότερη και σύγχρονη παγκόσµια ιστορία, ο Πασκάλ Μπρυκνέρ διατυπώνει το εξής ερώτηµα: Μήπως η αδιαµαρτύρητη αποδοχή του στίγµατος του σύγχρονου αποδιοποµπαίου τράγου για τον λευκό άντρα οδηγεί εν τέλει στην υποκατάσταση ενός ρατσισµού από έναν άλλον και σε ένα είδος πολέµου όλων εναντίον όλων;
Ξένη λογοτεχνία
O Κόρμακ ΜακΚάρθι κέρδισε το Πούλιτζερ για τον πολυβραβευμένο και πολυδιαβασμένο Δρόμο και απέκτησε πρωτοφανή φήμη για σύγχρονο συγγραφέα, χάρη και στις εξαιρετικές μεταφορές των βιβλίων του στον κινηματογράφο, με αποκορύφωμα το Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους από τους αδερφούς Κοέν. Έτσι το 2007 φαινόταν ότι η ζηλευτή καριέρα του όδευε προς την ολοκλήρωσή της. Ήταν αδιαμφισβήτητο γεγονός: ο συγγραφέας του Ματοβαμμένου μεσημβρινού μπορούσε να συγκριθεί μονάχα με θρυλικούς ομότεχνούς του, όπως ο Μέλβιλ και ο Φόκνερ, κι αυτή ήταν μια δήλωση που δεν προερχόταν από κάποιον τυχαίο αλλά από τον ίδιο τον Χάρολντ Μπλουμ, πάπα της λογοτεχνικής κριτικής. Ο ΜακΚάρθι ήταν τότε 74 ετών και είναι γνωστό ότι είναι λίγοι οι συγγραφείς που παραδίδουν σημαντικά έργα κατά την όγδοη και ένατη δεκαετία της ζωής τους. Οι περισσότεροι απλώς σταματούν να γράφουν.
Παρ’ όλα αυτά, οι φήμες οργίαζαν ότι ετοίμαζε ένα νέο μυθιστόρημα. Ο ΜακΚάρθι δούλευε για χρόνια «κάτι μεγάλο», που θα αποτελούσε το επιστέγασμα της καριέρας του. Στα χρόνια που ακολούθησαν ειπώθηκε ότι ο ΜακΚάρθι είχε ξεκινήσει να το γράφει τη δεκαετία του ’80, ότι ήταν ένα μυθιστόρημα που τον απασχολούσε πολύ, και έφτασε μάλιστα στο σημείο να καλέσει τον ίδιο τον Χάρολντ Μπλουμ για να συζητήσουν από κοντά. Στο μεταξύ, ο εκδότης του άφηνε να διαρρεύσει πότε πότε η πληροφορία ότι το κείμενο ήταν έτοιμο προς έκδοση. Υπήρχαν μάλιστα και σχετικές καταχωρήσεις σε ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, όμως σύντομα οι όποιες πληροφορίες εξαφανίζονταν από το διαδίκτυο. Το μυστήριο μεγάλωνε, οι ορκισμένοι και πολυάριθμοι οπαδοί του διατύπωναν στο διαδίκτυο πλήθος θεωρίες. Κάποιοι ισχυρίζονταν ότι απλώς δεν θα εκδιδόταν ποτέ άλλο κείμενό του ή ότι O Επιβάτης, όπως είχε διαρρεύσει ότι θα λέγεται το βιβλίο, δεν θα ολοκληρωνόταν ποτέ ή θα εκδιδόταν μετά θάνατον.
Ελληνική λογοτεχνία
Το βρόμικο κόλπο, να ξεχάσεις μόνον τα άσχημα αλλά να θυμάσαι τα ωραία, δεν πετυχαίνει, η μνήμη διεκδικεί τα νόμιμα, δηλαδή όλα ή τίποτε, δηλαδή ας μείνει κάποιος να θυμάται, να θυμάται και τα ψιλά γράμματα. Υπάρχουν κάμποσα που αλίμονο αν τα θάψει κι αυτά ο νους, δεν πρόκειται για φανταχτερά ενσταντανέ και σκατοπασαλειμμένες αναμνήσεις, πρόκειται για άυλα τιμαλφή. Ευτυχώς ο εγκέφαλος του Μιχάλη Τσιούλη τα είχε κλειδώσει και ασφαλίσει.
Δεν είμαι υποχρεωμένος να μην ονειροπολώ, είπε, ούτε ντε και καλά να αισιοδοξώ και να ευτυχώ, αφού όλα πιο ρηχά, ούτε μύχια της ύπαρξης, ούτε γιε μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, ούτε πού έδυ σου το κάλλος.
Δοκίμασα, συνέχισε, να αρκεστώ στο μικρομεσαίο μου μερτικό καθημερινότητας, να μοιάσω με την πλειοψηφία των πιο νορμάλ, να γίνω και λίγο ζαμανφουτίστας, όμως δεν μου είπε πολλά η πραγματικότητα, δεν ήξερα πώς να κινηθώ άνετα σ’ αυτήν.
Η νύχτα στο θρόνο της, με το αεράκι να περιοδεύει σε όλο το λεκανοπέδιο, σε όλο τον κόλπο του Σαρωνικού και τα άστρα ψηλά να σπιθίζουν ακατάστατα, να κάνουν του κεφαλιού τους.
Τύχη αγαθή, ο Τσιούλης είχε ιδεί το φεγγάρι σε πενήντα, μπορεί και παραπάνω, παραλλαγές. Ολόχρυσο. Ασημένιο. Άσπρο, πελώριο και οριζοντιωμένο σαν αιώρα. Χορτάτο μωρό να αποκοιμιέται στην αγκαλιά ενός κοκκινωπού σύννεφου. Αγέρωχο και ανοξείδωτο να κοντρολάρει την έξαρση της νύχτας. Απόψε δε, μπλαβογκριζοκίτρινο σαν τα μάτια σου, χαζομηχανικέ, κατά τη Σαλονικιά νοσηλεύτρια, κάποτε.
Ιστορία
Για να καταπολεμήσουν τους πειρασμούς της σάρκας, οι πρώτοι χριστιανοί ασκητές αποσύρονταν σε ερημικές τοποθεσίες και παρέμεναν έγκλειστοι σε μικρά κελιά για πολλά χρόνια. Ωστόσο, παρά τους μεγάλους κινδύνους, ορισμένοι από τους εμπειρότερους και πλέον ενάρετους έκαναν κάποτε ένα παράτολμο εγχείρημα. Διακόπτοντας την ακραία τους απομόνωση, επισκέπτονταν πόρνες στα καταλύματά τους ή σε πανδοχεία για να τις συνετίσουν. Θεωρούσαν προφανώς ότι, εάν το έργο τους ήταν επιτυχές, δεν θα εξασφάλιζαν απλώς τη σωτηρία αμαρτωλών γυναικών, αλλά θα περιόριζαν και τους πειρασμούς που απειλούσαν τους αδύναμους συμπολίτες τους. Οι σχετικές περιγραφές προσφέρουν, μεταξύ άλλων, άγνωστες πληροφορίες για την προσωπική ζωή, τα κίνητρα και τις ψυχικές διαθέσεις γυναικών που οδηγούνταν στην πορνεία.
Ο Βάιος Βαϊόπουλος είναι καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ.
Η Γιάννα Στεργίου είναι Δρ. Κλασικής Φιλολογίας.
Τα βιβλία της σειράς καλούν σε έναν νέο διάλογο με την αρχαιότητα. Τα κείμενα κάθε τόμου, που προσφέρονται σε νεοελληνική απόδοση, φωτίζουν όψεις της καθημερινής ζωής, των θεσμών ή των ιδεών που εξακολουθούν να διατηρούν την επικαιρότητά τους. Επιπλέον, επιλέγονται με στόχο να αναδειχθεί τόσο ο πλούτος όσο και η ποικιλία των συμπεριφορών και των νοοτροπιών του αρχαίου κόσμου. Εμφανίζουν τους αρχαίους Έλληνες διαφορετικών εποχών και διαφορετικών πεποιθήσεων να διαλέγονται και να αντιπαρατίθενται μεταξύ τους ή με αλλοεθνείς· και τους εθνικούς να διαλέγονται ή να αντιπαρατίθενται με Ιουδαίους ή χριστιανούς. Η αρχαιότητα προβάλλει έτσι από τη μια πλευρά επίκαιρη και από την άλλη σύνθετη, πολύμορφη και αντιφατική.
Ξένη λογοτεχνία
Ιστορία ενός έρωτα.
Το Γράμμα στη Ντ. είναι μια δημόσια επανόρθωση, μια ερωτική εξομολόγηση και μια προαναγγελία θανάτου. Η αρχή του είναι συγκλονιστική, το τέλος του αφόρητο.
Ο συγγραφέας, που αποκάλυψε ότι έγραψε αυτό το βιβλίο κλαίγοντας, προειδοποιεί ότι δεν θα παραστεί στην κηδεία της γυναίκας του – κι όχι επειδή θα κάτσει στο σπίτι. Δεν θα παραλάβει το βαζάκι με την τέφρα της. Θα φύγει μαζί της.
Επειδή το βρίσκει άδικο να πεθάνει εκείνη από μια αρρώστια που οι γιατροί θα μπορούσαν να έχουν προλάβει; Όχι. Επειδή είναι (ξανά) ερωτευμένος μαζί της και δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν.