Επιστήμες
Καθημερινές είναι οι αναγγελίες και οι ειδήσεις για κάποιο νέο εγχείρημα που σκοπό έχει να ερευνήσει αν υπάρχει ζωή στον Άρη: οι ζητωκραυγές των μελών της NASA, που έστειλαν τα δικά τους ρομποτάκια για να εξετάσουν κατά πόσο, έστω σε βακτηριδιακό επίπεδο, υπάρχει ζωή στον λεγόμενο «κόκκινο πλανήτη» ακόμα αντηχούν στις γωνιές της γης, που δείχνει εξαιρετικό ενδιαφέρον για το θέμα.
Από τη Ρωσία και την Κίνα μέχρι την Ευρώπη και την Αμερική, είναι άπειροι οι πολυεκατομμυριούχοι που αγωνιούν να ποντάρουν και να επενδύσουν στο ενδεχόμενο αυτής της εποίκισης ή μιας αποστολής, ενώ ταυτόχρονα το ίδιο σενάριο εξετάζουν σχολαστικά όλοι οι διάσημοι επιχειρηματίες που έχουν εμπλακεί στο δικό τους επικοινωνιακό Star Wars, όπως ο Έλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Ρίτσαρντ Μπράνσον.
Σε αυτό το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο ο Petranek, αφού μιλήσει εκτενώς για τους πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας, μας εξηγεί αναλυτικά τους λόγους που κινητοποίησαν από το άκρως φιλόδοξο εγχείρημα, ενώ αναλύει τι μας επιφυλάσσει η πιθανότητα να ζήσουμε ‒όχι μόνο σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας‒ κάποια μέρα στο Διάστημα.
Ξένη λογοτεχνία
Σε μια αιματηρή ιστορία που κρύβει πολλούς θανάτους, συγκρούσεις και αδικίες, τα πράγματα δεν είναι ποτέ μονοσήμαντα: όσο κι αν η πλευρά των εξοντωμένων από τη βία και την ισοπεδωτική κυριαρχία των Άγγλων, Ιρλανδών, μοιάζει να έχει το δίκιο με το μέρος της, η μακρόχρονη ιστορία του IRA εμπλέκει ιστορίες, οι οποίες ενδεχομένως να είναι άγνωστες ακόμα και στους ίδιους του κατοίκους της πολλαπλά ταλανισμένης Βόρειας Ιρλανδίας. Άλλωστε, και ο μεταξύ τους εμφύλιος ακόμα δεν έχει στεγνώσει από το άφθονο αίμα που εξακολουθεί να χύνεται στους δρόμους του Μπέλφαστ, παρότι οι αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα σε Ενωτικούς, Προτεστάντες και αγγλικό στρατό τερματίστηκαν επίσημα το 1998.
Το βασισμένο σε πολυετή έρευνα βιβλίο του πολυβραβευμένου συγγραφέα, σεναριογράφου και δημοσιογράφου διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, καθώς αρχίζει να ξεδιπλώνει όλο το χρονικό ενός άτεγκτου πολέμου, εκατέρωθεν προδοσιών και άκυρων κατηγοριών στην καρδιά του IRA. Εστιάζοντας στην περίπτωση της απαγωγής της Τζιν Μακόνβιλ από τους μαχητές του IRA με την κατηγορία ότι λειτουργούσε ως διπλή πράκτορας, το βιβλίο παράλληλα αποκαλύπτει την περίπτωση της εικονιζόμενης στο εξώφυλλο Ντολούρς Πράις, η οποία, παρότι είχε εμπλακεί ενεργά στον ένοπλο αγώνα και φυλακίστηκε, άλλαξε στάση και μίλησε για πολλές μελανές πτυχές του αγώνα, ενώ, φυσικά, δεν παραλείπει να αποκαλύψει και τον ρόλο του άλλοτε παντοδύναμου ηγέτη των Ιρλανδών Τζέρι Άνταμς.
Πρόκειται για το χρονικό μιας συγκλονιστικής υπόθεσης, που διαβάζεται ως σημαντικό ιστορικό, ως καταιγιστικό μυθιστόρημα αλλά και ως πολιτικό θρίλερ με απτά, πραγματικά πρόσωπα και αφηγηματικά υλικά.
Ξένη λογοτεχνία
Παραπέμποντας άμεσα στο Και τώρα ανθρωπάκο; του Χανς Φάλαντα, το σπαρακτικό βιβλίο του Boschwitz είναι ένα από πρώτο χέρι γραμμένο χρονογράφημα της ζωής του Βερολίνου του Μεσοπολέμου, μεταποιημένο σε υψηλό μυθιστόρημα. Η αμεσότητα της γραφής, ο ασθματικός τρόπος μαζί και ο ρυθμός, που επιταχύνεται όσο προχωράει η αφήγηση και όσο η απόγνωση μεγαλώνει, είναι από τα κεντρικά χαρακτηριστικά ενός μυθιστορήματος που τείνει πια να θεωρείται κλασικό.
Παρότι το βιβλίο που ανέδειξε τον νεαρό Boschwitz ‒που δεν πρόλαβε να μας χαρίσει πολλά αριστουργήματα, αφού έφυγε από τη ζωή πριν καν συμπληρώσει τα είκοσι επτά‒ ήταν ο Ταξιδιώτης, το άγνωστο επί σειρά ετών μυθιστόρημα Άνθρωποι στο περιθώριο είναι αυτό που τον καταξίωσε στις αναγνωστικές συνειδήσεις, αφού προδιαγράφει με τον πιο σπαρακτικά εναργή τρόπο το κακό, τη βία και την απόγνωση ακριβώς εκεί απ’ όπου άρχισε να εκπορεύεται.
Έτσι, όλοι οι πρωταγωνιστές εμφανίζονται απεγνωσμένα θύματα της οικονομικής κρίσης, που άλλους τους βουλιάζει στο ποτό και στην απελπισία, άλλες τις καθιστά αναγκαστικά πόρνες για να ζήσουν, άλλους τους οδηγεί στην τρέλα. Όλοι αυτοί συναντιούνται τα βράδια στον «Χαρούμενο Κυνηγό», εκεί όπου ένα βράδυ η γυναίκα του τυφλού Ζόκενμπεργκ χορεύει με τον Γκρίσμαν, ο οποίος δείχνει να αγνοεί την οργή του απατημένου συζύγου. Τ
ο κακό δεν αργεί να γίνει, αλλά είναι απλώς ένα ακόμα ενσταντανέ σε ένα ζοφερό σκηνικό που δεν θυμίζει καθόλου τις ανέμελες στιγμές του ερωτικού Βερολίνου της διασκέδασης και των καμπαρέ αλλά το καθαρτήριο μιας κόλασης που είχε αρχίσει μόλις να καίει με τη φλόγα της.
Fiction/Μυστηρίου
Ιδού το κλασικό βιβλίο του Μπράντμπερι που έχει γράψει ιστορία, έχει εμπνεύσει ταινίες και συγγραφείς και θεωρείται σημείο-αναφοράς για την εξέλιξη του science fiction (αν και ο ίδιος δεν θέλησε ποτέ να κατηγοριοποιηθεί ως συγγραφέας συγκεκριμένου είδους). Πρόκειται για τις ιστορίες που απαρτίζουν τον Εικονογραφημένο Άνθρωπο, χαραγμένες σε ένα κατάστικτο σώμα, ορισμένες να μείνουν για πάντα ανεξίτηλα δεμένες με την ανθρώπινη φύση που δεν κατάφερε ποτέ να τις αποχωριστεί. Θα συνοδεύουν, άλλωστε, για πάντα τον «εικονογραφημένο άνθρωπο», που είναι καταδικασμένος να τις βλέπει να ξαναζωντανεύουν στα μάτια του, όπου και αν κοιτάζει.
Έτσι, το κατάστικτο σώμα γίνεται ένας ονειρικός, αλλά συνάμα εφιαλτικός τόπος, ένα αέναο χαοτικό μπορχεσιανό σύμπαν ‒δεν είναι τυχαίο το ότι ο Μπόρχες αγαπούσε πολύ τον Μπράντμπερι‒ απ’ όπου ξετυλίγονται αφηγήσεις σπαρακτικές και τρομακτικές για διαστημικά ταξίδια, αστροναύτες, το τέλος του κόσμου και παράξενες οικογένειες.
Το βιβλίο θεωρείται πλέον κλασικό και έχει εμπνεύσει θρυλικά άλμπουμ όπως το «Dark side of the moon» των Pink Floyd αλλά και τραγούδια όπως το «Rocket Man» του Έλτον Τζον. Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα πάντα, σε μετάφραση Βασίλη Δουβίτσα, όπως και το θρυλικό Φαρενάιτ 451 αλλά και το Πέθανε ο σκύλος, κατά τ’ άλλα, όλα καλά.
Fiction/Μυστηρίου
«To science fiction δεν χρειάζεται να είναι δυστοπικό» έγραφε ο «New Yorker» σε ένα από τα αλλεπάλληλα αφιερώματα στον πολυαγαπημένο του Αμερικανό κινεζικής καταγωγής Ted Chiang, τον συγγραφέα που μετέτρεψε το παρεξηγημένο μέχρι πρότινος είδος σε έναν νέο τρόπο επαναπροσέγγισης του διηγήματος, θέτοντας απτά ερωτήματα για τα όρια ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, στα ταξίδια στον χρόνο και στη βιοπολιτική, στην τεχνητή νοημοσύνη και στη σχέση εξωτερικής και εσωτερικής πραγματικότητας.
Και όλα αυτά τα έκανε γράφοντας απλώς διηγήματα, μελετημένα μέχρι την τελευταία υποσημείωση, αναγκάζοντας τις δύσβατες πόρτες των κριτικών λογοτεχνίας να ανοίξουν διάπλατα.
Έτσι, οι πιο γνωστοί κριτικοί υποδέχτηκαν τον Chiang με πολυσέλιδα αφιερώματα, χαρούμενοι που βρήκαν το νέο αστέρι που θα τους έστελνε στο Διάστημα. Το παράδοξο είναι ότι ο Chiang είναι συγγραφέας βραδείας καύσεως: απόδειξη ότι προτίμησε να κυκλοφορήσει μόλις το 2002 μια συλλογή με οκτώ διηγήματα και τίτλο Ιστορίες της ζωής σου και άλλες ιστορίες που είχε εκδώσει ο Κέδρος, αποσπώντας με το καλημέρα συνολικά τέσσερα Nebula, ένα Hugo και ένα Sturgeon.
Στην ομώνυμη ιστορία της συλλογής είχε βασιστεί και η πετυχημένη ταινία Arrival σε σκηνοθεσία Ντενί Βιλνέβ, με πρωταγωνιστές την Έιμι Άνταμς και τον Τζέρεμι Ρένερ· έκτοτε κάθε βιβλίο του είναι μεγάλο εκδοτικό γεγονός. Ο καλύτερος τρόπος για να έρθει κανείς σε επαφή με το έργο του είναι αναμφίβολα η Εκπνοή, μια συλλογή με τα πιο πρόσφατα και αξιομνημόνευτα διηγήματά του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον Ίκαρο σε μια άκρως φροντισμένη έκδοση.
Ξένη λογοτεχνία
Το λάτρεψαν στην Αγγλία, το οικειοποιήθηκαν στη Σκωτία, το επαίνεσαν στην Αμερική. Ο λόγος για το δυναμικό ντεμπούτο του Σκωτσέζου Άλαν Τρότερ, ο οποίος αποφάσισε να αποτίσει τον δικό του φόρο τιμής στο hard-boiled μυθιστόρημα, επαναπροσδιορίζοντας το είδος με ζόρικες, μεταμοντέρνες πινελιές.
Στον πυρήνα του βιβλίου δεσπόζει η κλασική ιστορία με τον μπράβο Μποξ, έναν freelance γκάνγκστερ, που συνεργάζεται με έναν απεχθή επαγγελματία με το όνομα «______» (ναι, αυτό είναι το όνομά του!). Και οι δύο εμπλέκονται σε μια σειρά από ανεκδιήγητες καταστάσεις που συνδυάζουν το γκροτέσκο με τη βία αλλά και το χιούμορ.
Η ατμόσφαιρα, που παραπέμπει στο κλίμα της δεκαετίας του ’50, δίνει άλλη ένταση και πνοή σε ένα μυθιστόρημα που χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς ως απολαυστικό αλλά και άκρως μπεκετικό. Όπως είπε η δαιμόνια συγγραφέας Ντέιζι Τζόνσον, «ο Μπράβος εμφανίζεται σαν εκείνες τις σειρές με τις μπάμπουσκες, η καθεμία όλο και πιο μπεκετική, πιο καλοκουρδισμένη και πιο υπέροχη από την προηγούμενη» ή, όπως έγραψε η «Guardian», ο Τσάντλερ, ο Καμί, ο Ντικ και η Χάισμιθ ενώνονται σε ένα εξαιρετικά φρέσκο μυθιστόρημα. Ό,τι πρέπει για το καλοκαίρι.
Fiction/Μυστηρίου
Αδιανόητα τραγικό και ταυτόχρονα αδυσώπητα αστείο, υπέροχο, ασύγκριτο σε σχέση με οτιδήποτε κυκλοφορεί, με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «συλλογή διηγημάτων», το βιβλίο του Έτγκαρ Κέρετ ήρθε για να ξεχωρίσει. Και να διαβαστεί, παρακαλώ, απ’ όποιον υποστηρίζει ότι η λογοτεχνία δεν έχει πια υψηλά δείγματα να δώσει, ειδικά αν διαθέτει την ακραία ευρηματικότητα αυτού του δαιμόνιου Ισραηλινού.
Για να μη μιλήσουμε για την υποδόρια τρυφερότητα που διαπερνά όλα σχεδόν τα διηγήματά του, π.χ. την ιστορία με τον άνδρα που ήθελε να πηδήξει από την ταράτσα, με τον αφηγητή να τον προτρέπει να το ξανασκεφτεί, σε αντίθεση με τον πεντάχρονο γιο του, ο οποίος προσπαθεί να τον πείσει να πετάξει, γιατί στα μάτια του φαντάζει σαν ένας αληθινός σούπερ ήρωας.
Άλλη, πάλι, στιγμή, σε άλλη ιστορία, ο Κέρετ, φτάνοντας στα άκρα την ταύτιση συγγραφέα με τον πρωτοπρόσωπο αφηγητή, ξεκινάει την αφήγηση λέγοντας πως «ο φίλος μου ο Τοντ θέλει να του γράψω μια ιστορία που θα τον βοηθήσει να ρίξει κοπέλες στο κρεβάτι του». Και ενώ στο «Pineapple crush» το τσιγαριλίκι δεν είναι δυνατό, όσο κι αν κάποιοι διατείνονται το αντίθετο, να ενώσει τα πιο αταίριαστα πλάσματα, στην ομώνυμη ιστορία «Αναποδιά στην άκρη του γαλαξία» τα ηλεκτρονικά μηνύματα που ανταλλάσσουν ένας επιζήσας του Άουσβιτς και ο ιδιοκτήτης ενός escape room εξηγούν πολλά για άλλες πτυχές των ιστοριών, στις οποίες εμφιλοχωρούν με αντίστοιχα δαιμόνιο τρόπο.
Όταν η ασπαίρουσα φαντασία εξοικειώνεται με αυτή την ακραία γοητευτική πένα, έχουμε ακόμα να ποντάρουμε στην αιώνια επίδραση που ασκούν οι μικρές ιστορίες, ειδικά από τη στιγμή που γράφονται με τον τρόπο του Κέρετ.
Fiction/Μυστηρίου
Ο Μάιλο Γουίβερ ήταν «Τουρίστας», μέλος της πιο επίλεκτης μυστικής υπηρεσίας της CIA, που αναλαμβάνει άκρως απόρρητες και ανορθόδοξες αποστολές σε όλο τον κόσμο. Τώρα πια έχει αφήσει πίσω του την ενεργό δράση και κάνει δουλειά γραφείου στο στρατηγείο της Υπηρεσίας στη Νέα Υόρκη. Έχει γυναίκα, κόρη, σπίτι στο Μπρούκλιν, και προσπαθεί να ξεχάσει εκείνα τα επικίνδυνα χρόνια. Ωστόσο το παρελθόν επιστρέφει, γκρεμίζοντας την τακτοποιημένη ζωή του.
Μυστηριώδεις θάνατοι, αμφιβολίες και υποψίες, αναβιώσεις μακρινών, παγωμένων υποθέσεων, αναγκάζουν τον Μάιλο να ξαναγίνει «Τουρίστας» και να προσπαθήσει να ξεδιαλύνει παλιά και νέα μυστικά και ψέματα.
Ο Όλεν Στάινχαουερ αφηγείται μια άκρως συναρπαστική και δαιδαλώδη ιστορία μυστηρίου για την προδοσία και τη χειραγώγηση, αλλά και για τη φιλία και την αφοσίωση, που ανανεώνει το είδος του κατασκοπικού μυθιστορήματος, αποτίοντας ταυτόχρονα φόρο τιμής στους μεγάλους δασκάλους.
Ξένη λογοτεχνία
Μετά τον απροσδόκητο θάνατο του καλύτερου φίλου και μέντορά της μια συγγραφέας βρίσκεται να φροντίζει, προς μεγάλη της δυσαρέσκεια, τον αγαπημένο του σκύλο, έναν μολοσσό. Τραυματισμένος από την απροσδόκητη εξαφάνιση του αφεντικού του, ο σκύλος κάνει και τη δική της θλίψη ακόμα μεγαλύτερη. Η συμπεριφορά της αλλάζει, οι φίλοι της ανησυχούν, ο σπιτονοικοκύρης της απειλεί να της κάνει έξωση. Εκείνη με τον καιρό δένεται περισσότερο με το θλιμμένο ζώο και του αφοσιώνεται, προσπαθεί μάλιστα να κατανοήσει τα συναισθήματά του. Ωστόσο, η ιστορία έχει και τις ανατροπές της…
Ένα «πανέμορφο βιβλίο για τον θάνατο, το πένθος, την τέχνη και την αγάπη» (Wall Street Journal). Ο Φίλος είναι το πρώτο βιβλίο της Αμερικανίδας Σίγκριντ Νιούνεζ (γενν. 1951) που μεταφράζεται στα ελληνικά. Για το βιβλίο αυτό τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας ΗΠΑ το 2018.
Ιστορία
O πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Μοντήγκλ Στερνς επιχειρεί μια αναδρομή στην ελληνική ιστορία και πολιτική του εικοστού αιώνα και διερευνά την προσωπικότητα του πρώτου σοσιαλιστή πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Στη διάρκεια των τριών διπλωματικών του θητειών στην Αθήνα, ο Στερνς παρακολούθησε τη μεταμόρφωση του Παπανδρέου από φιλικό Αμερικανό οικονομολόγο σε σφοδρό αντιαμερικανό.
Η μόνιμη διαμάχη ως προς το πώς και από ποιον έπρεπε να κυβερνηθεί η Ελλάδα θυμίζει τα ανεπίλυτα θέματα μεταξύ των Παπανδρέου, πατέρα και γιου. Ο Ανδρέας έφυγε από την Ελλάδα το 1940, πολιτογραφήθηκε Αμερικανός και ήταν μόνιμος κάτοικος των ΗΠΑ επί είκοσι χρόνια. Αντιθέτως ο Γεώργιος ήταν ακραιφνής Έλληνας: ένας πληθωρικός πολιτικός δημοκρατικών τάσεων, πρώην πρωθυπουργός και για μεγάλο διάστημα αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων.
Ο Στερνς ήρθε στην Αθήνα ως διπλωμάτης στις αρχές του 1958, στο αποκορύφωμα της πολιτικής αναταραχής. Τα επόμενα πέντε χρόνια γνώρισε πρώτα τον Γεώργιο και έπειτα τον γιο του. Γείτονες σε αθηναϊκό προάστιο, Αμερικανοί συμπατριώτες και ομοϊδεάτες ως προς τα μεταπολεμικά προβλήματα που ταλάνιζαν την Ελλάδα, ο Στερνς και ο Ανδρέας έγιναν γρήγορα στενοί φίλοι. Ωστόσο, με το πέρασμα των δεκαετιών, η φιλία αυτή δοκιμάστηκε πολύ. Το ανά χείρας βιβλίο είναι –μεταξύ άλλων– μια αναψηλάφηση του Ψυχρού Πολέμου και των συνεπειών του στην Ελλάδα και στον ίδιο τον Ανδρέα, που η αμφιθυμική του προσωπικότητα γοήτευσε εξαρχής και μέχρι τέλους τον συγγραφέα.
Ξένη λογοτεχνία
– Μπορεί μια γάτα να σου αλλάξει τη ζωή;
– Μπορεί να σου δείξει πώς να συνδέεσαι πιο ουσιαστικά με τον κόσμο γύρω σου;
Ναι, απαντά ανεπιφύλακτα ο Ξαβιέ Ντε Μουλέν. Η γάτα σού μαθαίνει να γεύεσαι κάθε στιγμή της καθημερινότητας, να βλέπεις και να απολαμβάνεις το θαύμα στα πιο μικρά πράγματα. Σου μαθαίνει την ανεξαρτησία, την αυτάρκεια, τον σεβασμό του άλλου, σου υποδεικνύει πώς “να αγαπάς εκτός συμβολαίου”. Δεν αναμειγνύει την αγάπη με τις ενοχές, δεν απογοητεύεται ποτέ, δεν περιμένει ανταπόδοση, δεν γνωρίζει τι θα πει ζήλια, δεν εκδικείται.
Στο άμεσο, απλό, συγκινημένο και συγκινητικό βιβλίο του Ντε Μουλέν μια οικογένεια που πενθεί τον θάνατο του γατούλη της ανακαλύπτει, πέρα από τη θλίψη, τα ανεκτίμητα μαθήματα που πήρε από τη συμβίωση με το γοητευτικό αυτό ζώο. Ένα δοξαστικό στις γάτες, γραμμένο με την ελευθερία και το στοχαστικό βάθος του γνωστού Γάλλου δημοσιογράφου. Το βιβλίο απέσπασε το 2020 το Λογοτεχνικό Βραβείο 30 MILLIONS D’AMIS, το οποίο θεωρείται το “Goncourt των ζώων”.
