Ελληνική λογοτεχνία
«Θυµόταν ένα χάδι πριν µερικά χρόνια, εκείνος ο άνδρας τής είχε χαϊδέψει το κεφάλι, ανακατεύοντας τα µαλλιά της, µια κίνηση απροσδόκητη που δεν την περίµενε και ο άνδρας δεν την επανέλαβε, για δευτερόλεπτα είχε νιώσει εξαίσια, δεν θυµόταν ποιος ήταν εκείνος, δεν είχε πρόσωπο, µόνο αυτό το απρόσµενο χάδι, ένα τέτοιο χάδι άξιζε περισσότερο από ταξίδι στην Κίνα. Αλλά αν ήταν αυτός; Αν τη χάιδευε αυτός; Της πέρασε από το µυαλό και πάγωσε στη σκέψη. Όχι, όχι αυτός. Αυτός άλλωστε δεν θα µπορεί να χαϊδέψει, θα κουνάει τα µπράτσα του ακατάσχετα σαν σβούρα… Κι εκείνη τη στιγµή αυτός, αυτός, ο ζητιάνος χωρίς χέρια, πέρασε πάνω σ’ ένα αυτοσχέδιο καροτσάκι που το έσπρωχνε ένα αγόρι µε γυναικείες παντόφλες».
Η τέχνη να µην αισθάνεσαι τίποτα αποτελείται από αµέτρητες τέτοιες στιγµές: µεταµορφώσεις της καθηµερινότητας, συναντήσεις µεταξύ του γνωστού και του αγνώστου. Η σύγχρονη Αθήνα αµφιταλαντεύεται µπροστά µας, το περίγραµµα ενός σκίτσου σκοτεινιάζει και θολώνει, το πρόσωπο ενός φίλου είναι ταυτόχρονα αγαπηµένο και παράξενο. Το παραµικρό γεγονός, η παραµικρή αλλαγή στην ποιότητα του φωτός, µπορεί να τα αλλάξει όλα.
Δεκαπέντε διηγήµατα µε λάµψεις οµορφιάς, κροτίδες µαύρου χιούµορ και κάτι άλλο, αδύνατο να εντοπιστεί, που τα κάνει αξέχαστα, κάτι σαν το χάδι του ανθρώπου χωρίς χέρια. Οι ιστορίες της Έρσης Σωτηροπούλου επινοούν τελικά έναν νέο τρόπο να βλέπουµε.
Ξένη λογοτεχνία
Η Λέα μεγαλώνει στην Αλβανία στα τέλη της δεκαετίας του ’80, μια χώρα όπου η κρατική ιδεολογία έχει επισήμως αντικαταστήσει τη θρησκεία. Εκείνα τα χρόνια ήταν ακόμη σχεδόν αδύνατον είτε να πας είτε να φύγεις από την Αλβανία. Ήταν ένα μέρος με ατελείωτες ουρές και ελλείψεις στα μαγαζιά, με πολιτικές εκτελέσεις και παντοδύναμη μυστική αστυνομία. Για τη Λέα, ήταν το σπίτι της και η ασφάλειά της. Οι άνθρωποι ήταν ίσοι, οι γείτονες βοηθούσαν ο ένας τον άλλον και τα παιδιά μεγαλώνοντας θα οικοδομούσαν έναν καλύτερο κόσμο. Υπήρχε κοινός σκοπός και ελπίδα. Και τότε, τον Δεκέμβριο του 1990, έναν χρόνο μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, όλα άλλαξαν, εν μιά νυκτί σχεδόν. Τα αγάλματα του Στάλιν και του Χότζα γκρεμίστηκαν. Μπορούσες να ψηφίζεις ελεύθερα, να φοράς ό,τι θέλεις, δεν φοβόσουν πια μήπως σε ακούσει κάποιο αδιάκριτο αυτί. Όμως εργοστάσια έκλειναν, δουλειές χάνονταν και ολόκληρες οικογένειες έφευγαν, κατά χιλιάδες, για την Ιταλία και την Ελλάδα, επιθετικά συστήματα πυραμίδας κυριάρχησαν, δίπλα στο οργανωμένο έγκλημα και τη σωματεμπορία. Ο πατέρας της αναγκάστηκε, παρά τις αριστερές του πεποιθήσεις, να κάνει απολύσεις, η μητέρα της εξελίχθηκε σε συντηρητική πολιτικό στο πρότυπο της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Η Ούπι συνδυάζει το προσωπικό και το πολιτικό, τη λογοτεχνία με την πολιτική θεωρία, σ’ ένα σπουδαίο βιβλίο. Είναι η ιστορία ενός παιδιού που μεγάλωσε κυριολεκτικά ανάμεσα σε δύο κόσμους, είναι το βιβλίο ενός ανθρώπου που βρέθηκε απέναντι στο Τέλος της Ιστορίας, και που αναρωτιέται σήμερα για το νόημα της λέξης.
Το βιβλίο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1998. Είναι μια πρωτότυπη και συστηματική μελέτη της εικόνας του Άλλου σε περιόδους κρίσης και πολέμου και θέτει το ζήτημα των ορίων της αναπαράστασης με παράδειγμα τη γενοκτονία των Εβραίων.
Στις σελίδες του εξετάζονται ζητήματα σχετικά με την πρόσληψη και τη λογοτεχνική αναπαράσταση του πολέμου και της γενοκτονίας των Εβραίων· διερευνάται η εικόνα του Εβραίου στη διεθνή και ελληνική λογοτεχνία σε σχέση με τα ιστορικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα· επιχειρείται η εικονολογική ανάλυση έργων της μυθοπλασίας της περιόδου 1945-2010 για τη γενοκτονία των Εβραίων· παρουσιάζεται επίσης μια μεθοδολογική πρόταση για τη διερεύνηση της εικόνας του Άλλου στη λογοτεχνία, ώστε να μπορεί να αποβεί χρήσιμη γενικότερα για τη μελέτη της εικόνας του ξένου.
Στη νέα έκδοσή του έχει προστεθεί μία ενότητα για την εικόνα του Εβραίου στον κινηματογράφο, ξένο και ελληνικό, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι το 2015, με έμφαση στις ταινίες για το Ολοκαύτωμα.
«Το βιβλίο της Αμπατζοπούλου είναι η αρτιότερη εργασία που έχουμε ως τώρα πάνω στη θεματική του άλλου και του διωγμού του, αλλά και ένα δοκίμιο συγκριτικής γραμματολογίας με ευρύτατη ενημέρωση και με υποδειγματική χρήση νέων μεθόδων ανάλυσης».
Ελληνική λογοτεχνία
Με αφορµή τη Διεθνή Συνάντηση Λογοτεχνών, η Αριάν, Ελληνίδα συγγραφέας που ζει στο Παρίσι, θα ταξιδέψει σε µια απόµακρη επαρχία της Κίνας. Σε µια πόλη που δεν θα µάθει να προφέρει τ’ όνοµά της, ψάχνοντας να αγοράσει τσάι, θα βρεθεί µόνη µε τον ποιητή Γε-Τιαν. Με την επιστροφή της στο Παρίσι, λίγο πριν ξεσπάσει η πανδηµία, θα ξεκινήσουν µια αλληλογραφία που θα διαρκέσει λίγο και θα διακοπεί απότοµα.
Αντιµέτωπη µε τη νέα πραγµατικότητα –έναν σύντροφο που δεν αντέχει να περάσει και δεύτερο λοκντάουν στο Παρίσι, τη δουλειά της σ’ ένα λύκειο που παραµένει ανοιχτό και τις εβδοµαδιαίες συναντήσεις µε τον µόνο γιατρό που δεν φοράει µάσκα–, η Αριάν θα ξανακάνει το ταξίδι της στην Κίνα µε πυξίδα ό,τι διέσωσε η µνήµη κι ό,τι θα βρει ψάχνοντας από µόνη της. Ποια είναι η άλλη Ηµέρα των Νεκρών; Ποια είναι η ιστορία των δυο εραστών που τα ονόµατά τους δεν αναφέρθηκαν στην Κίνα ποτέ; Ο ποιητής της είναι δυνατόν να µην τους ξέρει;
Σε µια αφήγηση που γίνεται κυκλωτική, Δύση και Κίνα αναδύονται µέσα από το προσηλωµένο βλέµµα ανθρώπων που αγωνίζονται να γεφυρώσουν το χάσµα ανάµεσα στον φόβο και στην αταραξία.
Πολιτική
Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον Κόσμο. Οι περίπλοκες σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων στην Ιστορία
Το παρόν βιβλίο στην πραγματικότητα είναι δύο βιβλία σε συσκευασία ενός. Το Πρώτο Μέρος με τίτλο “Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον Κόσμο”, γραμμένο από τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Σταύρο Λυγερό, είναι μία μελέτη για τη γεωπολιτική, διπλωματική, στρατιωτική και γεωοικονομική διάσταση της ουκρανικής κρίσης.
Το συμπέρασμα της μελέτης, όπως λέει και ο τίτλος της, είναι ότι αυτός ο πόλεμος, όποια κι αν είναι η κατάληξή του, θα αλλάξει ποιοτικά το διεθνές σύστημα, ο Κόσμος θα είναι γεωπολιτικά και γεωοικονομικά διαφορετικός. Είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού η διαδικασία μετάβασης από τη σημερινή παγκοσμιοποίηση σε ένα νέο διπολισμό, όπου στη μία πλευρά θα είναι η Δύση και στην άλλη το αναδυόμενο ευρασιατικό πλαίσιο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν προϊόν της υποφώσκουσας αυτής τάσης, αλλά η εκδήλωσή του επιταχύνει και ριζοσπαστικοποιεί τις εξελίξεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Με αυτή την έννοια, θα έχει πολύ μεγαλύτερη επίπτωση από όση είχαν οι μεγάλοι πόλεμοι μετά το 1945 (Κορέα, Βιετνάμ, Αφγανιστάν, Ιράκ).
Το Δεύτερο Μέρος με τίτλο “Οι περίπλοκες σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων στην Ιστορία”, γραμμένο από τον δρα Σωτήρη Δημόπουλο (πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Κιέβου) είναι η μοναδική μελέτη στην ελληνική βιβλιογραφία για το πώς διαμορφώθηκαν οι όποιες φυλετικές και εθνικές ταυτότητες στον γεωγραφικό χώρο της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της τελευταίας χιλιετίας, από όταν δηλαδή αρχίζουν να συγκροτούνται στην περιοχή κάποια προπλάσματα κρατικής οντότητας.
Αν και σαφώς διακριτές, οι δύο μελέτες είναι συμπληρωματικές, με την έννοια ότι τα σύγχρονα γεγονότα αποκτούν μία άλλη ερμηνευτική πληρότητα εντασσόμενα στο ιστορικό πλαίσιό τους. Μπορεί έτσι ο αναγνώστης να κατανοήσει την πολυπλοκότητα και τις διακυμάνσεις που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις των σημερινών εμπολέμων, Ουκρανών και Ρώσων, αντιλαμβανόμενος ότι η έννοια της “ουκρανικότητας” μέχρι και πριν από μερικά χρόνια δεν είχε το ίδιο περιεχόμενο και γεωπολιτικό πρόσημο για όλους τους Ουκρανούς.
Ξένη λογοτεχνία
Στις “Μεγάλες προσδοκίες” ο Ντίκενς διηγείται την ιστορία του φτωχού και ορφανού Πιπ, ο οποίος θα γνωρίσει σταδιακά την υψηλή κοινωνία του Λονδίνου, αλλά και όλες τις σκοτεινές πλευρές των ανθρώπων που την αποτελούν. Τη μετάφραση σε μία γλώσσα ζωντανή και πιστή στο πρωτότυπο κείμενο έκανε η συγγραφέας Παυλίνα Παμπούδη.
Ξένη λογοτεχνία
Θρύλοι, μύθοι και παραβολές από την Ελλάδα ως την Κίνα και από τη Σερβία ως την Ιαπωνία, σύντομες αφηγήσεις με αξιοθαύμαστη οικονομία, οι Ιστορίες της Ανατολής γράφτηκαν οι περισσότερες τη δεκαετία πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και συνιστούν μια εντελώς ξεχωριστή στιγμή στο έργο της Γιουρσενάρ, κάτι πολύτιμο σαν μικρό ξωκλήσι μέσα σ’ ένα πελώριο ανάκτορο.
Η πραγματικότητα είναι ρευστή, το όνειρο και ο μύθος μιλούν μια γλώσσα καινούρια, ο πόθος και το πάθος καίνε μέσα στις σελίδες αυτές με μια βίαιη, σχεδόν απρόσμενη, φλόγα.
Τα μαγικά λόγια του ζωγράφου Γουάνγκ Φο «ο οποίος αγαπούσε την εικόνα των πραγμάτων και όχι τα ίδια τα πράγματα» βρίσκουν τον απόηχό τους στην πικρία του γηραιού Κορνήλιου Μπεργκ που αγγίζει «τα αντικείμενα που δε ζωγράφιζε πια». Ο Μάρκο Κράλιεβιτς, ο ατρόμητος Σέρβος που ξέρει πώς να εξαπατά τους Τούρκους και τον θάνατο το ίδιο καλά όσο και τις γυναίκες, είναι «αδερφός» του πρίγκιπα Γκέντζι, ήρωα ενός ιαπωνικού μυθιστορήματος του 11ου αιώνα: τους χαρακτηρίζει ο ίδιος εγωισμός του τυφλού καρδιοκατακτητή απέναντι στο αληθινό πάθος. Ο έρωτας της Αλβανίδας ματρόνας ή το ιερόσυλο πένθος της χήρας Αφροδισίας συνομιλούν με τη θυσία της θεάς Κάλι, «νούφαρο της τελειότητας», που τα παθήματά της θα της διδάξουν τη «ματαιότητα του πόθου»…
Με εκτίµηση, αν όχι µε άδολη αγάπη, αλλά και µε ειρωνεία και χιούµορ ο Χαβιέρ Μαρίας, ένας µεγάλος συγγραφέας της εποχής µας, φιλοτεχνεί το ιδιαίτερο πορτρέτο συγγραφέων όπως ο Φώκνερ, ο Κόνραντ, ο Κόναν Ντόυλ, ο Ναµπόκοφ, η Ντίνεσεν, ο Χένρυ Τζέηµς. Με σύντοµες περιγραφές ιδιωτικών στιγµών και ανασύροντας από τη λήθη λεπτοµέρειες, ο Μαρίας αποκαλύπτει το µεγαλείο αλλά και τις µικρότητες αγαπηµένων συγγραφέων, ξεσκεπάζει τις ξεκαρδιστικές αλλά και ανησυχητικές µανίες δηµιουργών που, για µια φορά, γίνονται µυθιστορηµατικοί χαρακτήρες. Το σύνολο των είκοσι συγγραφέων συµπληρώνουν έξι «άπιαστες γυναίκες», υπαρκτά πρόσωπα κι αυτές, που –η καθεµιά µε τον δικό της τρόπο– αποφάσισαν να µην ακολουθήσουν την πεπατηµένη, όπως τους επέβαλλε η εποχή και το φύλο τους.
Δίκην κολοφώνα, και στους αντίποδες του γραπτού κειµένου, το κεφάλαιο «Τέλειοι καλλιτέχνες» προσφέρει στον αναγνώστη την αληθινή εικόνα των λογοτεχνών που προσωπογραφούνται, σ’ ένα φωτογραφικό υλικό από την ιδιωτική συλλογή του συγγραφέα.
Ψυχολογία
Θέλω πολύ να κάνω ένα μωρό! Οι γονείς μου με πιέζουν με τις ερωτήσεις τους. Ο άντρας μου είναι σκυθρωπός γιατί προσπαθούμε πάνω από έναν χρόνο. Έχω πολύ άγχος! Μια φίλη μού είπε πως μια γνωστή της, που είχε το ίδιο πρόβλημα, πήγε σε Κέντρο Εξωσωματικής και έκανε αμέσως μωρό. Εκεί θα πάω!
Έχω κουραστεί. Ποιος να μου το ‘λεγε ότι θα ανέβαινα αυτό τον γολγοθά! Προσπαθούμε πάνω από ενάμιση χρόνο, Η γυναίκα μου έχει τόσα νεύρα, που δεν πλησιάζεται. Έτσι μου ‘ρχεται να τα βροντήξω όλα!
Είμαι πια 40, χωρίς σύντροφο. Δεν έχω περιθώρια μαι μόλις ανακάλυψα ότι με τα ωάριά μου δεν μπορώ να κάνω παιδί. Τώρα τι γίνεται;
Πάντα πίστευα ότι οι άντρες δεν έχουμε περιορισμούς στην ηλικία, αλλά ένας φίλος, λίγο πιο μεγάλος από μένα, την πάτησε. Μήπως πρέπει να καταψήξω το σπέρμα μου όσο είναι καιρός;
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε από δύο έμπειρους ψυχολόγους, για να στηρίξει όλους τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σχετικά με τη γονιμότητά τους, αλλά και εκείνους που βρίσκονται κοντά τους και δεν ξέρουν με ποιον τρόπο να βοηθήσουν. Στις σελίδες του θα βρει κανείς όλη την υποστήριξη που χρειάζεται και όλες τις πληροφορίες που, εκτός από τον γιατρό, είναι καλό να έχει. Ας ξεφύγουμε από τις ωοθήκες, τη μήτρα, τα ωάρια και το σπέρμα, και ας φτάσουμε στην καρδιά, εκεί που πραγματικά γενννιούνται τα παιδιά!
Ελληνική λογοτεχνία
Σεπτέµβριος 1922. Ενώ ο ελληνικός στρατός εγκαταλείπει τη Μικρασία, µια αποδεκατισµένη µεραρχία περιπλανιέται ακόµα στην έρηµο της Ανατολίας. Οι ελπίδες για σωτηρία λιγοστεύουν και η απελπισία των στρατιωτών αυξάνεται, ενώ ο ηλικιωµένος διοικητής τους πενθεί ακόµα τον θάνατο της συζύγου του και βρίσκει καταφύγιο στην αγάπη για τη µυθολογία και τον εθισµό στη µορφίνη. Η τύχη των περιπλανώµενων φαίνεται να αλλάζει όταν φτάνουν σε µια µικρή πόλη που δεν έχει αγγίξει ο πόλεµος. Αλλά η µεραρχία δεν έχει ξεφύγει από τις Ερινύες της…
Πώς κατέληξε ο «λευκός» άντρας ο αποδιοποµπαίος τράγος των ηµερών µας; Ποιοι µετασχηµατισµοί στις δυτικές κοινωνίες δηµιούργησαν τους µηχανισµούς που του φορτώνουν την ευθύνη για όλες τις συµφορές της ανθρωπότητας διαχρονικά; Με ορόσηµο την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο διάσηµος Γάλλος συγγραφέας εξετάζει, µε λόγο αντισυµβατικό και άρτια δοµηµένη επιχειρηµατολογία, τη διολίσθηση στη Γαλλία αλλά και σε όλη την Ευρώπη από τον προοδευτισµό του τριπτύχου «φεµινισµός – αποαποικιοποίηση – αντιρατσισµός» της παραδοσιακής αριστεράς στον σκοταδισµό που εκπροσωπεί η κακοχωνεµένη made in USA εκδοχή του.
Αναλύοντας την τρέχουσα επικαιρότητα και αντλώντας στοιχεία από τη νεότερη και σύγχρονη παγκόσµια ιστορία, ο Πασκάλ Μπρυκνέρ διατυπώνει το εξής ερώτηµα: Μήπως η αδιαµαρτύρητη αποδοχή του στίγµατος του σύγχρονου αποδιοποµπαίου τράγου για τον λευκό άντρα οδηγεί εν τέλει στην υποκατάσταση ενός ρατσισµού από έναν άλλον και σε ένα είδος πολέµου όλων εναντίον όλων;
Ελληνική λογοτεχνία
– Εβάρεσεν.
– Ψυχομασσιεί.
– Αντελλοσσιάζεται.
– Παλλιώνει με τον Χάρον.
– Αντζελοθωρεί.
– Βαρκαρίζει.
– Σιωπάτε! Εν ήρτεν η ώρα της ακόμα.
Στην τελευταία της νύχτα στον κόσμο, καθώς παραδίδει το πνεύμα και ψυχορραγεί, η Σπασούλα συνοδεύεται στην άλλη όχθη από τις φίλες και γειτόνισσές της, που τη συντρόφευαν σε όλη της τη ζωή. Μέσα από μύθους, παραμύθια και δοξασίες, μέσα από πικρές ιστορίες και αληθινά φαντάσματα που μόνο οι γυναίκες μπορούν να δουν και να διηγηθούν, ξεδιπλώνεται η ιστορία των μανάδων των αγνοουμένων της Κύπρου, η ματαίωση, η αναμονή, οι αλήθειες και τα ψέματα της ζωής.
Με την “Πικρία χώρα” η Κωνσταντία Σωτηρίου ολοκληρώνει την τριλογία που ξεκίνησε με τα βιβλία “Η Αϊσέ πάει διακοπές” και “Φωνές από χώμα”, με μοτίβο την αφήγηση των γυναικών για την ιστορία του πολέμου στην Κύπρο. Των γυναικών που περίμεναν, που προδόθηκαν, που δεν δικαιώθηκαν. Γιατί τόσα χρόνια, όλο τούτο που έζησα, τόσα χρόνια που τόσα για τους χαμένους τα βίωσα, ένα πράμα μόνο αν ένιωσα, αν υπάρχουν αθώοι είμαστε εμείς, εγώ, η Σπασούλα και οι άλλες που περιμέναμε, εγώ, η Σπασούλα και οι άλλες που καρτερούσαμε, εγώ και η Σπασούλα και οι άλλες. Αθώες. Μόνο εμείς.