Το βιβλίο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1998. Είναι μια πρωτότυπη και συστηματική μελέτη της εικόνας του Άλλου σε περιόδους κρίσης και πολέμου και θέτει το ζήτημα των ορίων της αναπαράστασης με παράδειγμα τη γενοκτονία των Εβραίων.
Στις σελίδες του εξετάζονται ζητήματα σχετικά με την πρόσληψη και τη λογοτεχνική αναπαράσταση του πολέμου και της γενοκτονίας των Εβραίων· διερευνάται η εικόνα του Εβραίου στη διεθνή και ελληνική λογοτεχνία σε σχέση με τα ιστορικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα· επιχειρείται η εικονολογική ανάλυση έργων της μυθοπλασίας της περιόδου 1945-2010 για τη γενοκτονία των Εβραίων· παρουσιάζεται επίσης μια μεθοδολογική πρόταση για τη διερεύνηση της εικόνας του Άλλου στη λογοτεχνία, ώστε να μπορεί να αποβεί χρήσιμη γενικότερα για τη μελέτη της εικόνας του ξένου.
Στη νέα έκδοσή του έχει προστεθεί μία ενότητα για την εικόνα του Εβραίου στον κινηματογράφο, ξένο και ελληνικό, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι το 2015, με έμφαση στις ταινίες για το Ολοκαύτωμα.
«Το βιβλίο της Αμπατζοπούλου είναι η αρτιότερη εργασία που έχουμε ως τώρα πάνω στη θεματική του άλλου και του διωγμού του, αλλά και ένα δοκίμιο συγκριτικής γραμματολογίας με ευρύτατη ενημέρωση και με υποδειγματική χρήση νέων μεθόδων ανάλυσης».
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Γιατί αποκαλούσαν τον Γιόζεφ Μένγκελε «Άγγελο του Θανάτου»; Τι πειράματα έκανε στο Άουσβιτς; Πώς έφτασε το όνομά του να συμβολίζει το Ολοκαύτωμα; Πώς κατάφερε να ξεφύγει από τη δικαιοσύνη; Η ιστορία του πιο διαβόητου εγκληματία πολέμου όλων των εποχών γραμμένη από τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε, νεκρό, σαράντα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Ο συγγραφέας, βασιζόμενος σε νέα άγνωστα στοιχεία, παρουσιάζει αναλυτικά τη δράση του Μένγκελε και διηγείται τις προσπάθειες που έγιναν για τον εντοπισμό του και κατέληξαν, το 1985, σε ένα νεκροταφείο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Με τρόπο που θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα περιγράφει τη σχολαστική έρευνα που επιβεβαίωσε ότι ο νεκρός ήταν πράγματι ο Μένγκελε.
Ιστορία
Το Αρχαιολογία, έθνος και φυλή είναι ένα βιβλίο απαραίτητο, όχι μόνο για τους σπουδαστές της αρχαιολογίας και των γειτονικών της πεδίων, αλλά και για το ευρύτερο κριτικά σκεπτόμενο κοινό. Με τη μορφή ενός οξυδερκούς και ζωηρού διαλόγου ανάμεσα σε δύο κορυφαίους μελετητές, το βιβλίο συγκρίνει τη σύγχρονη Ελλάδα με το σύγχρονο Ισραήλ -δύο αρχετυπικές και καθοριστικές περιπτώσεις όπου η αρχαιολογία βρίσκεται στην καρδιά του νεωτερικού εθνικού φαντασιακού-, αναδεικνύοντας όψεις οι οποίες συχνά αποσιωπώνται από τον κυρίαρχο θεσμικό Λόγο.
Μέσα από τη διερεύνηση θεματικών όπως η αποικιοκρατική προέλευση των εθνικών αρχαιολογιών, η κρυπτοαποικιοποίηση των δύο χωρών και της αρχαιολογίας τους, ο ρόλος της αρχαιολογίας ως διαδικασίας αποκάθαρσης, και η φυλετικοποίηση της αρχαιολογικής και υλικής κληρονομιάς της Ελλάδας και του Ισραήλ, οι δύο συγγραφείς καταλήγουν στη διαπίστωση μιας επείγουσας ανάγκης για αποαποικιοποίηση και για σύναψη συμμαχιών με τις απανταχού υποτελείς κοινότητες και με νέα πολιτικά κινήματα
Κοινωνιολογία
Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνουν ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών εμφανίζονται σε ψηλά ποσοστά αντίπαλοι των ρατσιστικών ιδεών. Παράλληλα, ο ρατσισμός συνεχίζει να ασκεί ισχυρή επίδραση. Παρά την αναίρεσή του από τις επιστήμες και τη διεθνή πολιτική και ηθική καταδίκη του μετά το 1945, (πρώτη αντίφαση) […]
Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνουν ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών εμφανίζονται σε ψηλά ποσοστά αντίπαλοι των ρατσιστικών ιδεών. Παράλληλα, ο ρατσισμός συνεχίζει να ασκεί ισχυρή επίδραση. Παρά την αναίρεσή του από τις επιστήμες και τη διεθνή πολιτική και ηθική καταδίκη του μετά το 1945, (πρώτη αντίφαση) ο ρατσισμός αναβιώνει κατά περιόδους, όπως τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια στην Ευρώπη και ευρύτερα. Παρά την αποδοχή της καταδίκης τους από τους πολίτες, (δεύτερη αντίφαση) οι διακρίσεις σταδιακά πείθουν αυξανόμενα ποσοστά πολιτών. Και παρά το γεγονός ότι διαδίδονται από ακροδεξιές ομάδες και κόμματα, (τρίτη αντίφαση) ο σεξισμός, ο φυλετισμός, ο αντισημιτισμός, η ξενοφοβία, η μισαλλοδοξία κ.ά. απλώνονται ανησυχητικά στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες.
Σκοπός του βιβλίου είναι να απαντηθεί το ερώτημα γιατί ιδέες επιστημονικά, ηθικά και πολιτικά καταδικασμένες πλανώνται ξανά τον 21ο αιώνα πάνω από την ενωμένη Ευρώπη και όλη τη Δύση. Η ανάλυση δείχνει ότι απαντήσεις σε αυτό το «γιατί» κρύβονται στην αθέατη πλευρά του κοινωνικού φαινομένου, στον αόρατο ρατσισμό που διαχέεται στον κόσμο, και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.
Ξένη λογοτεχνία
Το Κάτι έχω να σας πω παρακολουθεί την πορεία ενός επιτυχημένου ψυχαναλυτή που, στις αρχές του βιβλίου, συλλογίζεται τα χρόνια της ενηλικίωσής του στα προάστια του Λονδίνου, τη δεκαετία του 1970, τον πρώτο του έρωτα (σχέση που εξακολουθεί να τον στοιχειώνει) και μία βάναυση πράξη βίας από την οποία δεν μπόρεσε ποτέ να ξεφύγει. Το μυθιστόρημα καταγράφει με εξαιρετικό τρόπο την αίσθηση σεξουαλικής ελευθερίας και την ευφορία της κουλτούρας των ναρκωτικών εκείνης της δεκαετίας – όπως και τη βίαιη αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυνάμεις της εργασίας και του κεφαλαίου. Τα γεγονότα εκείνης της περιόδου αποτελούν παραστατικό φόντο στα δραματικά γεγονότα που θα συμβούν τριάντα χρόνια αργότερα καθώς οι πρωταγωνιστές αντιμετωπίζουν τη φθορά της μέσης ηλικίας, με τα νεανικά τους τραύματα να μην έχουν επουλωθεί. Κάποιες στιγμές κωμικό, κάποιες άλλες επίπονα τρυφερό, το μυθιστόρημα ασχολείται με τις σχέσεις αντρών και γυναικών, γονέων και παιδιών. Με ακλόνητη επιδεξιότητα ο Κιουρέισι έχει δημιουργήσει μια αξιομνημόνευτη ομάδα αναγνωρίσιμων χαρακτήρων, που όλοι τους παλεύουν με τα όριά τους ως ανθρώπινα όντα, κυνηγημένοι από το παρελθόν, ώσπου βρίσκουν την εσωτερική δύναμη να συγχωρήσουν – τον εαυτό τους κυρίως.
Ο Ρόμπερτ Τζόνσον (1911–1938) άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή από όλους τους τραγουδιστές των μπλουζ. Επηρέασε τον Muddy Waters όσο κανείς άλλος, στάθηκε πηγή έμπνευσης για τον Έρικ Κλάπτον, τους Rolling Stones και για μια ολόκληρη γενιά του ροκ εν ρολ, ενώ τα τραγούδια του εντυπωσιάζουν με τη δύναμη και την πρωτοτυπία τους όσο και με την ευαισθησία τους. Παρ’ όλα αυτά μεγάλο μέρος της ζωής του παραμένει μέχρι σήμερα στο σκοτάδι, και ο Ρόμπερτ Τζόνσον αποτελεί μια από τις πιο αινιγματικές και μυστηριώδεις φυσιογνωμίες των μπλουζ. Οι διαστάσεις του μύθου του, που μερικές φορές υπερκάλυψαν τη μουσική του, στάθηκαν η αιτία για τις αμέτρητες ιστορίες, τις ανεκδοτολογικές αφηγήσεις, τα κινηματογραφικά σενάρια – η ταινία Crossroads (1986) – καθώς και πλήθος αφιερώματα. Το στοίχημά του με τον διάβολο θυμίζει τον Φάουστ και βρίσκεται στην καρδιά των μύθων των μπλουζ.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Μέσα από αναφορές τρίτων, στενών φίλων, θαυμαστών ή ανταγωνιστών, συγκροτείται μια ενιαία αφήγηση γεμάτη περιστατικά από τη ζωή και την καθημερινότητα του Άρθουρ Σοπεγχάουερ, αναδεικνύοντας στοιχεία διαφωτιστικά του χαρακτήρα του, καθώς, βεβαίως, και του πυρήνα της φιλοσοφίας του. Οι συναντήσεις του με θαυμαστές του, οι πολύτιμες συμβουλές του προς τους νέους, οι βόλτες με το σκυλάκι του και οι λογομαχίες στο περίφημο ξενοδοχείο Englischer Hof, του οποίου υπήρξε θαμώνας για πολλά χρόνια, συνθέτουν όλα την εικόνα ενός πρόσγειου και εμπνευστικού δασκάλου, που η σκέψη του εκτιμάται αλλά και πολεμάται. (Μοναδικές, άλλωστε, οι σελίδες όπου καταφέρεται εναντίον του Χέγκελ και των υπόλοιπων ιδεαλιστών!) Η εξουσία, ο γάμος, οι θρησκείες, τα φιλοσοφικά συστήματα, η τέχνη, η λογοτεχνία, η πρόσληψη άλλων συγγραφέων είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που τον απασχολούν.
Οι Συνομιλίες του Άρθουρ Σοπεγχάουερ διαβάζονται, επομένως, είτε ως ανεπίσημη βιογραφία είτε ως μικρή εισαγωγή στο έργο του φιλοσόφου.
Ξένη λογοτεχνία
Μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια που καταλήγει σ’ έναν κρυπτογραφικό γρίφο, ένα ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, μια τελετουργία διάβασης προς το ανόσιο: μεσ’ από φουρτουνιασμένες θάλασσες, ανταρσίες, ναυάγια, κανιβαλισμούς και ξωτικά νησιά με επικίνδυνους κατοίκους, ένας ιδιοφυής συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη του σε μια κάθοδο στο ασυνείδητο, σε μια πάλη του λευκού με το μαύρο, ή και σε μια λαζαρική ανάσταση, αφού ο νεκρός ήρωας, που είναι ζωντανός, διεκδικεί από τον συγγραφέα την πατρότητα του έργου.
Το πρώτο πεζογράφημα του Edgar Allan Poe, το “σημαντικότερο έργο του” κατά τον Borges, που επηρέασε πλήθος γνωστών συγγραφέων.
Βιογραφία - Μαρτυρίες
Η ζωή των αυτοχθόνων έρχεται, όπως είναι φυσικό, σε αντίθεση με τους πολιτισμούς που επικρατούν στις μέρες μας, και την αναμέτρηση του πλούσιου επιδρομέα με τους νόμους και τα δικαιώματα των φτωχών.
Προτού αποικηθεί από τους λευκούς, η Αυστραλία ήταν η τελευταία γωνιά της γης που οι κάτοικοί της δεν ήταν βοσκοί ή γεωργοί, αλλά περιπλανώμενοι κυνηγοί.
“Τα Μονοπάτια των Τραγουδιών”, το οποίο ο Bruce Chatwin αφιερώνει στους περιπλανώμενους ανθρώπους, ποτίζεται από τη βαθιά αισιοδοξία ότι ο άνθρωπος δεν είναι από τη φύση του ούτε πολεμοχαρής ούτε επιθετικός, αλλά ένα φιλειρηνικό και τραγουδοποιό είδος με αυξημένη ικανότητα προσαρμογής και πεπρωμένο του την αναζήτηση της αλήθειας.
Ποίηση
Σε περιβάλλω με μια μεγάλη αναμονή.
Σε περιέχω όπως τ’ αραχωβίτικο κιούπι το λάδι.
Σε ανασαίνω όπως ο θερμαστής του καραβιού ρουφάει
μες στα πλεμόνια του το δειλινό το μπάτη.
Σ’ αγρικώ με την ίδια διάθεση που ο Ερυθρίδερμος
κολλάει το αυτί του χάμω, για ν’ ακούσει
τον καλπασμό του αλόγου.
Ελληνική λογοτεχνία
Δεν σου κρύβω ότι κατά βάθος όπως κάθε μάνα που μεγαλώνει αγόρι με… με το αυτό του… πώς να το πω… κατάλαβες, χάρηκα, χίλιες φορές να τον μαζεύω από τα γήπεδα παρά από τις μπιμπιμπό και τα πατίνια. Στάξε μου λίγο γάλα, μωρή. Μια σταγόνα. Φτάνω στα γηπεδάκια, ρωτάω, ξαναρωτάω, και εκεί που έχω ξελαρυγγιαστεί κι έχω λαχανιάσει, μπαμπάκι το στόμα μου, και δεν έχω πια ανάσα να φωνάξω κι έχει πιάσει και ψύχρα, σουρούπωνε. Φτάνει, μωρή, το γάλα. Εκεί είναι αλάνα, δεν είναι πλατεία να κόβει λίγο, τον εντοπίζω να βγαίνει σεινάμενος κουνάμενος από ένα περιβολάκι, ο Θεός να το κάνει. Ήθελα να ’ξερα, για ομορφιά το παράτησαν εκεί οι αχαΐρευτοι του δήμου; Κάτι πικροδάφνες σαν ανάποδο γαμώτο. Και τότε, τσουπ, ξοπίσω του βγαίνει και ο γιος της Αλβανίδας με κατεβασμένα παντελόνια, αυτός που δουλεύει στο σουβλατζίδικο του μπαρμπα-Μήτσου του Κρητικού, τον αναγνώρισα με την πρώτη».
Η Λόλα Καραμπόλα στέκεται μπροστά στον θαμπό καθρέφτη του μπάνιου, τυλιγμένη σε μια πετσέτα με τα αρχικά του Ε.Σ. Αρπάζει μια μπλούζα από τα άπλυτα και, καθώς τον καθαρίζει από την υγρασία, μέσα του βλέπει τα χρόνια του δημοτικού να περνάνε σαν σκηνές από ταινία. Πίσω από τις κλειστές πόρτες, στο δυομισάρι της προσφυγικής συνοικίας, αντιλαλούν τραγούδια και κατάρες. Έξω παραμονεύουν κραξίματα, αστυνομουνίες και καραμπόλες. Στον καθαρό καθρέφτη παρατηρεί ξανά το ξένο ρούχο, το σώμα της.
Ένα βιβλίο για την ιστορία της αστυνόμευσης στην Ελλάδα.
Το βιβλίο παρακολουθεί μια ομάδα βρετανών αξιωματικών που κλήθηκαν το 1918 να δημιουργήσουν την Αστυνομία Πόλεων στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Πάτρα και την Κέρκυρα. Έτσι ερχόμαστε σε επαφή με τα βασικά υλικά απ’ τα οποία φτιάχτηκε η ελληνική αστυνομία: τις πρώτες πεζές περιπολίες, το Τμήμα Τροχαίας Κίνησης, τους κανόνες προστασίας των ζώων, τα δακτυλικά αποτυπώματα και τη στατιστική, τις μυστικές υπηρεσίες, τις παρακολουθήσεις, την αστυνομική σχολή της Κέρκυρας, την πρώτη αστυνομική απεργία το 1929, τις εργασίες του Τμήματος Ηθών και πολλά άλλα.
Μια κοινωνική και πολιτική ιστορία της αστυνομίας, μια ιστορία για τον τρόπο με τον οποίο αναδιοργανώθηκαν οι σχέσεις κράτους και κοινωνίας στον Μεσοπόλεμο